Khối lượng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hoá lỏng (LNG) từ Nga của Liên minh châu Âu (EU) được dự báo sẽ lập kỷ lục mới trong năm nay, cho dù khối này đặt mục tiêu đến năm 2027 “cai” hoàn toàn năng lượng hoá thạch Nga - theo tin từ tờ Financial Times.

Trong 7 tháng đầu năm nay, Bỉ và Tây Ban Nha là các nước nhập khẩu LNG Nga nhiều thứ hai và thứ ba thế giới, chỉ sau Trung Quốc, tờ báo dẫn số liệu từ tổ chức phi chính phủ (NGO) Global Witness cho biết. Theo đó, trong 7 tháng đầu năm, lượng nhập khẩu LNG Nga của châu Âu tăng 40% so với cùng kỳ 2021 - thời kỳ trước khi nổ ra cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine. Mức tăng này lớn hơn nhiều so với mức tăng bình quân của nhập khẩu LGN Nga trên toàn cầu là 6% trong cùng khoảng thời gian.

Phân tích trên dựa vào dữ liệu về lĩnh vực LNG của công ty Kpler. Dữ liệu của Kpler cho thấy nhập khẩu LGN Nga hiện nay của châu Âu đang cao hơn khoảng 1,7% so với năm ngoái - năm mà EU lập kỷ lục về nhập khẩu LNG từ Nga.

Cũng theo Global Witness, tổng giá trị của lượng LNG mà châu Âu nhập từ Nga trong 7 tháng đầu năm nay, nếu tính theo giá trên thị trường giao ngay, là khoảng 5,29 tỷ Euro.

“Thật là sốc khi các nước trong EU đã cố hết sức để ‘cai’ khí đốt Nga vận chuyển qua đường ống, chỉ để thay thế nguồn năng lượng đó bằng khí đốt Nga vận chuyển qua đường biển. Cho dù khí đốt Nga được vận chuyển bằng đường ống hay bằng tàu, thì châu Âu vẫn đang tốn hàng tỷ USD để mua khí đốt Nga”, nhà vận động Jonathan Noronha-Gant của Global Witness nhận định.

Phần lớn lượng LNG Nga mà châu Âu nhập khẩu đến từ liên doanh LNG Yamal do công ty Novatek của Nga nắm cổ phần đa số. Các đơn vị khác nắm cổ phần trong liên doanh này có hãng dầu lửa Total của Pháp, công ty xăng dầu CNPC của Trung Quốc, và một quỹ nhà nước Trung Quốc. Liên doanh này được miễn thuế nhập khẩu và chỉ phải nộp thuế thu nhập.

Việc EU nhập nhiều LNG đồng nghĩa châu Âu đối mặt với rủi ro lớn trong trường hợp điện Kremlin bất thình lình cắt cung như đã làm với khí đốt vận chuyển qua đường ống trong năm ngoái.

Nhà phân tích Alex Froley của công ty tư vấn ICIS nhận định “khách mua dài hạn ở châu Âu nói họ sẽ tiếp tục nhập LNG Nga theo hợp đồng, trừ phi việc này bị cấm”. Cũng theo ông Froley, một lệnh cấm của EU đối với LNG Nga sẽ dẫn tới một số đảo lộn trong hoạt động vận tải biển thương mại toàn cầu sẽ cần phải được sắp xếp lại, “nhưng cuối cùng châu Âu vẫn có thể tìm được nhà cung ứng khác, và Nga cũng tìm được khách mua khác”.

Các nhà hoạch định chính sách EU đã và đang kêu gọi các công ty trong khối không nhập LNG Nga. Bộ trưởng Bộ Năng lượng Tây Ban Nha Teresa Ribera hồi tháng 3 năm nay nói rằng cần có biện pháp trừng phạt áp lên LNG Nga. Cao uỷ phụ trách vấn đề năng lượng của EU, bà Kadri Simson, nói khối này “có thể và nên loại trừ khí đốt Nga một cách hoàn toàn và sớm nhất có thể, để giữ vững an ninh nguồn cung”.

Hiện EU vẫn giữ mục tiêu đến năm 2027 chấm dứt hoàn toàn việc tiêu thụ năng lượng hoá thạch Nga, nhưng nhiều nước trong khối lo ngại rằng việc cấm thẳng thừng việc nhập khẩu LNG Nga có thể dẫn tới một cuộc khủng hoảng năng lượng tương tự như hồi năm ngoái, khi giá khí đốt ở châu Âu thiết lập mức kỷ lục hơn 300 Euro/megawatt giờ.

Giới chức châu Âu cho biết dự trữ khí đốt của khu vực hiện đạt hơn 90% công suất trước khi bước vào những tháng mùa đông, nhưng “vẫn còn nhiều lo ngại” về việc liệu nguồn cung năng lượng có tiếp tục giảm sút hay không.

LNG Nga chiếm khoảng 21,6 triệu mét khối, tương đương 16%, trong tổng số 133,5 triệu mét khối LNG (tương đương 82 triệu mét khối khí tự nhiên) mà EU nhập khẩu trong 7 tháng đầu năm nay, theo dữ liệu của Kpler. Như vậy, Nga giữ vị trí nhà cung cấp LNG lớn thứ hai của EU trong kỳ báo cáo, chỉ sau Mỹ.

Hồi tháng 3, các bộ trưởng bộ năng lượng châu Âu đưa ra một điều khoản trong quy định mới về thị trường khí đốt của khu vực, nhằm cho phép các nước thành viên EU cấm các công ty Nga và Belarus đạt chỗ trên cơ sở hạ tầng LNG. Việc đưa ra điều khoản này là một nỗ lực nhằm tìm ra một phương thực hợp pháp để cấm nhập LNG Nga. Tuy nhiên, đề xuất này cần phải được thảo luận với Quốc hội châu Âu trước khi có thể đưa vào thực thi.

Chuyên gia Henning Gloystein của công ty Eurasia Group nhận định rằng khả năng các nước châu Âu phải ra lệnh đóng cửa các cơ sở công nghiệp vì thiếu khí đốt trong mùa đông năm nay là “gần như bằng 0”. Tuy nhiên, theo ông Gloystein, EU phải cắt giảm nhu cầu khí đốt thêm 10%.

“Nếu chúng ta không giảm tiêu thụ khí đốt 10-15%, chúng ta sẽ có nguy cơ lặp lại cuộc đua tìm kiếm nguồn cung khí đốt mỗi năm”, ông nói.