Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh sự cần thiết phải đầu tư khép kín tuyến đường Vành đai 4, nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải liên vùng giữa Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và kết nối quốc tế với Campuchia.

Tuyến đường này sẽ tạo hành lang giao thông hiệu quả, giảm tải cho khu vực trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, kết nối trực tiếp các khu công nghiệp, cảng biển, cảng hàng không quốc tế và các trung tâm kinh tế - chính trị trọng điểm.

Theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, Dự án không chỉ đem lại lợi ích cho người tham gia giao thông mà còn tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội ở các khu vực ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của Dự án (Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An...).

Khi tuyến đường đưa vào khai thác sử dụng, các phương tiện vận tải liên tỉnh không phải đi qua khu vực tập trung đông dân cư, giảm đáng kể thời gian hành trình, chi phí vận tải, hạn chế ách tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường khu vực đô thị.

Cùng với Dự án xây dựng đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh tạo một tuyến vành đai từ xa để giảm tải phân luồng giao thông liên tỉnh khi đi qua Thành phố Hồ Chí Minh.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Dự án đáp ứng đầy đủ tiêu chí để Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Hồ sơ Dự án cũng đã cơ bản đáp ứng yêu cầu về nội dung tại Điều 16 của luật này.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ cần phân tích rõ hơn ưu, nhược điểm của từng phương án tuyến để có cơ sở lựa chọn hướng tuyến tối ưu, vừa phù hợp với điều kiện địa hình vừa đảm bảo hiệu quả đầu tư Dự án.

Đồng thời, cần rà soát kỹ lưỡng việc phân bổ lưu lượng phương tiện trên toàn tuyến để bố trí các nút giao phù hợp với quy định hiện hành, nhằm bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành khai thác và tiết giảm, tối ưu hóa tổng mức đầu tư dự án.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị rút kinh nghiệm từ những dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, Chính phủ cần nghiên cứu để xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội bảo đảm chỉ quy định những nguyên tắc chung, những vấn đề quan trọng, không quá chi tiết, cụ thể, tránh phát sinh những vướng mắc không cần thiết cần trình Quốc hội quyết định để điều chỉnh chủ trương trong quá trình triển khai, ảnh hưởng tới tiến độ của dự án.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng sự phù hợp của các quy hoạch có liên quan đối với phạm vi hướng tuyến, quy mô đầu tư, phương án thiết kế sơ bộ của dự án, nhất là việc bố trí nút giao, đường giao, đường song hành; bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, kết nối vùng, các khu công nghiệp, cảng biển và cảng hàng không quốc tế; sơ bộ phương án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; sơ bộ tổng mức đầu tư, tiến độ của dự án.

Bên cạnh đó, nghiên cứu làm rõ hơn việc lựa chọn hình thức đầu tư và phân chia các dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập các tỉnh, thành phố.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết và các phụ lục kèm theo, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với phương án sáp nhập các tỉnh, thành phố, năng lực quản lý của địa phương và các yêu cầu kỹ thuật, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của toàn bộ dự án.

Đối với thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cần bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật về đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Quy định số 189-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và Hướng dẫn số 603 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ rà soát, bảo đảm chỉ đề xuất những chính sách đặc thù, đặc biệt thực sự cần thiết; bảo đảm cơ chế kiểm tra, giám sát, phân công, kiểm soát quyền lực, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực.