Bộ Tài chính vừa ban hành Kết luận thanh tra số 811/KL-BTC về việc thanh tra chuyên đề bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và nội dung liên quan tại Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam, thời kỳ thanh tra năm 2021 và các thời kỳ có liên quan.

TỶ LỆ HUỶ HỢP ĐỒNG NĂM THỨ NHẤT LÊN TỚI 73%, TRÊN 1.000 KHIẾU NẠI VỀ BANCASSURANCE

Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài được thành lập tại Việt Nam theo Giấy phép thành lập và hoạt động số 68 GP/KDBH ngày 24/1/2013 của Bộ Tài chính, có lĩnh vực hoạt động là kinh doanh các nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe; kinh doanh tái bảo hiểm; quản lý quỹ, đầu tư vốn theo quy định pháp luật Việt Nam.

Năm 2021, công ty triển khai bán bảo hiểm thông qua hai tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (bancassurance) bao gồm Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) và Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPB).

Trong đó, tổng doanh thu phí bảo hiểm qua ACB đạt 1.248,657 tỷ đồng (chiếm 61,26%) và tổng doanh thu phí bảo hiểm qua TPB đạt 789,484 tỷ đồng (chiếm 38,74%).

Năm 2021, công ty phát hành mới 80.117 hợp đồng bảo hiểm qua kênh bancassurance.

Trong đó, có 3.247 hợp đồng bảo hiểm bị hủy bỏ trong thời gian cân nhắc, tương ứng với tỷ lệ 4,05%.

"Tỷ lệ hủy bỏ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sau thời gian cân nhắc (năm thứ nhất) của các hợp đồng phát hành qua TPB là 73%, qua ACB là 39%", Bộ Tài chính thông tin.

Năm 2021, công ty nhận 1.069 thông tin khiếu nại của khách hàng liên quan đến các hợp đồng bảo hiểm bán thông qua kênh bancassurance. Qua công tác điều tra, xử lý thông tin khiếu nại từ khách hàng, công ty phát hiện vi phạm và xử lý vi phạm đối với các đại lý bảo hiểm theo quy trình điều tra và xử lý kỷ luật đại lý và các quy định của công ty.

HÉ LỘ NHỮNG SAI PHẠM

Cũng trong văn bản này, Bộ Tài chính công khai toàn bộ kết quả thanh tra tại Sun Life.

Cụ thể, thứ nhất, về ban hành quy trình, quy chế quản lý đại lý, các quy trình, quy chế của công ty chưa có quy định xử lý kỷ luật đối với cá nhân là nhân viên thuộc đại lý tổ chức là ACB và TPB. Hoạt động thực hiện quy trình, quy chế quản lý đại lý của công ty còn một số tồn tại.

Theo đó, hoạt động giải quyết xử lý kỷ luật đại lý, đánh giá chất lượng dịch vụ đại lý của công ty còn tồn tại tình trạng bất cập hoặc chưa đầy đủ, thống nhất. Công ty chưa thực hiện phối hợp, đối soát giữa các bộ phận về thông tin phản ánh, khiếu nại đầy đủ. Việc kiểm tra, xác minh thông tin phục vụ giải quyết khiếu nại chưa đầy đủ theo quy trình của công ty.

"Công ty chưa có biện pháp để xử lý, nhắc nhở đối với những đại lý bảo hiểm cá nhân, nhân viên ngân hàng chưa thực hiện đúng theo quy trình, quy chế phối hợp giữa công ty và ngân hàng ghi nhận qua Chương trình khách hàng bí mật...", Bộ Tài chính đánh giá.

Công ty cũng chưa có biện pháp giám sát, xử lý đại lý đảm bảo đại lý nộp biên nhận bàn giao hợp đồng bảo hiểm về công ty đối với 304 hợp đồng bảo hiểm là chưa đúng quy định về bàn giao hợp đồng bảo hiểm tại Quy trình thẩm định bảo hiểm số QT.02.NVBH của công ty. Điều này dẫn đến việc gọi điện welcome call (đây là quy trình công ty liên hệ trực tiếp khách hàng bằng điện thoại trong thời gian cân nhắc 21 ngày) của công ty cho khách hàng bị chậm, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, quyền lợi bảo hiểm của khách hàng, tăng số lượng các ca khiếu nại về hoạt động bán bảo hiểm qua kênh bancassurance của công ty.

Thứ hai, về các trường hợp đại lý bảo hiểm, nhân viên ngân hàng không thực hiện đúng quy định trong quá trình triển khai bán bảo hiểm, qua thanh tra chọn mẫu, Bộ Tài chính phát hiện 44 trường hợp đại lý bảo hiểm, nhân viên ngân hàng chưa thực hiện đúng quy định trong quá trình triển khai bán bảo hiểm.

