Anh Đỗ Văn Trung sinh năm 1995 làm nghề cắt tóc được hơn 6 năm và đang mở cửa hàng riêng tại phường Phúc Xá, quận Ba Đình, TP.Hà Nội. Anh cho biết sau nhiều năm làm việc miệt mài, thậm chí không có cả thời gian hẹn hò, đến nay cửa hàng cũng gây dựng được một tệp khách quen, nên thu nhập tương đối ổn định. Tuy nhiên, tính cả khoản tiết kiệm cùng nguồn tiền hàng tháng sau khi trừ chi phí sinh hoạt, gửi về quê cho bố mẹ, anh chưa dám quyết định mua nhà. 

“Giá chung cư Thủ đô tăng quá nhanh trong khi thu nhập của tôi lại chưa thực sự đột biến. Vì vậy, dù rất “xiêu lòng” trước căn hộ 70m2 thoáng đãng, nằm ở quận Long Biên được rao bán 3,1 tỷ đồng (44 triệu đồng/m2) song đành nhanh chóng xếp vào top những “ước mơ xa vời”. Vì nếu phải vay tới 1/2 số tiền mua nhà thì hoàn toàn quá sức với một người trẻ mới khởi nghiệp, gia đình không hỗ trợ”, chàng trai 29 tuổi giãi bày.

GIÁ NHÀ TIẾP TỤC TĂNG CAO

Thực tế, không chỉ những người độc thân mà nhiều cặp vợ chồng trẻ cũng hoang mang, lo ngại. Chị Đỗ Thị Hồng Gấm đang thuê nhà ở quận Hai Bà Trưng, cho biết vợ chồng chị cưới nhau đã 5 năm, cả hai cùng lên kế hoạch mua nhà, vậy mà giá nhà “nhảy múa” suốt năm 2024 khiến dự định thật khó khả thi. Hiện nay, giá một căn chung cư cũ ở Hà Nội ít nhất phải từ 2 – 2,5 tỷ đồng. 

“Tôi nghĩ sẽ có một thế hệ trẻ không thể mua nhà ở Hà Nội. Số tiền chúng tôi kiếm được chẳng đuổi kịp giá nhà lẫn giá sinh hoạt tại đây. Mặc dù hai vợ chồng liên tục nhận tăng ca với mong muốn cải thiện thu nhập, nhưng nhìn lại số tiền chỉ đủ mua vài ba mét vuông nhà Hà Nội, gia đình tôi chỉ đành thở dài ngao ngán. Mong ước được ăn Tết trong ngôi nhà do mình sở hữu hẳn phải còn lâu mới thành hiện thực”, chị Gấm chia sẻ.

Nỗi niềm của những người trẻ là hoàn toàn có cơ sở. Dữ liệu của Batdongsan.com.vn cho thấy trong tháng 11/2024, giá bán chung cư Hà Nội đạt mức 61 triệu đồng/m2, vượt TP.HCM (55 triệu đồng/m2). Đây là lần đầu tiên sau gần 10 năm, thị trường chung cư Hà Nội bắt đầu vượt lên thị trường TP.HCM. Thông thường, thị trường chung cư Hà Nội lúc nào cũng thấp hơn TP.HCM khoảng 30%. Cho đến thời điểm tháng 5/2024, giá chung cư Hà Nội bất ngờ vượt lên và vượt lên nhanh chóng, tăng hơn 20% so với TP.HCM. Xu hướng này đang tiếp tục diễn ra, tạo áp lực tài chính nặng nề cho người có thu nhập trung bình và thấp.

Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Phó Tổng giám đốc Batdongsan.com.vn, việc tiếp cận nhà của người trẻ tại các thành phố lớn chưa bao giờ dễ dàng. Năm 2004, một cá nhân thuộc thế hệ 7x phải sử dụng 31,3 năm thu nhập để mua được một căn chung cư 60m2, giá 0,6 tỷ đồng, trong điều kiện lãi suất huy động là 7,4%. Sau 10 năm, số năm thu nhập để một cá nhân thuộc thế hệ 8x mua được căn hộ như trên là 22,7 năm, giá căn hộ ước tăng 1,5 tỷ đồng, trong khi lãi suất huy động giảm còn 6%. Tuy nhiên, đến năm 2024, một cá nhân 9x cần tới 25,8 năm thu nhập để mua căn hộ như trên (giá 3 tỷ đồng) trong điều kiện lãi suất huy động 4,5%. Số năm thu nhập và lãi suất dù giảm dần theo thời gian nhưng nhìn chung, người trẻ vẫn cần nỗ lực trong thời gian dài mới có thể tự sở hữu nhà.

