Nga sẽ ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu trong vòng 3 ngày vào cuối tháng này qua tuyến đường ống chính Nord Stream 1 - công ty khí đốt quốc doanh Nga Gazprom tuyên bố vào hôm thứ Sáu vừa rồi. Động thái này làm gia tăng áp lực lên Liên minh châu Âu (EU) trong bối cảnh các nước trong khu vực chạy đua làm đầy dự trữ khí đốt khi mùa đông đến gần.

Theo tin từ Reuters, đây là cuộc bảo trì không nằm trong kế hoạch đối với đường ống khổng lồ chạy ngầm từ Nga qua biển Baltic tới Đức. Động thái bất ngờ của Gazprom tuyên bố bảo trì Nord Stream 1 đã làm trầm trọng thêm cuộc chiến năng lượng giữa Nga và châu Âu. Cuộc khủng hoảng này đã thổi bùng lạm phát ở châu Âu, có nguy cơ đẩy nền kinh tế khu vực vào một cuộc suy thoái sâu, đồng thời đặt ra khả năng các nước EU phải chia khẩu phần khí đốt trong mùa đông năm nay.

Đưa ra lý do cho việc đóng cửa Nord Stream 1 lần này, Gazprom nói rằng trạm nén khí duy nhất còn lại của đường ống cần được bảo trì. Không chỉ Nord Stream 1, dòng chảy khí đốt mà Nga cung cấp cho châu Âu qua các đường ống khác cũng đã giảm kể từ khi nổ ra chiến tranh Nga-Ukraine vào cuối tháng 2.

Động thái mới nhất của Gazprom sẽ gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng hơn cả đối với Đức - quốc gia có mức độ phụ thuộc lớn vào nguồn cung khí đốt Nga để vận hành nền công nghiệp khổng lồ. EU cáo buộc Nga sử dụng năng lượng như một vũ khí, trong khi Moscow phủ nhận cáo buộc này và nói rằng chính các biện pháp trừng phạt của phương Tây mới là lý do khiến cho dòng chảy khí đốt ngày càng bị bóp lại.

“Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tình hình cùng với Cơ quan Mạng lưới Liên bang”, một phát ngôn viên của Bộ Kinh tế Đức cho hay.

Theo thông tin mà Gazprom đưa ra, Nord Stream 1 sẽ dừng bơm khí đốt từ ngày 31/8-2/9. Hồi tháng 7, đường ống này đã ngừng hoạt động trong vòng 10 ngày để bảo trì định kỳ. Trong thời gian đó, châu Âu đã lo sợ rằng Nga sẽ không mở cửa đường ống trở lại. Sau kỳ bảo dưỡng,  Nord Stream đã bơm khí đốt trở lại nhưng không lâu sau, dòng chảy khí đốt giảm còn một nửa so với trước bảo trì, chỉ còn 20% công suất của đường ống.

Đơn vị vận hành hệ thống trung chuyển khí đốt của Ukraine cho biết đơn vị này và hệ thống đường ống khí đốt của Ba Lan có năng lực để bù đắp cho sự gián đoạn ở Nord Stream trong cuộc bảo trì sắp tới và cho phép khí đốt Nga chảy tới châu Âu. Tuy nhiên, thông tin này không đủ để xoa dịu mối lo của các nước châu Âu về tình hình giá cả và nguồn cung năng lượng trong những ngày tới.

Do phải mua khí đốt từ nơi khác với giá cao để bù đắp cho sự suy giảm nguồn cung từ Nga, công ty khí đốt Đức Uniper - nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất của nước này - đã bị đẩy tới bờ vực phá sản, trở thành “nạn nhân” doanh nghiệp lớn nhất tính đến thời điểm này trong cuộc chiến khí đốt giữa Nga và châu Âu. Chính phủ Đức mới đây đã phải chi 15 tỷ Euro để giải cứu Uniper.

Ảnh hưởng của giá khí đốt leo thang cũng được thể hiện rõ trong số liệu lạm phát của Đức công bố hôm thứ Sáu. Theo đó, chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) tháng 7 của nước này tăng mạnh nhất trong lịch sử, cả về so với tháng trước và so với cùng kỳ năm trước.

Việc đường ống Nord Stream 1 hiện chỉ vận chuyển lượng khí đốt bằng 1/5 công suất khiến châu Âu lo sợ rằng Nga sẽ cắt hẳn khí đốt trước mùa đông năm nay, khiến cho các nước châu Âu không thể đạt tới mục tiêu dự trữ khí đốt như đã đề ra. Tính đến ngày 17/8, dự trữ khí đốt của Đức đạt 78%, cao hơn mức bình quân 76% của toàn châu Âu.

Trước khi Gazprom tuyên bố chuẩn bị đóng cửa Nord Stream 1 trong 3 ngày, giá khí đốt ở thị trường châu Âu đã đóng cửa phiên ngày thứ Sáu ở mức cao nhất trong 5 tháng.

Gazprom nói rằng sau khi công tác bảo trì hoàn thành và “nếu không có hỏng hóc kỹ thuật gì”, dòng chảy khí đốt 33 triệu mét khối mỗi ngày - bằng với mức cung cấp hiện nay - sẽ được nối lại. Toàn bộ công suất vận chuyển khí đốt của Nord Stream 1 là 167 triệu mét khối/ngày.

Gazprom cho biết việc bảo trì tại trạm nén khí Trent 60 sẽ được công ty tiến hành cùng với đối tác Đức Siemens Energy. Phía Nga vẫn nói rằng lỗi kỹ thuật và sự chậm trễ liên quan đến thiết bị đã khiến cho dòng chảy khí đốt ngày càng nhỏ lại. Đức thì nói đây chẳng qua là cái cớ để Nga gây tổn thất cho kinh tế Đức.

Một turbine của Nord Stream 1 hiện vẫn đang bị kẹt ở Đức sau khi được bảo trì ở Canada. Đức đã nói rằng turbine này có thể được vận chuyển ngay tới Nga, nhưng Nga nói các biện pháp trừng phạt cản trở việc đưa turbine trở lại Nga.

Gần đây, Nga cũng gợi ý việc đưa Nord Stream 2 - đường ống đã xây xong nhưng chưa được đưa vào sử dụng vì bị Đức đình chỉ sau khi nổ ra chiến tranh - vào sử dụng. Nga nói rằng việc cung cấp khí đốt qua Nord Stream 2 sẽ bù đắp được sự suy giảm nguồn cung qua Nord Stream 1. Tuy nhiên, các chính trị gia cấp cao của Đức đã bác bỏ ý tưởng này.

“Tôi mạnh mẽ đề xuất rằng chúng ta nên tránh việc xin xỏ Nga những thứ mà chúng ta không bao giờ có được từ họ. Sự phụ thuộc vào Nga sẽ phải chấm dứt một lần và mãi mãi”, ông Kevin Kuehnert, nhân vật số 2 trong Đảng Dân chủ xã hội cầm quyền của Thủ tướng Olaf Scholz phát biểu trong một cuộc trả lời phỏng vấn đăng trên trang t-online.