Thực tế, các hoạt động du lịch sáng tạo sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm, giúp người dân địa phương nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống. Nhiều ý kiến cho rằng, trong tương lai gần, Việt Nam cần thúc đẩy phát triển các tour sáng tạo trên nguyên tắc: chia sẻ lợi ích cho cộng đồng địa phương; tôn trọng văn hóa truyền thống; sáng tạo và quản lý các sản phẩm và quy trình du lịch hấp dẫn; hỗ trợ các điểm du lịch có sức hút về tài nguyên và vốn văn hóa để phát triển, hình thành tuyến du lịch; và bảo vệ môi trường.

Việc xây dựng và thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển du lịch sáng tạo vô cùng quan trọng. Bằng cách tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm sáng tạo, đầu tư vào nguồn nhân lực và quảng bá hình ảnh gắn với du lịch sáng tạo, Việt Nam có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách toàn thế giới.

NHỮNG SẢM PHẨM DU LỊCH MỚI

Đến với TP. Đà Lạt, du khách có thể đi dịch lên chút nữa khoảng 30km theo đường đi Nha Trang, để đến với Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà ở huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng. Các kiểu rừng đặc trưng của vườn quốc gia là rừng lá kim, rừng lá rộng, rừng hỗn giao lá rộng lá kim, rừng tre nứa và khu vực tràng cỏ. Nhờ sự phong phú như vậy, nơi đây được đánh giá là một trong những khu rừng có sự đa dạng về nấm hàng đầu châu Á.

Đó cũng là lý do Viện Công nghệ sinh học Ứng dụng (ABI) đã phối hợp với Trung tâm Du lịch sinh thái và Giáo dục môi trường của VQG tổ chức triển khai tour du lịch tìm hiểu các loài nấm. Những cán bộ kiểm lâm ở đây đã được nâng cao trình độ để quản lý, để làm du lịch và hỗ trợ cộng đồng địa phương. Theo đó, du khách tham gia tour sẽ được học cách nhận biết một số loài nấm ăn được như: nấm sữa, nấm dẻ, nấm thuẫn, nấm mào gà, nấm sò, nấm hương, nấm gan bò, nấm kaki... Các loài nấm dược liệu: linh chi, hầu thủ, một số loại nấm kí sinh côn trùng. Nhóm nấm độc có các loài như: nấm vôi, nấm tán, nấm dẻ đen,...

Chỉ ở một khu vực đồi thông trong khu hành chính, nhưng đã có hơn 20 loài nấm khác nhau trong 400 loài nấm sinh ra ở VQG Bidoup Núi Bà. Hành trình này rất phù hợp với các gia đình để cả nhà cùng nhau trải nghiệm. Ông Đinh Văn Tý, PGĐ Trung tâm Du lịch sinh thái và Giáo dục môi trường (VQG Bidoup Núi Bà) bộc bạch: "Dựa theo nhu cầu thực tế của những người yêu rừng, chúng tôi muốn tổ chức các hoạt động để du khách được trải nghiệm và học hỏi kiến thức chuyên sâu về nấm. Những tour như thế sẽ thu hút các đối tượng từ học sinh, sinh viên, đến những người lớn tuổi quan tâm đến chủ đề này".

Tương tự, sức hấp dẫn từ tour đêm ngắm động vật hoang dã tại Vườn quốc gia (VQG) Cúc Phương gần đây đã thu hút đông đảo du khách. 19 giờ, chiếc ô tô chở đoàn khách 4 người xuất phát từ cổng VQG Cúc Phương lăn bánh. Từ đây men theo đường nhựa vào rừng khoảng 4 km, cả đoàn dừng xe trước một lối mòn nhỏ ven đường. Hành trình đi bộ ngắm cảnh rừng ban đêm bắt đầu từ vị trí này. Số lượng khách được khuyến khích giới hạn dưới 10 người để tránh tạo tiếng ồn, gây ảnh hưởng đến môi trường sống tự nhiên của các loài động thực vật. Mỗi đoàn khách sẽ có 1 hướng dẫn viên đi kèm.

Anh Trần Quang Phương (48 tuổi, Tổ trưởng Tổ giáo dục môi trường, thuộc Trung tâm Giáo dục môi trường và dịch vụ VQG Cúc Phương), giới thiệu thông thường tour xem thú đêm sẽ được thực hiện từ 2 tiếng rưỡi đến 3 tiếng. Quãng đường đi sẽ tùy thuộc vào nhu cầu của du khách. Nếu khách muốn xem những loài động vật nhỏ như côn trùng, quãng đường đi sẽ khoảng 4 km. Nếu du khách muốn xem một số loại thú như cầy, mèo rừng, cu li… có thể chọn cung đường khoảng 10 km. Ngoài vé vào cổng 60.000 đồng (người lớn) và 10.000 đồng (trẻ em dưới 10 tuổi), phí thuê hướng dẫn viên là 800.000 đồng.