Đại diện Batdongsan.com.vn đánh giá kết quả trên không quá bất ngờ, bởi tại những thành phố lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, quy mô về diện tích đất không đổi nhưng lượng di dân từ các địa phương khác đến thành phố mỗi năm lại tăng, do vậy, nhu cầu nhà ở ngày càng cao. Đặc biệt, vài năm gần đây, nguồn cung trên thị trường chủ yếu tập trung vào phân khúc trung, cao cấp, nguồn cung nhà ở có giá bình dân vẫn hạn chế nên việc tiếp cận nhà ở trở nên “gian nan” hơn và điều này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng một số người trẻ thậm chí có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng giá nhà đất hiện nay tăng vọt nên họ phải “cày ngày, cày đêm” mua nhà cho bằng được. Vô hình chung, họ đã bỏ qua thời điểm “vàng” để lập gia đình. Nhiều gia đình trẻ muốn tiết kiệm tiền mua nhà, trong khi vẫn phải chi tiêu hàng ngày nên họ chỉ dám sinh một con hoặc trì hoãn sinh con.

“Việc ngại cưới, lười sinh con có thể gây thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ, lực lượng và năng suất lao động giảm sút, tạo gánh nặng an sinh xã hội. Nhất là vấn đề về dân số già và chăm sóc người cao tuổi trong những thập niên tới”, chuyên gia Thịnh khẳng định.

Đối với tình hình này, bà Nguyễn Hoài An, Giám đốc cấp cao, Bộ phận Nghiên cứu thị trường và tư vấn phát triển CBRE, đánh giá không chỉ tại các thành phố lớn của Việt Nam, mà ở cả những thành phố khác trên thế giới đều có những trường hợp tương tự và khả năng hạn chế trong sở hữu nhà của người trẻ không phải là câu chuyện mới. Mua nhà ở đâu cũng luôn cần nguồn tài chính lớn, hoặc khả năng tài chính ổn định trong dài hạn. 

“Hiện nay, đa số người trẻ ít nhất đến độ tuổi 30 mới bắt đầu có khả năng tài chính để mua căn nhà đầu tiên, trừ phi được hỗ trợ tài chính bởi người thân, còn thông thường đến khoảng 35 tuổi, sau khi lập gia đình và có nguồn thu nhập từ hai vợ chồng, khả năng tài chính để sở hữu nhà mới tăng lên đáng kể bởi khoản tiết kiệm, khả năng tiếp cận vốn vay, nguồn thu nhập khác… cũng như có thể có hỗ trợ tài chính của hai bên gia đình. Vì vậy, đối với bạn trẻ chưa lập gia đình và chỉ trông chờ một nguồn thu nhập thì thời gian cần tiết kiệm lâu hơn, số tiền tiết kiệm nhiều hơn, hoặc sự hỗ trợ đáng kể hơn từ gia đình để có thể mua được nhà”, Giám đốc CBRE chia sẻ.

NỖ LỰC NÂNG CAO THU NHẬP

Để sở hữu nhà ở, bà Nguyễn Hoài An cho rằng người trẻ cần thiết lập kỷ luật trong chi tiêu, xác định tổng số tiền cần tiết kiệm và thời gian cụ thể để đạt được mục tiêu.

“Các bạn trẻ nên nâng cao kiến thức tài chính nhằm xây dựng một kế hoạch chi tiết về thu nhập và chi tiêu hàng tháng, kế hoạch dòng tiền cho bản thân. Đồng thời, liên tục cập nhật thông tin của thị trường bất động sản nhà ở, sao cho đủ sự hiểu biết về các sản phẩm. Cần nỗ lực gây dựng nghề nghiệp, giúp tạo ra nguồn thu nhập ổn định và đa dạng để nâng cao khả năng tiết kiệm. Việc có được nghề nghiệp và thu nhập ổn định chính là nền tảng quan trọng để tăng khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay”, bà An cho biết.

Theo ông Quốc Anh, khi mặt bằng giá nhà đang cao sẽ dẫn đến xu hướng của người trẻ là đi thuê nhiều hơn. Thực tế, khảo sát hành vi người tiêu dùng của quý trước đã chỉ ra nguyên nhân đi thuê nhà trên 53% là do giá nhà tăng lên. Điều này cũng trùng với xu hướng chung của nhiều đô thị lớn
trên thế giới. Tuy nhiên, người Việt nói riêng và người châu Á nói chung vẫn kỳ vọng cao việc sở hữu bất động sản trọn đời, với lý do phổ biến gồm lợi suất cao và ổn định, thị trường tài chính chưa phát triển, sự công nhận từ xã hội, tài sản và nơi sinh sống cho gia đình…

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 4 5/2025 phát hành ngày 27/1 - 9/2/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: