Trong nửa cuối chương trình chất vấn tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá 14 chiều 16/11, có 48 đại biểu đăng ký chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng.

Dù chỉ mới hơn một năm đảm nhận vị trí đứng đầu Ngân hàng Nhà nước, là lần đầu tiên lên "ghế nóng" tại diễn đàn Quốc hội, nhưng người đứng đầu ngành ngân hàng, cũng là thành viên trẻ nhất của Chính phủ, trả lời gần như lập tức mỗi khi chủ tọa điều phối câu hỏi, hoặc đến thứ tự nội dung chất vấn của đại biểu.

Ông cũng gây ấn tượng khi dẫn lại nhanh, chính xác đầy đủ họ tên mỗi đại biểu trước và sau khi kết thúc mỗi phần trả lời, mà gần như không xen một thoáng nghỉ nào nhìn vào tài liệu ghi chép.

Nói thẳng quan điểm

Nếu kỳ vọng trước những phân tích ý nghĩa, giá trị các dự án BOT giao thông trọng điểm để chờ đợi người đứng đầu ngành ngân hàng có tín hiệu cởi mở về vốn, thì ở phần trả lời chiều 16/11, Thống đốc Lê Minh Hưng tỏ ra khá "rắn".

Ông nêu quan điểm: "Nhu cầu vốn cho đường cao tốc rất lớn và quan trọng, nhưng rủi ro của hệ thống ngân hàng cũng quan trọng không kém".

Rủi ro, bên cạnh chất lượng dự án và chất lượng tín dụng, Thống đốc nhấn mạnh đến đặc thù hoạt động ngân hàng hiện nay: vốn huy động chủ yếu ngắn hạn dưới 12 tháng, trong khi cho vay các dự án BOT giao thông kỳ hạn dài, từ 10 - 20 năm. Ngay ở cân đối này, ngân hàng đã phải thận trọng với rủi ro.

Theo đó, dù khẳng định vẫn tiếp tục cho vay, song người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước khẳng định chính sách sẽ xem xét chặt chẽ các dự án, thẩm định kỹ năng lực của các chủ đầu tư. Dù dư nợ lĩnh vực này hiện chỉ chiếm 1,5%, nhưng quan điểm chặt chẽ vẫn nhất quán trong thời gian tới.

Ở vấn đề lớn hơn, lần đầu tiên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói thẳng quan điểm về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay.

Một số đại biểu cùng chung băn khoăn: đầu năm Ngân hàng Nhà nước xác định mục tiêu tăng trưởng tín dụng 18%, có linh hoạt, nhưng đến nay Chính phủ yêu cầu nâng lên 21%, đặc biệt là tốc độ dự kiến cao trong hai tháng còn lại, có gây áp lực đến lạm phát và chất lượng tín dụng trong tương lai?

Ông Lê Minh Hưng cho biết, mức tăng trưởng tín dụng 21% nói trên không phải chỉ đạo của Chính phủ. Đây chỉ là một đề nghị xem xét đặt ra giữa năm, khi tăng trưởng GDP có dấu hiệu thấp.

"Đây không phải chỉ tiêu bắt buộc Ngân hàng Nhà nước phải làm. Quan điểm của chúng tôi là tăng trưởng tín dụng phải đi kèm chất lượng tăng trưởng. Nên những ngân hàng nào đảm bảo thì sẽ xem xét cho tăng trưởng cao hơn, chứ không yêu cầu các ngân hàng tăng trưởng tín dụng bằng mọi giá", ông nói.

Theo đó, định hướng tăng tín dụng cả năm nay cũng chỉ vào khoảng 18% như ban đầu mà thôi, và tốc độ này không có gì đột biến.

Thống đốc Lê Minh Hưng sẽ có thêm hai tiếng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội vào sáng 17/11.