Sở hữu hơn 300 loài chim "ăn tiền", Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng lớn đối với tour xem chim (Bird Watching tour). Đây là một trong những sản phẩm du lịch hút dòng khách cao cấp tới trải nghiệm. Theo ông Nguyễn Hoài Bảo, giám đốc Công ty du lịch Wildtour, tại Mỹ có khoảng 45 triệu người đi du lịch xem chim với mức chi tiêu khoảng 40 tỷ USD mỗi năm. 

Tương tự, tại châu Âu có khoảng 20 triệu du khách đang mua những sản phẩm du lịch này. Chỉ tính riêng ở Anh có khoảng 5 triệu người mê tour xem chim và trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ người dân thích loại hình du lịch này khá cao. Gần 10 năm trở lại đây, người dân các nước châu Á như Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) hay Hong Kong (Trung Quốc) bắt đầu quan tâm và đam mê với điều này. Khi đời sống người dân được nâng cao, du khách sẽ dành ra khoản chi tiêu không nhỏ phục vụ cho thú vui cá nhân.

"Trung bình mỗi du khách chi cho một tour ngắm chim dài ngày từ 4.000 USD đến 10.000 USD, chưa bao gồm vé máy bay", chuyên gia điểu học Nguyễn Hoài Bảo nói. Hiện, Wildtour đã kín chỗ tới hết năm 2026, chủ yếu là khách quốc tế. Một số công ty đối tác trên thế giới cũng đang mở bán tour xem chim ở Việt Nam như công ty du lịch Rock Jumper ở Nam Phi, công khai giá 7.000 USD mỗi khách cho chuyến đi kéo dài 16 - 19 ngày.

Khách nước ngoài mua tour xem chim thường lưu trú dài ngày, trung bình 3 - 4 tuần trong một hành trình. Tại mỗi điểm, khách phải lưu trú khoảng ba đêm mới ngắm được chim. Điều này giúp tăng thời gian ăn ở, chi tiêu của khách tại địa phương.

DỰA TRÊN CÁC LỢI THẾ VỀ TÀI NGUYÊN TỰ NHIÊN

Theo Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam sẽ phát triển hệ thống sản phẩm du lịch mới đa dạng, độc đáo nhằm thu hút du khách trong nước và quốc tế. Đặc biệt, tập trung khai thác tối ưu tài nguyên du lịch biển, đảo để phát triển các sản phẩm du lịch có khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực về nghỉ dưỡng biển, sinh thái biển và du lịch tàu biển.

Trong đó, tập trung phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái dựa trên các lợi thế về tài nguyên tự nhiên, đặc biệt là tại các khu dự trữ sinh quyển thế giới, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên và khu bảo tồn biển như Khu bảo tồn Làng nhà sàn Dân tộc Sinh thái Thái Hải, Làng Tân Hóa - Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023, tour tham quan bằng xe điện xem đom đóm và động vật hoang dã vào ban đêm tại Vườn Quốc gia Cúc Phương,...; coi trọng phát triển du lịch sinh thái rừng ngập mặn, sinh thái miệt vườn, sinh thái hang động, sông hồ.

Phát triển các loại hình du lịch mới theo hướng đa dạng hóa sản phẩm phù hợp với những xu hướng mới của thị trường: du lịch kết hợp chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe và thẩm mỹ; du lịch nông nghiệp, nông thôn; du lịch thể thao, thể thao mạo hiểm; du lịch hội nghị, hội thảo, sự kiện (MICE); du lịch giáo dục; du lịch du thuyền; du lịch công nghiệp. Phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù, nổi trội theo vùng; hình thành sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng và tạo dựng thương hiệu du lịch vùng trên cơ sở tăng cường liên kết vùng.

Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đề mục tiêu cụ thể, năm 2025, phấn đấu đón từ 25 - 28 triệu lượt khách quốc tế; 130 triệu lượt khách nội địa, duy trì tốc độ tăng trưởng khách nội địa từ 8 - 9%/năm. Đến năm 2030, đón 35 triệu lượt khách quốc tế, tốc độ tăng trưởng từ 13 - 15%/năm; đón 160 triệu lượt khách nội địa, tốc độ tăng trưởng khách nội địa từ 4 - 5%/năm.