Giá hàng hoá cơ bản đã “hạ nhiệt” thời gian gần đây, sau đợt tăng nóng và liên tục mấy tháng qua. Tuy nhiên, hãng tin Bloomberg cho rằng còn quá sớm để Bắc Kinh tuyên bố chiến thắng trong chiến dịch giảm sốt giá vật tư.

Trong hai tháng qua, Chính phủ Trung Quốc đã triển khai một loạt biện pháp – từ hạn chế giao dịch cho tới xả dự trữ quốc gia – nhằm giảm bớt sức ép lạm phát từ đà leo thang chóng mặt của giá nguyên vật liệu thô. Đến thời điểm hiện tại, giá nhiều mặt hàng đã tụt khỏi mức đỉnh thiết lập hồi tháng 5, đặc biệt là giá thép.

Tuy nhiên, chưa rõ nỗ lực của Trung Quốc đã đóng góp như thế nào trong sự xuống thang này, và kết quả đạt được cũng còn nhiều bấp bênh: giá than tăng mạnh trở lại, cho dù giá kim loại và nông sản giảm sâu.

Quan trọng hơn cả, việc giảm giá có thể không bền vững, và chiến dịch kiểm soát giá vật tư của Trung Quốc có thể lại thất bại như nhiều lần trước đây.

Bloomberg cho rằng có một thách thức lớn đối với Bắc Kinh. Đó là đợt sốt giá nguyên vật liệu thô trong năm nay là một cơn sốt có quy mô toàn cầu. Trung Quốc vẫn là nước nhập khẩu hàng hoá cơ bản lớn nhất thế giới, nhưng không còn là trung tâm của thị trường nguyên vật liệu thô. Một minh chứng rõ ràng: đợt sụt giá hàng hoá cơ bản trong tuần trước được cho là xuất phát chủ yếu từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuyển sang lập trường cứng rắn, cho dù Bắc Kinh vẫn đang đẩy mạnh chiến dịch kiểm soát giá cả.

Nếu các nhà đầu cơ giá lên (bull) hàng hoá cơ bản đúng và sự giảm giá gần đây của các mặt hàng này chỉ là tạm thời, thì Trung Quốc có thể không còn nhiều sức mạnh trong việc hạ nhiệt cơn sốt này.

“Can thiệp có thể làm giảm bớt sức ép, nhưng rất khó để thay đổi xu hướng”, chiến lược gia trưởng Hao Hong của Bocom International nhận định. “Lạm phát giá hàng hoá cơ bản chủ yếu do tăng trưởng nhu cầu toàn cầu, thay vì do Trung Quốc. Trung Quốc phải chấp nhận giá cả”.

Dưới đây là diễn biến giá cả của một số nguyên vật liệu thô mà Trung Quốc tiêu thụ nhiều nhất, trong thời gian hai tháng nước này triển khai chiến dịch chống sốt giá:

KIM LOẠI ĐỒNG

Giá đồng giao sau tại thị trường Thượng Hải kết thúc tuần trước ở mức thấp nhất 2 tháng, sau “cú đấm kép” từ Bắc Kinh. Lời hứa xả dự trữ đồng chiến lược của Trung Quốc là một dấu hiệu nghiêm túc về việc nước này thực sự muốn hạ nhiệt giá đồng. Ngoài ra, Chính phủ nước này cũng cảnh báo các doanh nghiệp quốc doanh cắt giảm trạng thái hàng hoá cơ bản ở thị trường nước ngoài.

Nhưng cho dù nguồn cung đồng ở Trung Quốc có tăng nhờ xả dự trữ, các nhà đầu tư vẫn đặt câu hỏi về khả năng của nước này trong việc duy trì ảnh hưởng của nỗ lực trên.

“Chúng tôi không cho rằng sự tăng giá của đồng đã khép lại”, một báo cáo của Citigroup hôm 17/6 có đoạn viết. Theo báo cáo, các biện pháp của Bắc Kinh “nhằm mục đích kiểm soát kỳ vọng và ngăn chặn đầu cơ, thay vì giải quyết thực sự những mất cân đối cung-cầu”. Với lượng đồng tồn kho thấp, nhiều khả năng các nhà đầu tư sẽ mua vào mỗi khi giá giảm, khiến giá đồng có thể tăng vọt trở lại trong những tháng sắp tới – Citigroup nhận định.

