Chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã diễn ra từ ngày 30/10  đến 01/11/2022. Ngay sau khi kết thúc chuyến thăm, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn đã chính thức trả lời Thông tấn xã Việt Nam về kết quả chuyến thăm.

Xin ông cho biết ý nghĩa chuyến thăm chính thức lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?

Chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là sự kiện đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam và Trung Quốc, được dư luận hai nước và quốc tế rất quan tâm. Chuyến thăm đã thành công tốt đẹp trên tất cả các phương diện.

Đây là hoạt động đối ngoại chính thức trực tiếp đầu tiên giữa Lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai Nước sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát, là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sau Đại hội XIII Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là lãnh đạo cao nhất nước ngoài đầu tiên mà Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đón tiếp ngay sau Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc - sự kiện chính trị trọng đại hàng đầu của Đảng và nhân dân Trung Quốc.

Điều này thể hiện sự coi trọng lẫn nhau giữa hai Đảng, hai nước, nhất là sự trân trọng của Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc và cá nhân Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đối với Tổng Bí thư Đảng ta, thông qua việc thu xếp đón Tổng Bí thư Đảng ta với mức lễ tân cao nhất và có nhiều thu xếp đặc biệt.

Chuyến thăm lần này là sự tiếp nối các cuộc trao đổi, tiếp xúc thường xuyên giữa hai nhà Lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai nước những năm qua. Riêng trong năm 2020 và 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã 4 lần điện đàm, hai bên cũng thường xuyên trao đổi thư, điện mừng nhân các sự kiện lớn của mỗi bên.

Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường như hiện nay, công cuộc đổi mới, cải cách mở cửa và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước bước vào giai đoạn mới, chuyến thăm chính thức Trung Quốc lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có ý nghĩa hết sức quan trọng, tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc trong giai đoạn mới; củng cố tin cậy chính trị, góp phần tạo nền tảng chính trị vững chắc và thúc đẩy hợp tác thực chất trên các lĩnh vực giữa hai nước; tăng cường tình cảm hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt Nam-Trung Quốc.

Chuyến thăm góp phần thể hiện Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn luôn coi trọng và ưu tiên hàng đầu cho việc xây dựng và phát triển mối quan hệ tốt đẹp với Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc, vì lợi ích căn bản, lâu dài của nhân dân hai nước, vì hòa bình, hợp tác và phát triển của thế giới và khu vực. Chuyến thăm cũng nhằm thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Xin ông cho biết những kết quả cụ thể hai bên đạt được trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?

Đây là sự kiện chính trị đối ngoại đặc biệt quan trọng đối với cả hai Đảng, hai nước. Thông qua chuyến thăm, hai bên tăng cường tình cảm, sự tin cậy chính trị, hiểu biết lẫn nhau, góp phần tích cực vào việc phát huy tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống Việt Nam-Trung Quốc, đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc.

Trong chuyến thăm, hai bên đã ra Tuyên bố chung gồm 13 điểm, bao gồm cả những nội dung mang tính chiến lược định hướng cho phát triển quan hệ hai nước trên tất cả các lĩnh vực trong thời gian tới; nhất trí tiếp tục củng cố và phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc theo phương châm 16 chữ “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần 4 tốt “láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”.

Đồng thời, hai bên cũng đạt được nhất trí trong nhiều nội dung hợp tác thực chất, như thúc đẩy kết nối giữa Khuôn khổ “Hai hành lang, một vành đai” với Sáng kiến “Vành đai và Con đường”, thúc đẩy tiến trình mở cửa thị trường cho một số mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, mở các văn phòng thương mại Việt Nam tại Trung Quốc. Hai bên sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp hai nước tăng cường hợp tác đầu tư, kinh tế-thương mại, hợp tác trong lĩnh vực vận tải hàng không, đường bộ và đường sắt.

Ngoài ra, hai bên cũng thể hiện quyết tâm trong việc nỗ lực nhằm giảm bớt vấn đề mất cân bằng thương mại giữa hai nước, tìm kiếm các biện pháp giải quyết dứt điểm tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới, vừa đảm bảo an toàn phòng chống dịch, vừa duy trì thông quan thuận lợi.

Về vấn đề trên biển, hai bên nhất trí cho rằng kiểm soát thỏa đáng bất đồng, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông vô cùng quan trọng, đồng ý tiếp tục thúc đẩy thực hiện toàn diện, hiệu quả “Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông” (DOC), trên cơ sở hiệp thương, nhất trí, sớm đạt được “Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông” (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982); kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp tình hình và mở rộng tranh chấp.

Nhân dịp này, các bộ, ngành, địa phương của hai bên đã ký kết 13 văn kiện và thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Đây là cơ sở và tiền đề để các bộ, ngành, địa phương hai nước triển khai hợp tác một cách hiệu quả trong những năm tiếp theo, góp phần đưa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và trên thế giới.

