Dường như bất kỳ loại trái cây gì, phụ nữ Việt Nam đều đem làm thành mứt được: mứt dừa, mứt dứa (thơm/khóm), mứt dâu, mứt mơ, mứt nho, mứt chuối, mứt khế, mứt nhót, mứt cóc, mứt ổi, mứt me, mứt sấu, mứt xoài, mứt bí đao, mứt bí ngô, mứt chùm ruột, mứt đu đủ, mứt chôm chôm, v.v. Các loại củ cũng cho ra bao món mứt: mứt khoai lang, mứt khoai môn, mứt cà rốt, mứt gừng… Các loại hạt cũng tạo nên: mứt đậu phụng (lạc), mứt đậu đỏ, mứt đậu ngự… Một hộp mứt có 5 thứ gọi là ngũ vị, còn 10 thứ là mứt thập cẩm.
Cách chế biến các món mứt cổ truyền rất cầu kỳ và công phu, từ bước chuẩn bị nguyên liệu, canh lửa đến bước phân bố thời gian ngâm, rim mứt. Chính điều này đã tạo cho mứt cổ truyền có vị ngon và độ đẹp cao nhất. Với các bà nội trợ hiện đại, hiện có nhiều món mứt ngon mà lạ, lại dễ làm để có thể tự trổ tài tại nhà. Hãy cùng vào bếp nào!

Nguyên liệu: 2 kg quất hồng bì loại quả chín vừa. 3,5 lạng đường, 1 chút muối tinh.

Cách làm: Quất hồng bì mua về không ngắt khỏi cành, rửa sạch dưới vòi nước, ngâm với nước muối loãng 30 phút rồi vớt ra để ráo nước. Lấy hạt quất bằng cách dùng kéo cắt 1 chút ở đầu cuống của quả và nhẹ nhàng bóp quả quất cho hạt chui ra. Cố gắng không làm nát thịt quả hoặc bong thịt quả ra khỏi vỏ. Sau khi lấy hết hạt quất, ngâm với đường cho quất ngấm đường và đường tan (trong vòng 40 phút đến 1 tiếng). Cho lên bếp sên mứt, đun nhỏ lửa cho đến khi nước cạn, đường keo lại dính vào quất. Khi gần cạn có thể gạn bớt nước để khi gần cạn đường không bị cháy già khiến mứt hồng bì có màu sẫm. Thành phẩm quất hồng bì có màu cánh gián, quả quất hồng bì không bị nát. Mứt quất hồng bì có vị chua chua, ngọt ngọt và he he của vỏ quả quất, có tác dụng trị ho rất tốt.

Mứt khoai môn Nguyên liệu: 1 củ khoai môn khoảng 350g. 100g đường. Dầu ăn.

Cách làm: Khoai môn gọt vỏ, rửa sạch, thái miếng vuông hoặc thái con chì. Đun nóng dầu ăn trong chảo, thấy dầu sôi thì cho khoai vào rán. Để lửa trung bình rán khoai vừa chín tới, tránh bị vàng xém mặt sẽ không đẹp. Vớt khoai ra. Lấy 1 cái chảo khác cho đường, nước lã vào hòa tan. Đặt lên bếp đun sôi. Cho khoai trở lại chảo, để lửa nhỏ, đảo nhẹ nhàng cho đường bao đều quanh từng miếng khoai. Bạn chú ý không để lửa to, đường sẽ cháy thành caramel đấy. Đảo đều liên tục đến khi đường keo dần lại, khô khô bám như tuyết quanh miếng khoai. Lấy mứt khoai ra để nguội. Bảo quản trong lọ thuỷ tinh.

 

Mứt xoài sấy chua cay Nguyên liệu: 5 trái xoài Thái (nên mua trái cứng, xanh vỏ). Đường tuỳ theo cân lượng của xoài sau khi sấy/phơi xong. Muối 1 - 2 muỗng cà phê (có thể dùng muối ớt đâm sẵn). Nước cốt 1 trái chanh. Ớt bột khô tuỳ ý.

Cách làm: Bào vỏ xoài và xắt miếng dài, mỏng khoảng 3 ly. Xoài xắt ra ngâm nước lạnh khoảng 1 tiếng (hoặc nước vôi 6 - 8 tiếng, rửa sạch), vớt ra để ráo. Nếu có mấy sấy thực phẩm thì bỏ vào máy sấy độ 1 tiếng, nêu không thì bỏ vào lò nướng thường ở nhiệt độ 100 độ C khoảng 1 tiếng. Lấy xoài ra, cứ 2 chén vun xoài thì 1chén đường. Trộn đường vào xoài rồi để cho đường thấm khoảng 1 tiếng.Bắc chảo lên bếp, chảo nóng cho cho xoài và nước đường vào. Hạ nhỏ lửa rồi sên từ từ cho đường thấm, cho nước chanh vào chảo, đến khi nào đường rít lại thật khô thì cho 1 - 2 muỗng cafe muối, ớt bột vào đảo nhanh cho đều. Lấy chảo ra khỏi bếp, đảo đều và tải xoài ra thành lớp mỏng trên mâm cho khô lại và nguội đi.