Lời đe dọa áp thuế lên ôtô nhập khẩu mà Tổng thống Donald Trump từng đưa ra lại đang nổi lên thành một mối lo của giới đầu tư toàn cầu, và Nhật Bản rất có thể sẽ trở thành "mục tiêu số 1" mới trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ với các nước đối tác.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tờ Wall Street Journal mới đây, ông Trump nói rằng mối quan hệ giữa ông với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe là tốt đẹp, nhưng nói thêm: "Dĩ nhiên là điều đó sẽ kết thúc ngay khi tôi nói với họ về việc họ sẽ phải trả bao nhiêu".

"Tổng thống Mỹ thích gây chiến thương mại", ông Derek Scissors, chuyên gia kinh tế về châu Á thuộc Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ (AEI) có trụ sở ở Washington DC, phát biểu trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC.

Ông Scissors nói thêm rằng nếu một Hiệp định Tự do mậu dịch Bắc Mỹ (NAFTA) mới được ký giữa Mỹ với Canada và Mexico, thì các nước này sẽ được miễn khỏi cuộc điều tra mà Mỹ đang nhằm vào ôtô nhập khẩu.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đã được ông Trump hứa không đánh thuế ô tô. Tại cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker ở Washington hồi cuối tháng 7, ông Trump nhất trí sẽ không áp thuế lên xe hơi nhập khẩu từ châu Âu. Đổi lại, châu Âu hứa sẽ nhập thêm nhiều đậu tương Mỹ - nông sản xuất khẩu lớn nhất của nước này.

Điều này đồng nghĩa với Nhật Bản, một đồng minh chủ chốt của Mỹ ở khu vực châu Á, trở thành "mục tiêu số 1" để chính quyền ông Trump áp thuế xe hơi nhập khẩu.

"Mỹ đang tiến hành cuộc điều tra nhằm vào xe hơi nhập khẩu trên cơ sở an ninh quốc gia. Nếu Mexico, Canada và EU thoát khỏi nguy cơ bị áp thuế xe hơi, thì Nhật Bản trở thành mục tiêu rõ ràng của cuộc điều tra này", ông Scissors nói với hãng tin CNBC.

Theo vị chuyên gia, ông Trump đã phát tín hiệu có thể nhằm vào Nhật Bản bằng những cách khác, nhưng thuế xe hơi có thể là biện pháp nhiều khả năng nhất được áp dụng. "Cuộc điều tra đang diễn ra nhằm vào cả xe hơi Nhật và xe hơi nhập khẩu vào Mỹ từ các quốc gia khác. Tuy nhiên, đến giờ Mỹ vẫn chưa có quyết định áp thuế nhằm vào xe nào", ông Scissors nhấn mạnh.

Cuộc điều tra ôtô nhập khẩu được chính quyền ông Trump bắt đầu từ tháng 5, có thể dẫn tới việc Washing ton áp thuế bổ sung 25% lên xe hơi và phụ tùng xe hơi nhập khẩu. Việc áp thuế này được coi là một phần trong nỗ lực của Chính phủ Mỹ nhằm bảo vệ các hãng xe trong nước và cắt giảm thâm hụt thương mại.

Nhật Bản là quốc gia có thặng dư thương mại lớn thứ ba với Mỹ trong số các đối tác thương mại chính của Mỹ, chỉ sau Trung Quốc và Mexico. Trong đó, xe hơi và phụ tùng chiếm 3/4 tổng thặng dư thương mại của Nhật với Mỹ.

Lời đe dọa đánh thuế mà ông Trump đưa ra cũng được xem như một công cụ để gây sức ép với Nhật Bản nhằm buộc Tokyo đi đến một thỏa thuận thương mại song phương với Washington. Trong khi đó, Nhật Bản không muốn ký thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ và muốn có những thỏa thuận đa phương.

"Vấn đề nằm ở chỗ không rõ ông Trump dọa áp thuế xe hơi nhằm mục đích mặc cả, hay nhằm gây một cuộc xung đột thương mại rộng hơn", ông Scissors nói. "Tôi cho rằng, với Nhật Bản, ông Trump muốn có một đề nghị từ Tokyo".

Nếu Mỹ áp thuế bổ sung lên ôtô nhập khẩu, các hãng xe Nhật Bản như Toyota, Nissan và Honda sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn, bởi Mỹ là một thị trường chủ chốt của các hãng này. Thuế xe hơi của Mỹ cũng sẽ gây tổn thất cho kinh tế Nhật Bản, vì ôtô là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực của đất nước mặt trời mọc.

Tuy nhiên, các nhà phân tích thuộc công ty tư vấn địa chính trị Stratfor cho rằng ảnh hưởng của thuế xe hơi Mỹ đối với Nhật Bản sẽ được giảm bớt phần nào vì nhiều hãng xe Nhật đặt nhà máy sản xuất tại Mỹ.