Một trong những kết quả quan trọng trong chuyến thăm lần này là hai bên đã ra Tuyên bố chung và ký kết các văn kiện quan trọng. Vậy để thực hiện tốt các cam kết trong chuyến thăm chính thức lần này, trong thời gian tới, hai bên sẽ triển khai những biện pháp cụ thể nào thưa ông?

“Tuyên bố chung về việc tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc” và 13 văn kiện hợp tác trên các lĩnh vực đã phản ánh một cách chân thực và sinh động về tầm vóc cũng như mức độ gắn kết của quan hệ Việt Nam-Trung Quốc; khẳng định quyết  tâm mạnh mẽ của hai Đảng, hai nước trong việc tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới.

Để triển khai những nhận thức chung quan trọng đạt được của hai đồng chí Tổng Bí thư và thành quả của chuyến thăm, trong thời gian tới, hai bên sẽ tập trung thúc đẩy trên các phương diện sau:

Một là, tăng cường hiểu biết lẫn nhau, củng cố và lan tỏa tin cậy chính trị với việc duy trì thường xuyên hoạt động tiếp xúc cấp cao và các cấp. Hai bên tiếp tục duy trì và tăng cường truyền thống tốt đẹp giao lưu cấp cao giữa hai Đảng, hai nước thông qua các hình thức như thăm lẫn nhau, cử đặc phái viên, điện thoại đường dây nóng, trao đổi thư điện, gặp gỡ thường niên và tiếp xúc tại các diễn đàn đa phương để kịp thời trao đổi ý kiến về các vấn đề lớn trong quan hệ hai nước, định hướng và chỉ đạo từ tầm cao chiến lược nhằm duy trì quan hệ hai nước phát triển ổn định, lành mạnh.

Tiếp tục phát huy tốt vai trò của các cơ chế trao đổi, hợp tác quan trọng giữa hai Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các Bộ, ngành, lĩnh vực quan trọng như ngoại giao, công an, quốc phòng…; đẩy mạnh giao lưu nhân dân và hợp tác địa phương, làm vững chắc nền tảng xã hội và tạo động lực mới cho sự phát triển của quan hệ Việt-Trung.

Hai là, tạo chuyển biến mạnh mẽ, thực chất và nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư cũng như các lĩnh vực khác, mang lại lợi ích thiết thực và tạo cơ sở vững chắc cho quan hệ hai nước. Hai bên sẽ áp dụng các biện pháp thiết thực giảm bớt vấn đề mất cân bằng thương mại giữa hai nước, tạo thuận lợi về thông quan hàng hóa, thúc đẩy an toàn, ổn định chuỗi sản xuất và duy trì thông suốt chuỗi cung ứng giữa hai nước; thúc đẩy xuất nhập khẩu nhiều hơn nữa các sản phẩm nông sản, thực phẩm chất lượng cao của hai nước, trong đó tích cực thúc đẩy tiến trình mở cửa thị trường Trung Quốc cho các mặt hàng nông, thủy sản của Việt Nam.

Bên cạnh đó, hai bên sẽ đẩy mạnh kết nối giao thông đường bộ, đường sắt, đường hàng không, bao gồm việc tạo điều kiện để doanh nghiệp đường sắt hai nước tăng cường hợp tác nâng cao lượng vận chuyển hàng hóa Việt Nam quá cảnh qua Trung Quốc. Thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, khoa học công nghệ, y tế, góp phần bảo đảm an ninh lương thực, an ninh nguồn nước; tích cực nghiên cứu hợp tác trên các lĩnh vực như phát triển xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, kinh tế số; tiếp tục quản lý tốt biên giới trên đất liền, xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Ba là, kiểm soát và xử lý thoả đáng bất đồng trên biển, duy trì môi trường hoà bình, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực. Hai bên tuân thủ nghiêm nhận thức chung cấp cao; tôn trọng lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhau, giải quyết tranh chấp, bất đồng bằng các biện pháp hoà bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; tiếp tục sử dụng hiệu quả cơ chế đàm phán cấp Chính phủ về biên giới lãnh thổ Việt Nam-Trung Quốc và các Nhóm công tác về vấn đề trên biển; cùng với các nước ASEAN thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC, phấn đấu sớm đạt được COC thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, với việc triển khai đầy đủ, toàn diện, hiệu quả các nhận thức chung cấp cao và kết quả quan trọng đạt được trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc sẽ tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới, như mong muốn của hai đồng chí Tổng Bí thư hai nước là đưa quan hệ song phương bước sang giai đoạn phát triển mới với tin cậy chính trị cao hơn, hợp tác thực chất hơn, nền tảng xã hội vững chắc hơn và bất đồng được kiểm soát tốt hơn.