Chưa hết lo với hàng triệu tấn tro xỉ thải từ các nhà máy nhiệt điện của EVN

Thông tin từ Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân, đơn vị quản lý vận hành Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, trong những tháng cuối năm 2022, việc tiêu thụ tro xỉ của công ty cơ bản giải quyết ổn thỏa được đầu ra.

Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân (Bình Thuận) đã ký hợp đồng tiêu thụ tro xỉ với 7 đơn vị với khối lượng cam kết khoảng 1,19 triệu tấn/năm, tương đương khoảng 91% tro, xỉ phát sinh (1,3 triệu tấn/năm).

Khối lượng tiêu thụ tro, xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã tăng dần theo thời gian, từ 7,5% năm 2018 đến 20,99% năm 2019, 54,34% năm 2020, 61,3% năm 2021. Trong 8 tháng đầu năm 2022, tổng khối lượng tro xỉ tiêu thụ hơn 1,08 triệu tấn, đạt hơn 95%.

Hiện tro xỉ Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã được chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy một số tiêu chuẩn như: tro xỉ làm vật liệu san lấp; tro bay dùng cho bê tông, vữa xây; tro bay dùng đắp nền đường ô tô; tro bay làm phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn.

Để đẩy mạnh xuất tro, xỉ bằng đường biển, Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân thi công hạng mục nâng cấp cảng dầu 1.000 DWT để tiếp nhận tàu có tải trọng đến 3.000 DWT và cảng than 30.000 DWT để tiếp nhận tàu có tải trọng đến 50.000 DWT thuộc bến cảng NMNĐ Vĩnh Tân 2.

Đối với việc dùng tro, xỉ để hoàn nguyên các mỏ, san lấp mặt bằng, với sự chấp thuận của UBND tỉnh Bình Thuận, công ty đã hoàn thành phương án san lấp mỏ đá Hang Cò vào tháng 4/2022. Ngoài ra, công ty đang phối hợp với các chủ đầu tư có nhu cầu sử dụng tro, xỉ để lập kế hoạch, phương án san lấp mặt bằng như: Công ty Vitaco, Công ty Thông Thuận; Trung Nam Group…

Thời gian qua, Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân đã nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ tro xỉ, nhưng vẫn còn khối lượng tro, xỉ đang được lưu giữ trên bãi chưa giải quyết được.

Để đẩy mạnh việc tái sử dụng nguồn tro xỉ hiện nay của các nhà máy điện nói chung, Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân mong muốn nhận được sự chỉ đạo, hỗ trợ từ các Bộ, ngành, chính quyền các địa phương tạo điều kiện, giới thiệu địa điểm cho phép thí điểm dùng tro, xỉ làm vật liệu san lấp mặt bằng khu công nghiệp, công trình xây dựng; hoàn nguyên các mỏ khoáng sản, vật liệu xây dựng đã hoàn thành việc khai thác; đắp nền các công trình đường giao thông; làm vật liệu đê chắn sóng, kè chống xói lở, xâm thực đối với các công trình ven biển… nhằm đảm bảo việc sản xuất điện an toàn, liên tục của nhiệt điện Vĩnh Tân 2, góp phần vào việc đảm bảo an ninh năng lượng cho hệ thống điện quốc gia.

Theo quy hoạch, bãi chứa tro xỉ tại cụm Nhiệt điện Vĩnh Tân là 9,3 triệu tấn. Tro xỉ thải của 2 Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 của Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân và Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 4 và 4 mở rộng đều được thu gom vận chuyển theo đúng quy trình và dùng chung một bãi chứa, nhưng đến nay đã gần đầy, lên tới hơn 8 triệu tấn.

Diện tích còn lại để lưu trữ rất hạn chế, chỉ đủ khả năng lưu trữ khoảng 1 năm vận hành của 2 nhà máy. Bình quân, 2 nhà máy nếu chạy hết tải sẽ thải ra khoảng 5.200 tấn tro xỉ/ngày, trong đó, Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 4 là 1.200 tấn/ngày; Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 là 4.000 tấn/ngày.

Về tình hình xử lý tro xỉ thải trên cả nước, theo EVN, đơn vị đang sở hữu 12 nhà máy nhiệt điện than với tổng công suất đặt 12.678MW. Trung bình hàng năm, các nhà máy nhiệt điện tiêu thụ khoảng 35-40 triệu tấn than, tương ứng khoảng 7-10 triệu tấn tro xỉ phát sinh.

Trong năm 2021, tổng khối lượng tro, xỉ phát sinh là 7,34 triệu tấn, tổng khối lượng tiêu thụ là 6,89 triệu tấn, đạt 94% khối lượng phát sinh. Tỷ lệ tro xỉ tiêu thụ trong năm 2021 tăng cao nhất kể từ năm 2015.

Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP và Thông tư 02/2022/TT-BTNMT ban hành và có hiệu lực từ 10/01/2022, tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than không phải là chất thải nguy hại, mà đã khẳng định thuộc danh mục chất thải rắn công nghiệp thông thường. Khi tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than này được hợp chuẩn hợp quy thì trở thành hàng hóa bình thường và quản lý như hàng hóa.

Theo đại diện EVN, thị trường tiêu thụ tro xỉ sẽ ngày càng phát triển. Bên cạnh các thị trường truyền thống như sử dụng làm vật liệu xây dựng, phụ gia, vật liệu không nung, các thị trường mới như vật liệu san lấp ngày càng tăng cùng với sự phát triển kinh tế của các địa phương, yêu cầu lên tới hàng chục triệu mét khối vật liệu san lấp cho các công trình giao thông trong thời gian tới.

Ngoài ra, thị trường xuất khẩu tro xỉ ra nước ngoài cũng đang được thử nghiệm triển khai. Mục tiêu tiêu thụ 100% lượng tro xỉ phát sinh là hoàn toàn có thể thực hiện được trong thời gian tới đây.

Để đạt được mục tiêu tiêu thụ hết toàn bộ lượng tro xỉ phát sinh trong các nhà máy nhiệt điện trực thuộc trong năm 2023, EVN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xét, phê duyệt các cơ chế ưu đãi, đặc thù trong công tác sử dụng tro xỉ, giúp đẩy mạnh hơn nữa tỉ lệ tiêu thụ tro xỉ tại Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân nói riêng cũng như tại toàn bộ các nhà máy nhiệt điện than trong cả nước nói chung.