Việt Nam hướng đến hệ thống an sinh xã hội bền vững: Cơ hội và thách thức

Việt Nam đang đồng hành với hệ thống an sinh xã hội thế giới, hướng đến một hệ thống an sinh xã hội đa tầng, bền vững, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước.

Đây là khẳng định của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tại Hội nghị Ban Chấp hành Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN lần thứ 35 (ASSA 35), sáng 18/9.

Với sự tham gia của 20 tổ chức an sinh xã hội thành viên đến từ 10 quốc gia Đông Nam Á, hội nghị do Bảo hiểm xã hội Việt Nam đăng cai tổ chức theo quy chế luân phiên của Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN (ASSA) có chủ đề "Cơ hội và thách thức của các hệ thống an sinh xã hội khu vực ASEAN trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và tự do dịch chuyển lao động".

Nhiều thách thức đa chiều

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, tác động của quá trình tự do dịch chuyển lao động và áp lực già hóa dân số đối với hệ thống an sinh xã hội của các quốc gia là rất lớn. 

Theo bà Nguyễn Thị Minh, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch đương nhiệm ASSA, hệ thống an sinh xã hội khu vực ASEAN đang bước sang một giai đoạn phát triển mới với những cơ hội và thách thức do tác động lan tỏa từ cách mạng công nghiệp 4.0 và quá trình tự do dịch chuyển lao động trong khu vực. 

Điều này đòi hỏi ASSA cần có cách tiếp cận sáng tạo, tầm nhìn dài hạn nhằm phát huy thế mạnh về kinh nghiệm và công nghệ của các tổ chức thành viên. Đồng thời liên kết hiệu quả, tạo nên sự cộng hưởng sức mạnh của cả Hiệp hội vì sự nghiệp an sinh xã hội bền vững cho mọi người dân trong Cộng đồng ASEAN.

Sự ra đời của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) tạo thuận lợi cho sự dịch chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, vốn đầu tư và lao động. Tuy nhiên, thách thức đặt ra đối với hệ thống an sinh xã hội cũng không ít, trong đó có yêu cầu đảm bảo chế độ, quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động của quốc gia này làm việc tại quốc gia khác. 

Dù còn nhiều khó khăn, thách thức như tỷ lệ lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội thấp (29%), tỷ lệ lao động nông nghiệp cao (38,6%), là một trong 5 nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới… nhưng Việt Nam luôn đồng hành với hệ thống an sinh xã hội thế giới và khu vực hướng đến một hệ thống an sinh xã hội đa tầng, bền vững, hiệu quả đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân.

Ông Suradej Waleeittikul, Tổng thư ký Hiệp hội An sinh xã hội Thái Lan, Chủ tịch đương nhiệm ASSA chia sẻ, sau hai thập kỷ hình thành và phát triển, ASSA đã trở thành một diễn đàn hợp tác đa phương về an sinh xã hội hàng đầu khu vực, có vị thế và tầm ảnh hưởng ngày càng lớn trong khu vực và trên thế giới. 

Trong xu thế hội nhập và hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng, ASSA đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho người dân trong khu vực và đóng góp tích cực vào thực hiện mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN thịnh vượng, tiến bộ, văn minh và phát triển. 

"Tuy nhiên, với việc phát triển của công nghệ thông tin và sự dịch chuyển lao động tự do ngày càng lớn hiện nay đang đặt ra rất nhiều thách thức cho các tổ chức an sinh xã hội xây dựng hệ thống chính sách, mạng lưới bảo hiểm của mình", ông Suradej Waleeittikul nói.

Cần sự chuyển đổi mạnh

Nhấn mạnh tại Hội nghị, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi mạng lưới an sinh xã hội, các cơ quan bảo hiểm phải chuyển đổi mạnh mẽ, tăng cường ứng dụng công nghệ để đáp ứng những thay đổi hết sức to lớn trong thị trường lao động, các ngành nghề, người lao động.

Theo Phó thủ tướng, bên cạnh việc tiếp tục lạc quan trước những cơ hội mà cách mạng công nghiệp 4.0 đem lại, phải chú trọng giải quyết những vấn đề của cuộc cách mạng này đặt ra sao cho tất cả các quốc gia phát triển và đang phát triển đều có cơ hội vươn lên. Đặc biệt để không bao giờ xa rời mục tiêu con người là trung tâm của quá trình phát triển, không ai bị bỏ lại phía sau.

Phó thủ tướng cho rằng, "để thực hiện mục tiêu này có nhiều việc phải làm, từ xây dựng cơ chế pháp luật, vận động nhân dân thay đổi thói quen. Ví dụ, người dân Việt Nam có thói quen tiết kiệm để phòng lúc khó khăn chứ ít có thói quen gửi vào ngân hàng, đầu tư hay tham gia vào các cơ chế có tính chất bảo hiểm, an sinh xã hội".

Phó thủ tướng cũng khẳng định, Việt Nam xác định đây là thời cơ và đã có những chương trình, dự án phát triển mạnh mẽ hạ tầng công nghệ thông tin để cho mọi người dân, kể cả dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa đều được tiếp cận với mạng internet thuận lợi; thúc đẩy ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin. Hệ thống giám định công nghệ thông tin của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam được đánh giá cao trong khu vực ASEAN là minh chứng cụ thể cho sự nỗ lực vươn lên và tận dụng được cơ hội này.

Hội nghị Ban Chấp hành ASSA lần này là cơ hội để các thành viên ASSA trao đổi, thảo luận, học hỏi kinh nghiệm đưa ra các chiến lược phát triển, hoạt động mới. Đặc biệt là việc ứng dụng công nghệ thông tin để đơn giản hóa các thủ tục hành chính, minh bạch, tạo ra các khuôn khổ pháp lý liên tục cập nhật, thích ứng với tình hình mới.