Bên cạnh đó, có 11 trường hợp (liên quan đến 7 đại lý cá nhân, 2 nhân viên ngân hàng) chưa thực hiện đúng quy định của công ty về bàn giao hợp đồng bảo hiểm.

Có 7 trường hợp là đại lý cá nhân chưa thực hiện đúng quy định của công ty trong việc sử dụng mã số đại lý, các trang thiết bị, vật dụng, máy móc do công ty giao.

Có 9 trường hợp (liên quan đến 7 đại lý cá nhân, 1 nhân viên ngân hàng) chưa thực hiện đúng quy định của công ty về gặp mặt khách hàng khi tư vấn, lập hồ sơ yêu cầu bảo hiểm.

Có 5 trường hợp (liên quan đến 3 đại lý cá nhân, 1 nhân viên ngân hàng) chưa thực hiện đúng quy định của công ty về giám sát khách hàng ký hồ sơ yêu cầu bảo hiểm và tài liệu liên quan.

Có 6 trường hợp (liên quan đến 3 đại lý bảo hiểm cá nhân, 3 nhân viên ngân hàng) chưa thực hiện đúng quy định nội bộ của công ty trong quá trình phục vụ, hỗ trợ khách hàng.

Thứ ba, về trường hợp xử lý đại lý công ty không có quy trình để xử lý kỷ luật hoặc xử lý chưa đầy đủ, nhất quán.

Bộ Tài chính cho biết có 36 đại lý bảo hiểm phát sinh khiếu nại từ khách hàng nhiều lần, công ty chưa có hình thức xử lý trong giai đoạn từ 1/1/2021 đến 30/9/2021. Sau ngày 30/9/2021, sau khi ban hành quy trình, công ty ban hành thư nhắc nhở nội bộ đối với 19 đại lý có từ 2 lần khiếu nại trở lên.

Có 1 đại lý phát sinh nhiều khiếu nại nhưng do đại lý đã nghỉ việc tại thời điểm xác minh nên công ty không thu thập thêm thông tin xử lý kỷ luật, chưa phù hợp với quy định tại Khoản 7.3 Điều 5, Quy trình điều tra và xử lý kỷ luật đại lý của công ty ngày 28/05/2018.

Có 1 đại lý có 2 khiếu nại có cùng nội dung, công ty xử lý chưa thống nhất (1 trường hợp đóng hồ sơ, không xử lý; 1 trường hợp có thư cảnh cáo).

Thứ tư, về công tác đào tạo đại lý bảo hiểm, có 5 trường hợp đại lý kênh bancassurance không đủ điều kiện được đào tạo, đi thi chứng chỉ đại lý bảo hiểm (do cán bộ đào tạo nhập nhầm điểm, đại lý còn hoạt động tại doanh nghiệp bảo hiểm khác) nhưng được công ty cấp chứng chỉ đại lý.

Các trường hợp trên, công ty thực hiện hủy bỏ mã số đại lý ngay sau khi rà soát, phát hiện lỗi, các học viên trên đến thời điểm thanh tra chưa tham gia đào tạo lại và không phát sinh doanh thu phí bảo hiểm trong năm 2021.

Thứ năm, về việc thực hiện hạch toán giảm doanh thu đối với một số hợp đồng bảo hiểm có yêu cầu hủy bỏ chưa đúng quy định về hạch toán.

Năm 2021, công ty thực hiện hạch toán giảm doanh thu chưa chính xác số tiền gần 623 triệu đồng đối với 21 hợp đồng bảo hiểm đã hủy bỏ chưa phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 21 và điểm b khoản 3 Điều 25 Thông tư số 50/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Thứ sáu, về chi phí hoạt động đại lý bảo hiểm, qua thanh tra xác định, Bộ Tài chính phát hiện công ty hạch toán các khoản chi phí, doanh thu liên quan đến hoạt động bancassurance là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 chưa đúng quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và quy định pháp luật về thuế với tổng số tiền trên 600 tỷ đồng.

Cụ thể, hạch toán doanh thu đối với các hợp đồng hoàn phí cho khách hàng hủy hợp đồng bảo hiểm số tiền là gần 623 triệu đồng.

Chi trả chi phí hỗ trợ ban đầu, phí hợp tác cho các ngân hàng và đã hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 số tiền là trên 343 tỷ đồng. Theo đó, tính đến 31/12/2021, công ty chi trả chi phí hỗ trợ ban đầu, phí hợp tác cho Ngân hàng TMCP Tiên Phong và Ngân hàng TMCP Á Châu với tổng số tiền là 10.300 tỷ đồng, hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 tổng số tiền hơn 343 tỷ đồng.

