Thúc đẩy phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM
Cần nghiên cứu một cách bài bản, khoa học, sát với thực tiễn; tham khảo kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới, đặc biệt lưu ý các mô hình giao cho doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư, vận hành, thay vì do cơ quan thuộc chính quyền thực hiện...

Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM đã có văn bản gửi các đơn vị liên quan về việc thực hiện Thông báo 01/2025 ngày 30/5/2025 của Ban chỉ đạo Phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM (Ban chỉ đạo).
KHẨN TRƯƠNG RÀ SOÁT QUY HOẠCH TỔNG THỂ MẠNG LƯỚI ĐƯỜNG SẮT ĐÔ THỊ
Cụ thể, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM giao các sở: Xây dựng, Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, Nội vụ, Ban quản lý Đường sắt đô thị (MAUR) và Công ty Đường sắt Đô thị số 1 tiếp thu, nghiêm túc thực hiện ý kiến kết luận của Ban chỉ đạo và ý kiến chỉ đạo của Ủy ban nhân dân TP.HCM, tại Thông báo 529/2025.
Sở Xây dựng có trách nhiệm khẩn trương rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình, tầm nhìn mới, phù hợp với bối cảnh mở rộng địa giới hành chính (sau khi sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.HCM). Trên cơ sở đó, đề xuất điều chỉnh Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến 2060 và các quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật liên quan, kể cả quy hoạch không gian ngầm.
Các sở, ngành, đơn vị liên quan chủ động phối hợp với các bộ ngành trung ương, địa phương liên quan để đề xuất cụ thể hóa thể chế, chính sách, đặc biệt là các cơ chế, chính sách đặc thù, trình Quốc hội thông qua. Đối với các chính sách thuộc thẩm quyền thành phố theo Nghị quyết 188, cần tập trung nghiên cứu, hoàn thiện, trình Hội đồng nhân dân Thành phố xem xét ban hành, như: Quy định chi tiết việc lập, điều chỉnh tuyến, vị trí công trình đường sắt đô thị; quy hoạch, chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật khu vực TOD; cơ chế điều chỉnh chức năng sử dụng đất, chuyển nhượng chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch trong khu vực TOD; phương pháp xác định mức thu và trình tự, thủ tục thu các khoản liên quan.
Sở Xây dựng cũng được yêu cầu rà soát, rút ngắn tối đa thời gian thực hiện thủ tục, phê duyệt đầu tư các dự án đường sắt đô thị; tích hợp hiệu quả với các loại hình giao thông khác (đường bộ, đường thủy, xe buýt…); xây dựng chiến lược, chương trình, kế hoạch triển khai toàn diện với lộ trình rõ ràng; áp dụng linh hoạt các cơ chế đặc thù, phối hợp chặt chẽ các bên liên quan để bảo đảm hài hòa lợi ích nhà nước - nhà đầu tư - xã hội.
KHẨN TRƯƠNG XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN, ĐỀ ÁN HUY ĐỘNG VỐN
Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM yêu cầu Sở Tài chính khẩn trương xây dựng phương án, đề án huy động vốn đầu tư cho hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị theo định hướng tại Đề án phát triển đường sắt đô thị, được nêu trong Kết luận 49 của Bộ Chính trị, sao cho bảo đảm đáp ứng yêu cầu và tiến độ triển khai các tuyến đường sắt đô thị theo chủ trương, kế hoạch và lộ trình đã được phê duyệt.

Sở Tài chính còn có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất mô hình quỹ đầu tư riêng dành cho phát triển đường sắt đô thị, tính toán khả năng huy động tối đa các nguồn lực và đa dạng hóa nguồn vốn gồm vốn PPP, vốn ngoài ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Đồng thời, Sở Tài chính cần chủ động tham mưu Ủy ban nhân dân Thành phố trình thường trực Hội đồng nhân dân Thành phố chuẩn bị kế hoạch bố trí vốn đầu tư công trung hạn các giai đoạn 2026 - 2030, 2031 - 2035 và hằng năm bảo đảm phù hợp với tiến độ, lộ trình đầu tư phát triển các tuyến đường sắt đô thị của thành phố.
Đối với Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM yêu cầu khẩn trương nghiên cứu, đề xuất mô hình tổ chức đủ thẩm quyền, chính danh để triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án đường sắt đô thị trong bối cảnh thành phố thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp (không còn cấp huyện). Xây dựng cơ chế hoạt động, phân công nhiệm vụ rõ ràng theo phương châm “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền; bảo đảm đáp ứng tiến độ đề ra, phấn đấu chậm nhất đến năm 2028 cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng sạch phục vụ thi công các dự án.
Sở Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm thực hiện công khai, minh bạch toàn bộ quá trình, chú trọng xây dựng chính sách bồi thường, phương án tái định cư hợp lý; đồng thời ban hành các chính sách hỗ trợ kèm theo nhằm bảo đảm quyền lợi người dân bị ảnh hưởng, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.
Trong khi đó, MAUR có trách nhiệm đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường sắt đô thị: lựa chọn các đơn vị tư vấn trong và ngoài nước có năng lực, kinh nghiệm; kiện toàn Tổ chuyên gia, tư vấn triển khai hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM theo Kết luận 49 và Nghị quyết 188. Xây dựng cơ chế, chính sách, nhiệm vụ, thời gian, trách nhiệm rõ ràng; xác định nội dung, yêu cầu, mô hình, giải pháp cụ thể để đặt hàng tổ chuyên gia nghiên cứu, gắn với các mô hình quốc tế và điều kiện thực tiễn của thành phố, bảo đảm khả thi và hiệu quả.
Sở Nội vụ được giao tổ chức nghiên cứu một cách bài bản, khoa học, sát với thực tiễn; tham khảo kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới, đặc biệt lưu ý các mô hình giao cho doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư, vận hành, thay vì do cơ quan thuộc chính quyền thực hiện. Từ đó, đề xuất mô hình đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp với bối cảnh, mô hình và tầm nhìn phát triển mới của thành phố. Có trách nhiệm hoàn thiện báo cáo, tham mưu Ủy ban nhân dân TP.HCM trình Ban chỉ đạo xem xét, cho ý kiến trong kỳ họp sau.