Ngọc Trang
03/12/2025, 08:40
Năng suất lao động - được đo bằng giá trị hàng hóa và dịch vụ tạo ra trên mỗi giờ làm việc - là một chỉ báo quan trọng về mức độ hiệu quả và thịnh vượng của một nền kinh tế.
Dù các nền kinh tế phát triển vẫn chiếm đa số ở nhóm dẫn đầu về năng suất lao động, một số thị trường mới nổi ghi nhận sự cải thiện đáng kể nhờ đẩy mạnh công nghiệp hóa và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Số liệu từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho thấy Ireland đứng đầu về năng suất lao động khi GDP trên mỗi giờ làm việc năm 2025 là 139,1 USD, tăng từ 68,8 USD năm 2005, tương đương mức tăng 102%.
Tuy vậy, phần lớn sự cải thiện này mang tính kỹ thuật thống kê hơn là phản ánh sự dịch chuyển mang tính cấu trúc của nền kinh tế. Việc các tập đoàn công nghệ và dược phẩm toàn cầu như: Apple, Google, Pfizer chuyển lợi nhuận và hạch toán tài sản sở hữu trí tuệ tại Ireland đã kéo GDP danh nghĩa của nước này tăng mạnh.
Năng suất của Trung Quốc tăng từ 4,5 USD/giờ năm 2005 lên 19,8 USD/giờ năm 2025, tức tăng hơn 340%. Giai đoạn đầu thập niên 2010 chứng kiến bước nhảy vọt về năng suất lao động của quốc gia này khi các nhà máy được hiện đại hóa, hạ tầng phát triển nhanh và sản xuất công nghiệp dịch chuyển sang các phân khúc có giá trị gia tăng cao hơn.
Tuy nhiên, tăng trưởng năng suất của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã chững lại những năm gần đây. Trong bối cảnh tiền lương tăng và ngành sản xuất dần bão hòa, dư địa tăng năng suất của Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào tự động hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và sự đổi mới sáng tạo của khu vực dịch vụ.
Tại Saudi Arabia, năng suất giảm từ 85,6 USD/giờ năm 2005 xuống còn 56,6 USD/giờ năm 2025. Diễn biến này phản ánh tác động kép của xu hướng giá dầu đi xuống trong thập niên 2010 và hạn ngạch sản lượng do liên minh OPEC+ - gồm Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và một số đồng minh gồm Nga - áp dụng, qua đó kìm hãm tăng trưởng GDP của Saudi Arabia.
Dù chương trình cải tổ kinh tế Vision 2030 của Riyadh đang thúc đẩy phát triển các ngành phi dầu mỏ, lĩnh vực dầu khí vẫn giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế nước này.
Ngược lại, Na Uy - cũng là một nền kinh tế giàu tài nguyên - vẫn duy trì mức năng suất lao động thuộc nhóm cao nhất thế giới với 123,6 USD/giờ nhờ hệ thống quản trị hiệu quả, chính sách tái đầu tư nguồn thu từ dầu khí thông qua quỹ đầu tư quốc gia và lực lượng lao động trình độ cao.
Trong khi đó, Mỹ, Đức và Pháp đều ghi nhận mức tăng năng suất lao động ổn định. Trong hai thập niên qua, năng suất lao động của Mỹ tăng từ 63,2 USD lên 81,8 USD/giờ, Đức từ 66,3 USD lên 80,5 USD, còn Pháp từ 72,3 USD lên 82,2 USD.
Khu vực Tây Âu tiếp tục vượt trội về năng suất lao động nhờ đẩy mạnh tự động hóa và đào tạo kỹ năng cho người lao động, trong khi đó Nhật Bản và Anh tăng trưởng năng suất chậm hơn do dân số già hóa và đầu tư trì trệ.
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán), có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu). Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: