Sau một năm trì hoãn, Saudi Arabia có vẻ như đã sẵn sàng cho việc tư nhân hóa một phần tập đoàn dầu lửa quốc doanh khổng lồ Saudi Aramco.

Vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đang được Riyadh thảo luận có thể nhỏ hơn nhiều so với cân nhắc ban đầu nhưng vẫn sẽ là vụ IPO lớn nhất trong lịch sử thế giới - trang CNN Business cho hay.

Kế hoạch cụ thể còn chưa được công bố, nhưng giới phân tích dự báo Saudi Arabia sẽ bán ra khoảng 1-2% cổ phần của Aramco trên sàn giao dịch chứng khoán Tadawul ở Riyadh trước cuối năm nay. Tiếp đó, cổ phiếu Aramco có thể được niêm yết ở nước ngoài, có khả năng ở Tokyo, vào năm 2020 hoặc 2021.

Theo kế hoạch ban đầu, vụ IPO của Aramco sẽ diễn ra vào năm 2018. Khi đó, Chính phủ Saudi Arabia dự định bán ra 5% cổ phần của công ty này, huy động khoảng 100 tỷ USD. Các thị trường được Riyadh cân nhắc cho vụ phát hành theo kế hoạch ban đầu là New York hoặc London, và cả Riyadh.

"Chúng tôi cho rằng họ sẽ bán ra một lượng cổ phần nhỏ hơn và thực hiện vụ phát hành tại thị trường Saudi Arabia", chuyên gia Ayham Kamel thuộc Eurasia Group nhận định.

Các con số dự báo về lượng cổ phần mà Saudi Arabia sẽ bán ra rất đa dạng. Thái tử Mohammed bin Salman của Saudi Arabia được cho là muốn định giá Aramco ở mức 2 nghìn tỷ USD, trong khi giới phân tích cho rằng công ty này trị giá không hơn 1,5 nghìn tỷ USD.

Chỉ cần bán 1% cổ phần của Aramco ở mức định giá thấp nhất cũng huy động được 15 tỷ USD, còn bán 2% ở mức định giá cao nhất sẽ mang về 40 tỷ USD, vượt xa vụ IPO kỷ lục huy động được 25 tỷ USD của Alibaba vào năm 2014.

Trong những tuần gần đây, Aramco có nhiều động thái cho thấy đang tích cực chuẩn bị cho IPO, bao gồm công bố kế hoạch trả cổ tức 75 tỷ USD mỗi năm trong thời gian 2020-2024, đồng thời điều chỉnh cơ cấu tiền thuê mỏ trả cho Chính phủ Saudi Arabia. Ông Kamel cho rằng những động thái này đều nằm trong nỗ lực tạo sự phấn khích cho giới đầu tư.

Aramco là công ty có mức lãi "khủng" nhất thế giới nhờ trữ lượng dầu khí khổng lồ và sản lượng khai thác rất lớn mỗi ngày. Công ty này nắm thế độc quyền trên thị trường dầu lửa Saudi Arabia, nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới.

Theo dự báo của ông Kamel, kế hoạch IPO mới của Aramco sẽ được công bố vào cuối tháng 10 này. Nếu được định giá khoảng 2 nghìn tỷ USD, Aramco sẽ đắt giá gấp đôi Microsoft. Tập đoàn phần mềm Mỹ hiện là công ty đại chúng có mức vốn hóa lớn nhất thế giới, đạt xấp xỉ 1 nghìn tỷ USD.

Vụ phát hành dự kiến diễn ra vào một thời điểm không thực sự thuận lợi đối với Aramco, khi thương chiến Mỹ-Trung gây sức ép suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu và nhu cầu tiêu thụ dầu.

Ngoài ra, căng thẳng ở Vùng Vịnh gia tăng thời gian gần đây do cuộc đối đầu giữa Mỹ và đồng minh là Saudi Arabia với Iran. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nói rằng sản lượng khai thác dầu đều đặn của Saudi Arabia có thể sẽ lấn át nỗi lo địa chính trị.

Bên cạnh đó, Chính phủ Saudi Arabia cũng được cho là đang thuyết phục các nhà đầu tư lớn, bao gồm các gia tộc giàu có ở Vùng Vịnh, các quỹ lương hưu trong nước, và các quỹ lợi ích quốc gia trong khu vực rót tiền vào vụ IPO của Aramco.

Đối với thái tử bin Salman, một vụ IPO thành công sẽ là thắng lợi quan trọng giúp ích cho chiến lược mang tên Tầm nhìn 2030 của ông. Đây là chiến lược nhằm đưa nền kinh tế Saudi Arabia giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu lửa và phát triển các lĩnh vực ngành nghề khác.