Cụ thể, công ty chi trả, hạch toán khoản chi phí hỗ trợ tiếp thị cho TPB số tiền là trên 121 tỷ đồng là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 nhưng không căn cứ chi phí thực tế triển khai các hoạt động marketing do TPB thực hiện.

Cùng với đó, chi trả, hạch toán khoản chi phí hỗ trợ tiếp thị cho ACB số tiền là gần 79 tỷ đồng vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng không có đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan đến nội dung khoản chi.

Chi trả, hạch toán khoản chi phí hỗ trợ cho ACB số tiền là trên 46 tỷ đồng vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp để thực hiện các chương trình thi đua cho các cấp quản lý không có chứng chỉ đại lý.

Chi trả, hạch toán khoản chi phí hỗ trợ cho TPB để TPB thực hiện các khuyến mại số tiền khoảng 1,7 tỷ vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

"Triển khai chương trình thi đua không phù hợp với văn bản đề xuất ban đầu, không liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm và hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp với số tiền 8,7 tỷ đồng", Bộ Tài chính thông tin.

KIẾN NGHỊ XỬ LÝ TÀI CHÍNH HƠN 600 TỶ ĐỒNG

Sau khi hoàn tất quá trình thanh tra tại Sun Life, Bộ Tài chính đưa ra nhiều kiến nghị xử lý về tài chính và hành chính đối với doanh nghiệp này.

Cụ thể, xử lý về tài chính, Bộ Tài chính đề nghị Tổng giám đốc Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam thực hiện hạch toán giảm chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 số tiền trên 600 tỷ đồng.

Đối với các khoản chi có nội dung, tên gọi, cách thức chi trả, hồ sơ chứng từ và tài liệu có liên quan tương tự như các khoản chi nêu tại kết luận thanh tra thuộc các kỳ kế toán liên quan, đề nghị công ty điều chỉnh hạch toán kế toán, xác định, tính toán lại, kê khai bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp tương ứng, không phân bổ các chi phí do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, hạch toán không đúng theo quy định pháp luật vào các quỹ chủ hợp đồng.

Còn xử lý về hành chính, Bộ Tài chính giao Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm tiến hành rà soát các hành vi vi phạm hành chính của công ty tại kết luận thanh tra (nếu có) để tiến hành xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.

Đồng thời, giao Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục thuế TP. Hồ Chí Minh và các đơn vị có liên quan tiến hành đôn đốc, rà soát việc Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam thực hiện kê khai, tuân thủ quy định pháp luật về thuế, hóa đơn đối với các khoản chi nêu tại kết luận thanh tra, qua đó tiến hành xử lý đối với các hành vi vi phạm hành chính thuế, hóa đơn (nếu có) và hướng dẫn, xử lý các trường hợp tương tự.

Bên cạnh đó, về hoạt động kinh doanh bảo hiểm và công tác quản lý tài chính, Bộ Tài chính đề nghị Tổng giám đốc Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam thực hiện một số nội dung sau.

Một là, rà soát, hoàn thiện việc xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện các quy trình, quy chế theo quy định pháp luật, thường xuyên kiểm tra việc chấp hành pháp luật, các quy trình nghiệp vụ và quy định nội bộ của công ty.

"Việc ban hành quy trình, quy chế liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm phải đảm bảo việc quản lý đại lý được thực hiện chặt chẽ, ngăn ngừa, phát hiện sớm các hành vi vi phạm của đại lý bảo hiểm, cá nhân thuộc đại lý bảo hiểm tổ chức trong việc thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm, đảm bảo nguyên tắc trung thực, công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm để đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm", Bộ Tài chính lưu ý.

Hai là, rà soát, tăng cường công tác quản lý việc triển khai bán bảo hiểm qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để kiểm soát tình hình hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm nhằm bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, an toàn tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm.

Ba là, rà soát, chấn chỉnh công tác đào tạo đại lý, quản lý đại lý bảo hiểm, đảm bảo đại lý bảo hiểm thực hiện đúng quy định của pháp luật, của công ty.

Bốn là, rà soát, điều chỉnh công tác hạch toán, kế toán; không phân bổ các chi phí do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, hạch toán không đúng theo quy định pháp luật vào các quỹ chủ hợp đồng bảo hiểm; hạch toán điều chỉnh các khoản chi phí đã nêu tại Kết luận thanh tra.

Thực hiện hạch toán điều chỉnh thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 và các thời kỳ có liên quan tương ứng...

Tổng giám đốc Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các kiến nghị nêu trên, khắc phục toàn bộ những tồn tại trong kết luận này, báo cáo bằng văn bản kết quả thực hiện về Bộ Tài chính.