Theo số liệu của Cục Hải quan Việt Nam, 4 tháng đầu năm 2025, thương mại Việt Nam – Malaysia đạt trên 4,84 tỷ USD, giảm nhẹ 1% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, xuất khẩu sang Malaysia đạt hơn 1,72 tỷ USD, tăng 3,6%; nhập khẩu đạt trên 3,12 tỷ USD, giảm 3,4%. Với kết quả này, Việt Nam nhập siêu 1,4 tỷ USD từ Malaysia.

THỊ TRƯỜNG CÓ SỨC MUA KHÁ, NHU CẦU ĐA DẠNG

Thương vụ Việt Nam tại Malaysia cho biết mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chiếm tỷ trọng lớn nhất sang thị trường Malaysia là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (chiếm tỷ trọng 14,9%) tăng 55,3% so với cùng kỳ năm trước, nhưng mặt hàng sắt thép các loại giảm đến 29,9%, gạo giảm 14,2%, hóa chất giảm 9,2% và sản phẩm hóa chất giảm 80,7% so với cùng kỳ. Đây chính là nguyên nhân làm xuất khẩu từ Việt Nam sang Malaysia tăng chậm.

Riêng mặt hàng cà phê có mức tăng trưởng ấn tượng tới 63,7% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên chủ yếu là cà phê nhân làm nguyên liệu cho ngành cà phê của Malaysia, chưa thể hiện sự thâm nhập thị trường của các thương hiệu cà phê Việt Nam. Mặt hàng hạt tiêu tăng 116,3%, cao su tăng gần 5 lần đạt 447,8%, nhưng tỷ trọng cũng chỉ ở mức 1,4%.

Về nhập khẩu, điểm đáng lưu ý là mặt hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đã lấy lại vị trí thứ nhất với tỷ trọng 32,5% và tăng tới 48,3% so với cùng kỳ năm trước, đẩy mặt hàng xăng dầu xuống vị trí thứ ba chỉ còn chiếm 7,4% về tỷ trọng và mặt hàng này giảm tới 76,7%. Đứng thứ hai về tỷ trọng trong tháng 3/2025 là máy móc và thiết bị phụ tùng khác chiếm 8,5%, tăng 30,3% so với cùng kỳ. Đây cũng là những mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất và vượt trội so với các mặt hàng còn lại (đều chiếm tỷ trọng dưới 7%).

Theo Thương vụ Việt Nam tại Malaysia, có rất nhiều cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tại thị trường Malaysia. Đây là thị trường có sức mua khá, nhu cầu đa dạng và gần gũi về văn hóa tiêu dùng với hàng Việt Nam. Đồng thời, là thị trường có độ mở thị trường lớn và mức độ rào cản tương đối thấp với hàng xuất khẩu của Việt Nam do cùng tham gia nhiều hiệp định tự do hóa thương mại khu vực.

Hơn nữa, Malaysia thiếu hụt nguồn cung nội địa về nhiều loại thực phẩm thiết yếu như gạo, thủy hải sản nhưng Chính phủ có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân trong nước mạnh.

ĐẨY MẠNH CÁC BIỆN PHÁP XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI

Tuy nhiên, theo cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Malaysia, thách thức với hàng Việt Nam cũng khá lớn. Do thị trường Malaysia tương đối mở cho hàng nhập khẩu nên có sự cạnh tranh khốc liệt với nước xuất khấu khác, nhất là Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia…

Bên cạnh đó, các mặt hàng thực phẩm yêu cầu có chứng chỉ Halal, trong khi việc cấp chứng chỉ này không phải do cơ quan nhà nước Việt Nam quản lý mà do các cơ quan chính quyền một số nước Hồi giáo công nhận. Hiện chỉ có một đơn vị phi chính phủ cấp chứng chỉ Halal tại Việt Nam được JAKIM (thuộc Bộ phụ trách các vấn đề tôn giáo của Malaysia) công nhận.

Một vấn đề khác, đó là các doanh nghiệp Việt Nam ngại tiếp cận thị trường do các rào cản về ngoại ngữ, sự khác biệt về văn hóa… Nhiều trường hợp lừa đảo thương mại đã xảy ra làm giảm niềm tin trong giao thương.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp e ngại thiết lập kênh phân phối cho sản phẩm của mình, gửi hàng mẫu, tham gia hội chợ hoặc gặp gỡ khách hàng tại địa bàn. Doanh nghiệp hạn chế đầu tư vào việc đổi mới sản phẩm cho phù hợp thị hiếu người tiêu dùng sở tại, trong khi người tiêu dùng sở tại đã quen tiếp xúc với hàng hóa của các đối thủ cạnh tranh.

Do đó, để mở rộng thị phần và nâng cao năng lực cạnh tranh tại thị trường Malaysia, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia cho rằng công tác xúc tiến thương mại cần được đẩy mạnh hơn nữa.

Thương vụ khuyến nghị các địa phương, hiệp hội cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại để đưa doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của địa phương, thành viên hiệp hội tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại trực tiếp tại thị trường Malaysia như tổ chức hội chợ chuyên ngành hoặc tổng hợp các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam tại Malaysia…

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Malaysia trong việc triển khai các hoạt động xúc tiến tại thị trường Malaysia, nhất là việc xác minh đối tác (các doanh nghiệp cần nắm được số đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp Malaysia để tiện xác minh).

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, Thương vụ cho rằng trước khi thanh toán tiền hàng hay đặt cọc đối với doanh nghiệp mới, chưa gặp mặt thì cần kiểm tra thông tin đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm tên doanh nghiệp và số đăng ký kinh doanh và gửi Thương vụ xác minh.

Doanh nghiệp xuất khẩu hàng thực phẩm cần lưu tâm đến xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm có chứng chỉ Halal sang thị trường Malaysia do tỷ lệ người theo đạo Hồi ở Malaysia lớn và chỉ lựa chọn các sản phẩm được cấp chứng chỉ Halal.

Malaysia đang tăng cường kiểm soát giá cả sinh hoạt do thiếu hụt nguồn cung một số loại thực phẩm, các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cho nhu cầu thiết yếu như trứng, gạo… nên quan tâm kết nối với hệ thống phấn phối để gia tăng xuất khẩu …

Đồng thời phối hợp với Thương vụ gửi hàng sang trưng bày tại phòng hàng mẫu tại Thương vụ để giới thiệu hàng hóa cho các đơn vị nhập khẩu làm việc với Thương vụ, cũng như trưng bày tại các sự kiện quảng bá của Đại sứ quan Việt Nam tại Malaysia.