Giải pháp huy động

Dẫn chứng cụ thể dữ liệu năm 2016 cho đến 10 tháng đầu năm nay, lạm phát cơ bản bình quân ổn định, dao động trong khoảng 1,4-1,5%, Thống đốc cho rằng chính sách tiền tệ đang kiểm soát tốt giá trị đồng tiền, lạm phát năm nay tiếp tục trong tầm mục tiêu kiểm soát và không có áp lực lớn từ yếu tố tiền tệ.

Kiểm soát được lạm phát, tiếp tục đặt mục tiêu kiểm soát ở mức thấp năm tới, ông Lê Minh Hưng xác định đây là cơ sở quan trọng và đầu tiên để tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm lãi suất.

Cho biết lãi suất cho vay vừa qua đã giảm rất mạnh, tuy nhiên triển vọng giảm tiếp phụ thuộc vào nhiều yếu tố liên quan. Trong đó chính sách tiền tệ có nhiệm vụ kiểm soát lạm phát ở mức thấp, giữ ổn định vĩ mô, linh hoạt các công cụ để ổn định thanh khoản hệ thống.

Cùng đó, các ngân hàng thương mại phải tiết giảm chi phí, đẩy nhanh xử lý nợ xấu. Thống đốc nhấn mạnh, chính lượng vốn khê đọng trong nợ xấu được tái tạo qua đẩy nhanh xử lý, chính tài sản không sinh lời tại các ngân hàng giảm được sẽ giúp giảm lãi suất vay.

Tại buổi chất vấn, bên cạnh những vấn đề thời sự như ứng xử với tiền ảo Bitcoin, giải pháp xử lý các ngân hàng yếu kém, một lần nữa một số đại biểu Quốc hội đặt lại vấn đề huy động nguồn lực vàng, ngoại tệ trong dân cư.

Cũng một lần nữa, Thống đốc Lê Minh Hưng giữ quan điểm: huy động những nguồn lực đó bằng sự điều hành ổn định và tạo dựng lòng tin.

"Giải pháp huy động vàng trong dân căn cơ nhất, bền vững, khả thi nhất là Chính phủ và các bộ ngành cần kiên định mục tiêu điều hành ổn định kinh tế vĩ mô, tạo dựng lòng tin của người dân và doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, sẽ khiến nguồn vốn không bỏ vào tài sản tài chính như vàng, ngoại tệ", ông nói.

Ông dẫn lại, trước đây Việt Nam tốn nhiều ngoại tệ nhập khẩu vàng, khiến thị trường có tác động, gây bất ổn. Nhưng những năm gần đây và đến nay, thị trường vàng ổn định, không phải mất ngoại tệ để nhập vàng, thị trường vàng tự điều tiết được. 

Và đây là một hướng chuyển hóa một phần nguồn lực lớn từ vàng sang nền kinh tế, thay vì cứ nhồi ngoại tệ nhập vàng về và chôn nguồn lực vào đó.

Với ngoại tệ, người đứng đầu ngành ngân hàng cho rằng chính sách vẫn đang đúng hướng. Thời gian qua và cho đến nay, nguồn lực từ ngoại tệ đã chuyển hóa mạnh mẽ sang VND, người dân đã bán lại lượng lớn ngoại tệ, giúp dự trữ ngoại hối quốc gia liên tục lập kỷ lục và hiện đã đạt 46 tỷ USD.

Chính nguồn ngoại tệ đã chuyển hóa sang VND để đi vào sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, thay vì găm giữ trước đây. "Nếu kiên định, giải pháp như vậy sẽ tốt", Thống đốc nói.

Theo chương trình, Thống đốc Lê Minh Hưng sẽ có thêm hai tiếng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội vào sáng 17/11.

Các nội dung chất vấn dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng ở nội dung giải pháp phục hồi ngân hàng yếu kém, xếp hạng tín nhiệm ngân hàng, xử lý nợ xấu và tái cơ cấu, chính sách cho vay ngoại tệ…