QUẶNG SẮT

Giá quặng sắt đã trải qua mấy tuần biến động mạnh khi Chính phủ Trung Quốc cố gắng hạ nhiệt giá thép ở nước này trong bối cảnh nhu cầu thép tăng vọt, nguồn cung bị hạn chế, và sản xuất công nghiệp toàn cầu hồi phục. Giá thép thanh dùng trong xây dựng ở Trung Quốc hiện đã giảm khoảng 18% so với mức đỉnh vào tháng 5, nhưng vẫn còn cao hơn nhiều so với mức bình quân dài hạn. Giá quặng sắt hiện mới giảm khoảng 10% so với mức cao kỷ lục thiết lập vào tháng 5.

Nhu cầu thép của Trung Quốc được dự báo có thể yếu đi trong nửa sau của năm nay, nhưng đây là một dự báo có phần thiếu chắc chắn. Ngoài ra, những gói kích cầu khổng lồ trên toàn cầu có thể đẩy cao nhu cầu thép và các vật liệu xây dựng khác.

Chưa kể, Trung Quốc vừa muốn hạ sốt giá thép, vừa muốn kiềm chế sản lượng thép để bảo vệ môi trường. Đây là hai mục tiêu hoàn toàn xung đột.

THAN

Hôm thứ Sáu tuần trước, Uỷ ban Phát triển và cải cách Quốc gia Trung Quốc (NDRC) – cơ quan hoạch định chính sách kinh tế cấp cao nhất của nước này – đề cập cụ thể đến than khi nhắc lại cam kết bình ổn giá hàng hoá cơ bản. Giá than nhiệt ở Trịnh Châu lại đang leo thang trở lại, với giá than giao sau đạt mức cao nhất 4 tuần trong tuần trước. Nhu cầu tiêu thụ lớn ở thời kỳ cao điểm trong mùa hè diễn ra đồng thời với loạt sự cố tại các mỏ khai thác than gây gián đoạn nguồn cung. Sản lượng than của Trung Quốc chỉ tăng khiêm tốn trong tháng 5, và lượng than tồn kho đang ở mức thấp.

Nếu nhu cầu than tiếp tục vượt nguồn cung, Trung Quốc sẽ gặp nhiều thách thức trong việc kiểm soát giá than vốn dĩ đã cao hơn nhiều so với ngưỡng mà Chính phủ nước này cho là có thể chấp nhận. Giới chức Trung Quốc đã tính đến việc áp dụng trần giá đối với than. Tuy nhiên, biện pháp như vậy có thể khiến giá biến động thậm chí mạnh hơn, thay vì đảo ngược cơn sốt – theo nhận định của nhà phân tích Michelle Leung thuộc Bloomberg Intelligence. Bà Leung nói rằng giá than nhiệt còn chưa đạt đỉnh.

THỊT LỢN

Vấn đề thịt lợn lại là một thách thức khác. Giá bán buôn thịt lợn ở Trung Quốc đã sụt gần 50% từ giữa tháng 1 đến nay, một cú giảm sâu đến nỗi Chính phủ nước này có vẻ muốn hãm lại. Tuần trước, NDRC kêu gọi các nhà chăn nuôi lợn giữ sản lượng ở mức hợp lý, sau khi đợt giảm giá thịt lợn kéo dài 16 tuần kích hoạt cảnh báo từ một hệ thống cảnh báo sớm mà Trung Quốc mới triển khai.

Đàn lợn của Trung Quốc đã phục hồi nhanh từ sau sự tàn phá của dịch tả lợn châu Phi, nhưng giá thịt lợn giảm sâu đang đặt ra nguy cơ làm trệch hướng sự phục hồi này. Nhu cầu tiêu thụ thịt ở mức thấp do mùa vụ, những con lợn khổng lồ được xuất chuồng, và nhập khẩu thịt lợn tăng có thể sẽ tiếp tục đẩy giá thịt lợn ở Trung Quốc giảm sâu hơn. Công ty chăn nuôi lợn lớn nhất Trung Quốc Muyuan Foods hồi tháng 5 dự báo giá thịt lợn Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm và phải đến năm 2022, thậm chí 2023, mới chạm đáy.