Cướp đồ ăn bị phạt tù: Chánh án nói gì?

Hai người phạm tội chưa đủ tuổi thành niên đi cướp đồ ăn với lý do "đói bụng" và sau đó bị phạt nhiều tháng tù là quá nghiêm khắc, cứng nhắc theo quan điểm của Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình.

Theo cáo trạng, khoảng 22h ngày 17/10/2015, Nguyễn Hoàng Tuấn (18 tuổi, ngụ Củ Chi), Ôn Thành Tân (18 tuổi, ngụ quận 9) đến một tiệm Internet ở phường Tăng Nhơn Phú B (quận 9, Tp.HCM).

Cả hai cùng chơi game đến 10h sáng hôm sau. Tiếp đó, Tân lấy xe máy chở Tuấn đến một quán nhậu ở quận Thủ Đức để xin việc. Hai người này cho biết khi trên đường đi, cảm thấy "đói bụng" nhưng không có tiền nên nảy sinh ý định cướp đồ ăn.

Đến trước một tiệm tạp hóa quận Thủ Đức, Tuấn ngồi sau xe nói với chủ tiệm tạp hóa bán cho hai túi chuối sấy, một ổ bánh mì ngọt, một túi đậu phộng rang muối và ba túi me trộn đường. Theo định giá tài sản trong tố tụng, số hàng này có tổng giá trị 45.000 đồng.

Khi chủ tiệm mang hàng ra xe thì Tuấn dùng tay trái giật lấy túi thức ăn, Tân tăng ga xe máy bỏ chạy. Chủ tiệm tạp hóa tri hô, người dân vây bắt được cả hai rồi chuyển cho công an phường xử lý.

Tại cơ quan điều tra, Tuấn và Tân cùng khai nhận hành vi phạm tội. Cả hai bị tạm giam từ ngày 18/10/2015.

Trao đổi bên hành lang Quốc hội chiều 28/7, Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho biết, sau 15 ngày bản án sơ thẩm được tuyên, nếu không có kháng cáo, kháng nghị, ông sẽ tiếp tục chỉ đạo rút hồ sơ vụ án để xem xét lại.

Theo ông Bình, có nhiều vấn đề bất hợp lý xung quanh việc điều tra, truy tố, xét xử bị cáo Ôn Thành Tân và Nguyễn Hoàng Tuấn phạm tội cướp giật tài sản ở quận Thủ Đức (Tp.HCM) khi hai bị cáo này đều chưa đủ tuổi thành niên khi phạm tội (mới 17 tuổi 1 tháng), vì cướp túi đồ ăn trị giá 45.000 đồng lúc quá đói, không gây hậu quả nghiêm trọng mà bị xử phạt 10 tháng và 8 tháng 20 ngày tù giam. 

Bản án do toà án nhân dân quận Thủ Đức (Tp.HCM) tuyên ngày 20/7 vừa qua dành cho Tân và Tuấn về tội “cướp tài sản” theo khoản 1 điều 136 Bộ luật Hình sự năm 1999. Tuy nhiên, theo ông Bình, mức lượng hình áp dụng với hai người phạm tội chưa đủ tuổi thành niên là quá nghiêm khắc, cứng nhắc.

Chánh án Nguyễn Hoà Bình giải thích, theo quy định tại điều 69 Bộ luật Hình sự về nguyên tắc xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội, mục đích chủ yếu của việc này là nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích trong xã hội, chứ không phải hướng đến việc trừng trị. Trong mọi trường hợp điều tra, truy tố, xét xử hành vi phạm tội của người chưa thành niên, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải xác định khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm.

Người chưa thành niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự, nếu người đó phạm tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng, gây hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình hoặc cơ quan, tổ chức nhận giám sát, giáo dục.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạm tội và áp dụng hình phạt đối với họ được thực hiện chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào tính chất của hành vi phạm tội, vào những đặc điểm nhân thân và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.

Khi xét xử, nếu thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, thì Tòa án áp dụng một biện pháp tư pháp khác (ví dụ như buộc công khai xin lỗi, đưa vào trường giáo dưỡng...). Khi áp dụng hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội cần hạn chế áp dụng hình phạt tù.

Từ những nguyên tắc đó, Chánh án cho rằng, việc cơ quan điều tra và viện kiểm sát áp dụng biện pháp ngăn chặn là tạm giam đối với các bị cáo Ôn Thành Tân và Nguyễn Hoàng Tuấn là không cần thiết.

Chánh án Nguyễn Hoà Bình đã giao Toà án Nhân dân Tp.HCM khẩn trương kiểm tra để xác định, nếu có kháng cáo của các bị cáo, người đại diện hợp pháp của các bị cáo, người bào chữa cho các bị cáo hoặc có kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm của Viện Kiểm sát nhân dân Tp.HCM đối với bản án sơ thẩm, thì Toà án Nhân dân thành phố thụ lý vụ án theo thủ tục phúc thẩm.

Khi xét xử phúc thẩm vụ án, tòa án cấp phúc thẩm cần nghiên cứu kỹ quy định của Bộ luật Hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội để quyết định áp dụng nguyên tắc, biện pháp xử lý đối với các bị cáo Ôn Thành Tân và Nguyễn Hoàng Tuấn, bảo đảm đúng quy định của pháp luật và phù hợp với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của các bị cáo.

Trường hợp không có kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, người đứng đầu cơ quan xét xử giao Chánh án Toà án Nhân dân cấp cao tại Tp.HCM rút hồ sơ vụ án để xem xét việc kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm. Khi đó, lãnh đạo Toà án Nhân dân Tối cao cũng đề nghị Uỷ ban Thẩm phán Toà án Nhân dân cấp cao tại Tp,HCM xét xử giám đốc thẩm vụ án.