Tại Nghị quyết số 37/NQ-CP vừa được Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”  đã nhấn mạnh rõ yêu cầu quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang.

Nghị quyết 18 về vấn đề hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai đã đưa ra định hướng về chính sách ưu đãi thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất với các trường hợp khu vực, địa bàn ưu đãi đầu tư, hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, địa phương được quy hoạch sản xuất nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ các loại rừng,...

Ngoài ra, Nghị quyết cũng nêu rõ “Quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang.”

Để thể chế hóa chủ trương này, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã bổ sung việc tính tiền đất tăng thêm đối với dự án chậm tiến độ, không đưa đất vào sử dụng.

Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội thảo mới đây, nhóm luật sư, cộng sự của Công ty Luật TNHH Bizlink, cho rằng dự thảo cần có những quy định cụ thể, toàn diện về những đối tượng sẽ bị áp dụng mức thuế cao hơn...

Theo các chuyên gia, việc quy định nghĩa vụ thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng hay bỏ hoang đất sẽ đem đến những đóng góp hiệu quả vào ngân sách nhà nước, thông qua đó tác động trực tiếp góp phần phát triển kinh tế xã hội, cải thiện đời sống nhân dân, đồng thời, hạn chế việc đầu cơ hay bỏ hoang, lãng phí tài nguyên đất tại nhiều địa phương.

Về vấn đề thuế tăng thêm/lũy tiến đối với người nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đất bỏ hoang, chậm sử dụng, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính- tiền tệ Quốc gia nhận định, dự thảo Luật đã bổ sung việc tính tiền đất tăng thêm đối với dự án chậm tiến độ, không đưa đất vào sử dụng, phù hợp với thực trạng nhiều đất bỏ hoang, đất/khu biệt thự mua chờ tăng giá chứ không sử dụng…

Hiện vẫn có tình trạng nhiều người dân không đủ khả năng mua nhà; trong khi nhiều dự án bỏ hoang, nhiều người mua 5-7 căn nhà với mục đích đầu cơ. Vì vậy, cần sớm nghiên cứu phương án khả thi và phù hợp để hạn chế việc tăng giá bất động sản, tăng khả năng mua nhà cho người thu nhập thấp/trung bình, hạn chế đầu cơ.

Theo ông Lực, cần phân biệt rõ hơn các khái niệm đất bỏ hoang, đất không sử dụng (cả đất nông nghiệp và đất ở) với “đất chưa sử dụng” (Điều 213), khái niệm người có nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất để áp các loại thuế phù hợp, chính xác, đảm bảo thực thi hiệu quả, tránh chồng chéo.

Đặc biệt chuyên gia này đề xuất cần bắt đầu nghiên cứu áp dụng các loại thuế, phí như thuế lũy tiến với những người mua nhà ở thứ 2 trở lên và thuế lũy tiến theo thời gian bán bất động sản, các loại phụ phí (càng ở khu vực trung tâm phụ phí càng cao) để hạn chế đầu cơ đất, giữ đất, hạn chế tình trạng nhà/đất không sử dụng…

Chẳng hạn, theo kinh nghiệm của Singapore, người mua nhà thứ 2 phải trả phí 7%, nhà thứ 3 phải trả 10%; nếu bán nhà ngay trong năm mua thì áp dụng thuế 16% giá trị bất động sản, bán vào năm thứ 2 thì đóng thuế 12%, năm thứ 3 là 8%, năm thứ tư là 4% và sau 4 năm người bán bất động sản sẽ không phải trả phí…