Sau những tháng đầu năm tăng trưởng bứt phá, xuất khẩu đã có phần chững lại trong tháng 9 vừa qua. Theo số liệu từ Tổng cục thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 9/2024 sơ bộ đạt 34,05 tỷ USD, giảm 9,9% so với tháng trước.

Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 9,39 tỷ USD, giảm 14,4%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 24,66 tỷ USD, giảm 8,1%. So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 9 sơ bộ tăng 10,7%, trong đó khu vực kinh tế trong nước tăng 16,0%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) tăng 8,8%.

Tính chung 9 tháng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sơ bộ đạt 299,63 tỷ USD vẫn tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 83,47 tỷ USD, tăng 20,7%, chiếm 27,9% tổng kim ngạch xuất khẩu; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 216,16 tỷ USD, tăng 13,4%, chiếm 72,1%.

Nhận định về xu hướng xuất khẩu giảm trong tháng 9, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc chiến lược thị trường của VPBankS cho rằng sự chậm lại này có thể do ảnh hưởng của cơn bão Yagi vừa qua. Nhìn lại, xuất khẩu đã có dấu hiệu giảm từ tháng 7 và 8, đến khi bão Yagi xuất hiện thì càng giảm nhiều hơn. Hoạt động logistics bị ảnh hưởng rất rõ trong thời điểm bão Yagi, dù đã phục hồi rất nhanh nhưng vẫn ảnh hưởng đến số liệu vĩ mô trong ngắn hạn.

Ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận vĩ mô và chiến lược thị trường, Công ty cổ phần chứng khoán VnDirect cho biết VnDirect duy trì đánh giá tích cực đối với triển vọng xuất khẩu của Việt Nam từ nay tới cuối năm dựa trên những yếu tố hỗ trợ sau: Việc Mỹ áp đặt thuế nhập khẩu lên hàng hóa Trung Quốc đang thúc đẩy hoạt động xuất khẩu từ các nước ASEAN, bao gồm cả Việt Nam. Số liệu cho thấy thị trường Mỹ dẫn đầu về tăng trưởng xuất khẩu trong 8 tháng đầu năm nay với mức tăng tới 26% so với cùng kỳ.

Đồng thời dòng vốn đầu tư từ Singapore, Hongkong và Trung Quốc cũng tăng trưởng tích cực, cho thấy xu hướng dịch chuyến sản xuất sang Việt Nam đang được thúc đẩy.

Chu kỳ nới lỏng tiền tệ trên toàn cầu, được dẫn dắt bởi các NHTW lớn tại Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc sẽ thúc đẩy tiêu dùng tại các thị trường này, từ đó gia tăng nhu cầu đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Bên cạnh đó, lạm phát hạ nhiệt tại nhiều nơi trên thế giới cũng đóng góp vào sự cải thiện của tiêu dùng.

Các số liệu vĩ mô trong những tháng gần đây về IIP, PMI, đơn hàng xuất khẩu, FDI giải ngân,… cũng hé lộ về bức tranh xuất khẩu khả quan trong những tháng cuối năm 2024

Chuyên gia của VnDirect cũng kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong năm nay có thể tăng trưởng khoảng 15% so với cùng kỳ. Trong những tháng cuối năm, kỳ vọng xuất khẩu của một số nhóm mặt hàng sẽ bứt phá, bao gồm nông sản, thủy sản, dệt may, da giày do đơn hàng dịch chuyển về Việt Nam và mức nền thấp của cùng kỳ 2023.

Bên cạnh đó, những mặt hàng khác như linh kiện điện tử, máy vi tính, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải sẽ duy trì xu hướng tăng trưởng khả quan trong quý 4 năm nay nhờ sự cải thiện của bức tranh kinh tế và môi trường đầu tư toàn cầu sau một loạt động thái nới lỏng chính sách tiền tệ gần đây.

Mặc dù vậy, theo ông Hinh, vẫn có một số thách thức đối với xuất khẩu của Việt Nam trong những tháng cuối năm. Đầu tiên là ảnh hưởng từ sự kiện đình công tại các cảng biển miền Đông nước Mỹ. Nếu vấn đề này không được sớm giải quyết sẽ có ảnh hưởng nhất định tới xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Đồng thời, cạnh tranh địa chính trị giữa các nước lớn có thể gây ra những đứt gảy trong chuỗi giá trị toàn cầu, từ đó có những tác động cả về mặt tiêu cực tới hoạt động sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam.

Do đó, để đảm bảo xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động mở rộng thị trường, đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro và tác động từ việc quá tập trung vào một thị trường hay một nhà cung cấp nhất định. Ngân hàng Nhà nước cũng nên điều hành tỷ giá ổn định và có thể dự báo được nhằm hỗ trợ cho hoạt động của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.