Khoai mì (sắn) là một trong các cây trồng trong danh mục sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia. Từ cây lương thực, cây xóa đói giảm nghèo, sắn đã trở thành "cây làm giàu", cây nguyên liệu phục vụ công nghiệp chế biến, nhiên liệu sinh học. Bộ Công Thương đưa sắn vào danh sách 10 cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (có giá trị xuất khẩu cao, đứng thứ ba sau cà phê, lúa gạo). Việt Nam là nước xuất khẩu sắn đứng thứ 2 trên thế giới sau Thái Lan.

KHOAI MÌ – NGUYÊN LIỆU BẢN ĐỊA NHIỀU TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN

Ngày 17/4/2024, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quyết định số 1115/QĐ-BNN-TT phê duyệt Đề án “Phát triển bền vững ngành hàng sắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, mục tiêu đến năm 2030 sản lượng sắn tươi cả nước đạt khoảng 11,5-12,5 triệu tấn.

Trong đó, sản lượng sắn tươi dùng để chế biến sâu một số sản phẩm (tinh bột, etanol, mỳ chính,...) chiếm khoảng 85%; diện tích trồng sắn sử dụng giống đúng tiêu chuẩn chất lượng đạt 40-50%; diện tích trồng sắn áp dụng quy trình canh tác bền vững đạt 50%; kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt 1,8-2,0 tỷ USD.

Tầm nhìn đến năm 2050 ngành hàng sắn của Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững, 70-80% diện tích trồng sắn áp dụng quy trình canh tác bền vững, sản lượng sắn tươi dùng để chế biến sâu một số sản phẩm (tinh bột, etanol, mỳ chính,...) chiếm trên 90%, kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt khoảng 2,3-2,5 tỷ USD.

Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu là 4 tỉnh thành đang được triển khai dự án khoai mì bền vững từ tháng 4/2023, với tổng diện tích 78,6 ha.

Tại Tây Ninh với diện tích đất sản xuất nông nghiệp khoảng 341.897,0 ha, trong đó có 61.000 ha đất sản xuất khoai mì, (chiếm 23%). Thời gian qua, tỉnh đã không ngừng sản xuất, chế biến và tiêu thụ khoai mì, đạt được kết quả đáng ghi nhận cả về sản lượng và giá trị kim ngạch xuất khẩu.

Vừa qua, Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) cùng Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức tọa đàm với chủ đề "Sáng tạo xanh - Đưa khoai mì vào ẩm thực Việt", các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu thì phát triển những sản phẩm từ nguồn nguyên liệu xanh, bền vững trở nên vô cùng quan trọng. Đồng thời, nguồn nguyên liệu bản địa giàu dinh dưỡng còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo tồn văn hóa ẩm thực Việt.

Chia sẻ tại buổi toạ đàm, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, thừa nhận khâu chế biến nông sản vẫn là một trong những khâu hạn chế của Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian gần đây từ việc phát triển tài nguyên bản địa, ứng dụng công nghệ cho ra sản phẩm mới đã có nhiều tín hiệu tích cực.

Theo bà Hạnh, những ý tưởng sáng tạo đưa ra được sản phẩm thực tế và giới thiệu đến thị trường sẽ truyền cảm hứng, khơi dậy niềm đam mê sáng tạo trong cộng đồng khởi nghiệp, hướng đến một tương lai phát triển bền vững với tài nguyên bản địa khắp các tỉnh thành của Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc xuất hiện những doanh nhân trẻ say mê khai thác tài nguyên bản địa tại địa phương thành sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường nội địa và quốc tế cho phép kỳ vọng ngành công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm, nhất là nông sản chuyển mình phát triển bền vững hơn.

“Nếu bây giờ cạnh tranh về công nghệ với Pháp, Mỹ thì chúng ta thua rồi, nhưng ở Mỹ đâu có trồng khoai mì, hay Pháp làm gì có dừa sáp. Vậy đó là cơ hội của chúng ta”, bà Vũ Kim Hạnh nhấn mạnh.

ĐƯA TÀI NGUYÊN BẢN ĐỊA RA THỊ TRƯỜNG

Khoai mì là một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam. Từ những món ăn dân dã ở các vùng quê đến những món tráng miệng tinh tế trong các nhà hàng sang trọng.

Bên cạnh đó, tinh bột khoai mì dùng trong chế biến các loại bánh, kẹo; có thể được lên men để sản xuất các loại nước giải khát, rượu, và sản phẩm lên men khác; sử dụng làm thức ăn chăn nuôi. Đặc biệt, khoai mì còn là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho các doanh nghiệp sản xuất bánh tráng ở nhiều địa phương.

Đơn cử, tại Tây Ninh, thương hiệu bánh tráng không nhúng nước của Công ty Trách nhiệm hưu hạn Tân Nhiên đã có mặt tại hầu hết các địa phương và xuất đi nhiều nước trên thế giới.

Nói về câu chuyện khai thác nguồn nguyên liệu khoai mì để làm bánh tráng, ông Đặng Khánh Duy, Tổng giám đốc công ty Trách nhiệm hữu hạn Tân Nhiên, cho biết với sự am hiểu về khoai mì, năm 2018, ông và vợ đã bắt tay đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua sắm dây chuyền sản xuất, tuyển công nhân…

Không chỉ chinh phục người tiêu dùng trong nước, từ năm 2020, bánh tráng siêu mỏng Tân Nhiên đã đi khắp thế giới. Trong nước sản phẩm của Tân Nhiên đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao.

Đáng chú ý, quy trình sản xuất bánh tráng Tân Nhiên đạt tiêu chuẩn cao nhất FSSC 22000 của Sáng kiến an toàn thực phẩm toàn cầu (GFSI). Đây là tấm vé để Tân Nhiên đi ra thế giới. Hiện tại, Tân Nhiên đã có mặt tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản và sắp tới là Mỹ.

Không chỉ bánh tráng, doanh nghiệp này còn xuất cả dòng sản phẩm mang thương hiệu Mr. Muối, sử dụng các nguyên liệu là tài nguyên bản địa của nhiều địa phương (tỏi Phan Rang, muối Tây Ninh, sen Đồng Tháp, đường phèn Quảng Ngãi, cua Cà Mau).

Hay như một "doanh nông" trẻ khởi nghiệp khác trong mạng lưới Khởi nghiệp Xanh của Trung tâm BSA là anh Dương Ngọc Ảnh. Tại miền quê nghèo xứ Quảng, anh đã nâng tầm món phở sắn – món ăn sáng tạo của người dân Quế Sơn từ gần trăm năm, biến nó trở thành đặc sản đậm hương vị quê nhà.

Dự án phở sắn Caromi của anh Ngọc Ảnh đã đoạt giải Nhất cuộc thi "Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp sáng tạo vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên năm 2018" do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức. Bên cạnh việc phát triển ngành nghề, doanh nghiệp lập ra tại quê nhà đã tạo ra công việc ổn định cho nhiều lao động.