Sau nhiều năm loay hoay tìm nguồn vốn để cứu HAGL Agrico trên bờ vực phá sản bằng cách bán 4 công ty con đang thuộc tài sản thế chấp cho Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco) nhưng không đạt được thỏa thuận với ngân hàng, Chủ tịch Công ty cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai - HAGL Agrico (mã chứng khoán: HNG-HOSE), ông Đoàn Nguyên Đức (hay còn gọi là "bầu Đức”) chính thức rút khỏi vị trí chủ tịch HAGL Agrico, “nhường sân” cho ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Thaco.

TIẾP QUẢN HAGL AGRICO "BẤT ĐẮC DĨ"

Thaco chính thức hơp tác với HAGL Agrico kể từ năm 2018. Thời điểm đó, HAGL Agrico đã bị mất thanh khoản nghiêm trọng, không còn khả năng trả nợ gốc và lãi vay đến hạn.

Trong tình hình khó khăn về tài chính, Thaco ra tay “cứu” HAGL Agrico khi rót 3.890 tỷ đồng (tương đương sở hữu 35% cổ phần của HNG). 

Năm 2020, Thaco tiếp tục hỗ trợ cho HAGL Agrico vay tổng số tiền 6.274 tỷ đồng (không có tài sản bảo đảm, lãi suất bằng các ngân hàng thương mại) để HAGL tiếp tục đầu tư vực dậy HAGL Agrico đang "ngập" trong đống nợ.

Tuy nhiên, tiền rót vào HAGL Agrico như “muối bỏ biển” khi doanh nghiệp này luôn thiếu hụt dòng tiền để thanh toán các khoản nợ đến hạn, thiếu tiền mua vật tư chăm sóc và đầu tư cho các hạ tầng kỹ thuật quan trọng là nước và điện. Tại Campuchia nhiều vườn cây bị xuống cấp nghiêm trọng. 

Trước thực trạng đó, ban lãnh đạo HAGL Agrico và HAGL đã nhiều lần họp với Thaco để tìm giải pháp giải quyết các khó khăn với phương án đề ra là Công ty cổ phần Nông nghiệp Trường Hải (Thagrico), công ty thành viên của Thaco, mua tiếp 4 công ty sở hữu các phần đất tại Campuchia và tại Đắk Lắk, Gia Lai với diện tích đất 20.744 ha và giá tiền là 9.095 tỷ.

Đồng thời, bán lại toàn bộ cổ phần cho HAGL Agrico và đơn vị này còn nợ lại Thaco số tiền hơn 2.600 tỷ đồng (không trả lãi và hoàn trả từng phần trong 3 năm) và sở hữu phần đất còn lại tổng diện tích 35.749 ha (Bắc Campuchia 8.373 ha và tại Lào là 27.376 ha).

Phương án này chia sẻ hoạt động sản xuất nông nghiệp giữa Thagrico và HAGL Agrico về diện tích cũng như địa bàn, đồng thời giải quyết được khó khăn cấp bách là cứu lấy vườn chuối. 

Đồng thời cũng đã giúp HAGL Agrico năm 2020 ghi nhận lợi nhuận 931 tỷ đồng và bù với khoản lỗ trong sản xuất kinh doanh ước khoảng 910 tỷ đồng để công ty có lãi 21 tỷ đồng, tránh bị hủy niêm yết.

Đến 31/12/2020, nợ tăng lên 2.448 tỷ đồng, tổng nợ là 15.990 tỷ đồng, lỗ lũy kế 2.306 tỷ đồng, vốn điều lệ công ty là 11.085 tỷ đồng.

Tuy nhiên, phía HAGL và HAGL Agrico không thỏa thuận được với ngân hàng về thanh toán nợ để lấy giấy tờ đất của 4 công ty trên đang là tài sản thế chấp nợ của hai đơn vị để giao cho Thaco nên Thaco" bất đắc dĩ" phải tiếp quản luôn HAGL Agrico từ HAGL.

TĂNG VỐN ĐỂ… TRẢ NỢ

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2021 được tổ chức vào ngày 4/6 vừa qua, Hội đồng quản trị HAGL Agrico ( dưới sự tiếp quản “bất đắc dĩ" của Thaco) đã quyết định điều chỉnh giảm kế hoạch năm 2021 so với kế hoạch đã công bố tại Đại hội bất thường tổ chức trước đó, vào đầu năm 2021.

Việc điều chỉnh giảm kế hoạch kinh doanh năm 2021 xuất phát từ nhiều khó khăn, trong đó đặc biệt là các khoản nợ lên đến gần 16.000 tỷ đồng mà  HAGL Agrico đang phải đối mặt.

Cụ thể, tại Đại hội đồng cổ đông bất thường ngày 8/1/2021, HAGL Agrico đã thông qua việc phát hành hơn 740 triệu cổ phiếu để tăng vốn thêm hơn 7.400 tỷ đồng nhằm hoán đổi các khoản nợ 5.500 tỷ đồng với Thagrico, và thanh toán các khoản nợ đến hạn 1.914 tỷ đồng (trong đó nợ với các công ty liên quan của HAGL là 703 tỷ đồng).

Tuy nhiên, theo Luật chứng khoán mới năm 2021 thì việc phát hành cổ phiếu để hoán đổi nợ chưa thực hiện được vì phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua Báo cáo tài chính năm 2020 đã được kiểm toán. Do đó việc tăng vốn theo đại hội đồng cổ đông bất thường bất thường ngày 8/1 là không thực hiện được.

Để có tiền trả một số khoản nợ đến hạn, Thaco thông qua Thagrico đã cho HAGL Agrico vay thêm 1.004 tỷ đồng. Như vậy, tính đến 31/5/2021, tổng nợ mà HAGL Agrico nợ Thagrico là 7.278 tỷ đồng.

Tại đại hội đồng cổ đông thường niên 2021, cổ đông HAGL Agrico đã thông qua việc vốn điều lệ tăng thêm 7.415 tỷ đồng thành 18.500 tỷ đồng; dự kiến nợ giảm 7.400 tỷ đồng, tổng nợ còn lại là 8.574 tỷ đồng.

Về kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2021, HAGL Agrico dự kiến đạt sản lượng thu hoạch là 96.063 tấn Chuối, 4.424 tấn Dứa, và 5.020 tấn trái cây khác; sản lượng mủ cao su là 6.548 tấn. Doanh thu năm 2021 được điều chỉnh xuống còn 1.465 tỷ đồng, lỗ 84 tỷ đồng. Tổng mức đầu tư trong năm nay là 1.024 tỷ đồng.