Phương tiện, thiết bị và vật liệu xây dựng trong danh mục bắt buộc phải dán nhãn năng lượng

Chiều ngày 18/6/2025, với đa số đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026. Chứng chỉ quản lý năng lượng được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành có giá trị đến hết ngày 31/12/2030.

XÂY DỰNG DANH MỤC PHƯƠNG TIỆN, THIẾT BỊ, VẬT LIỆU XÂY DỰNG PHẢI DÁN NHÃN NĂNG LƯỢNG

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết có ý kiến đề nghị cân nhắc việc bổ sung quy định dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng; một số ý kiến đồng tình với việc bổ sung dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng, tuy nhiên đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm đồng bộ một số khoản khác trong dự thảo Luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy nhóm sản phẩm vật liệu xây dựng cho các tòa nhà, công trình là các sản phẩm có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả sử dụng năng lượng của các công trình. Việc bổ sung quy định dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng là căn cứ pháp lý để tổ chức thực hiện các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong ngành xây dựng.

Báo cáo đánh giá tác động chính sách khi xây dựng Luật đã có nội dung nghiên cứu lộ trình áp dụng, các điều kiện về tiêu chuẩn chất lượng, phòng thử nghiệm, nhân lực triển khai. Do đó, quy định này có tính khả thi.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra và Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, hoàn thiện quy định về dãn nhãn năng lượng; các điều, khoản khác trong dự thảo Luật để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ; đồng thời giao Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương về xây dựng quy định cụ thể nội dung này.

Cụ thể, về dán nhãn năng lượng, luật quy định: phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng thuộc danh mục phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng phải dán nhãn năng lượng phải được dán nhãn trước khi đưa ra thị trường.

Cơ sở sản xuất, doanh nghiệp nhập khẩu, phân phối, kinh doanh phương tiện, thiết bị và vật liệu xây dựng, bao gồm cả trên nền tảng thương mại điện tử, phải thực hiện công bố, dán nhãn năng lượng đối với phương tiện, thiết bị và vật liệu xây dựng sau khi phương tiện, thiết bị và vật liệu xây dựng được thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia về hiệu suất năng lượng theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, pháp luật về đo lường.

Theo luật này, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Xây dựng trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn có trách nhiệm xây dựng, ban hành danh mục phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng phải dán nhãn năng lượng và lộ trình thực hiện thuộc phạm vi quản lý của Bộ.

Bên cạnh đó quy định nội dung, quy cách nhãn năng lượng; quy định phòng thử nghiệm có đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận thử nghiệm phù hợp với tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng. Đồng thời, hướng dẫn, công bố việc dán nhãn năng lượng đối với phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng thuộc phạm vi quản lý của Bộ; quy định việc công nhận nhãn năng lượng của phương tiện, thiết bị nhập khẩu.

Còn với UBND cấp tỉnh xây dựng kế hoạch hằng năm tổ chức triển khai thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ quy định của pháp luật về dán nhãn năng lượng phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng trong sản xuất, kinh doanh, phân phối trên địa bàn.

Tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất sản phẩm, vật liệu tiết kiệm năng lượng; đầu tư nâng cấp, cải tạo dây chuyền sản xuất, mở rộng quy mô sản xuất bằng công nghệ tiết kiệm năng lượng, dự án đầu tư vào cơ sở tiết kiệm năng lượng, sản xuất, lắp đặt máy móc, thiết bị hoặc vật liệu tiết kiệm năng lượng, dự án nhằm tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng hoặc giảm phát thải khí nhà kính được ưu đãi theo quy định của pháp luật về đất đai.

Cùng với đó, được vay vốn ưu đãi và hỗ trợ theo quy định của pháp luật từ Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Bảo vệ môi trường; được hỗ trợ từ Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao, Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; hỗ trợ hoạt động kỹ thuật: kiểm toán năng lượng, nghiên cứu, tư vấn, thiết kế, chuyên gia tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng.

Theo Luật này, Chính phủ quy định việc khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp đầu tư, mở rộng, nâng cấp, cải tạo, chuyển đổi sang công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính; đầu tư và chuyển đổi sang sản xuất sản phẩm tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính thông qua cơ chế hỗ trợ tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.

Chính phủ xây dựng cơ chế khuyến khích, giải pháp hỗ trợ thúc đẩy ứng dụng quá trình chuyển đổi phù hợp với cuộc cách mạng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến công nghiệp; thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

THÀNH LẬP QUỸ THÚC ĐẨY SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG TIẾT KIỆM VÀ HIỆU QUẢ

Liên quan đến việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, nhiều ý kiến đồng tình nhưng cũng có ý kiến đề nghị không thành lập Quỹ này.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là thể chế hóa chủ trương Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị, trong đó có nhiệm vụ “Xây dựng cơ sở pháp lý để có thể hình thành và vận hành hiệu quả các quỹ về phát triển năng lượng bền vững, thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả theo hướng xã hội hóa, bảo đảm độc lập về tài chính, không trùng lặp với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước và hạn chế việc làm tăng chi phí hoạt động, sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh”.

Vì vậy, dự thảo Luật quy định về việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thực hiện chức năng thúc đẩy hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên cả nước, góp phần thực hiện cam kết giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; không hình thành tổ chức mới.

Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị tách riêng một Điều quy định chi tiết nội dung hoạt động của Quỹ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Tiếp thu ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo tách quy định về Quỹ thành một điều mới trong dự thảo Luật; các khoản 2, 3, 4 Điều này đã quy định rõ chức năng, mục tiêu, hoạt động của Quỹ.

Theo quy định luật này, Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ được hoạt động huy động vốn, cho vay, đầu tư, ủy thác và nhận ủy thác để thực hiện chức năng thúc đẩy hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn cả nước.

Quỹ có mục tiêu hỗ trợ, tài trợ cho dự án, nhiệm vụ, hoạt động thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với cơ chế linh hoạt theo yêu cầu của nhà tài trợ và quy định của pháp luật hiện hành.

Luật nêu rõ: Thủ tướng Chính phủ quyết định việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả theo hướng xã hội hóa, bảo đảm độc lập về tài chính, không trùng lặp với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước và hạn chế việc làm tăng chi phí hoạt động, sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Chính phủ quy định nguồn vốn của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.