Đơn thư, vụ việc tố cáo tăng, chủ yếu liên quan đến cán bộ, công chức

So với năm 2017 tố cáo tăng 41,1% số đơn và 16,3% số vụ việc. Nội dung chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái trong quản lý, thực thi công vụ...

Năm 2018, các cơ quan hành chính nhà nước đã giải quyết 27.583 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 83,7% (khiếu nại 20.894 vụ việc, đạt 83,4%; tố cáo 6.689 vụ việc, đạt 84,9%. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho Nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân 213,2 tỷ đồng, 97,2 ha đất, khôi phục, đảm bảo quyền lợi cho 1.802 tập thể, cá nhân, kiến nghị xử lý vi phạm 462 người (đã xử lý 372 người), chuyển cơ quan điều tra 9 vụ.

Sáng 14/11 Quốc hội nghe và thảo luận các báo cáo về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2018.

Báo cáo của Chính phủ cho biết, năm 2018, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân tăng về số lượng đơn thư, số vụ việc thuộc thẩm quyền so với năm 2017. Cụ thể, tổng số đơn khiếu nại, tố cáo tăng 11,8%, tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước tăng 4,7% nhưng số lượt đoàn đông người không tăng so với năm 2017.

Diễn biến phức tạp và gay gắt

Tổng thanh tra Lê Minh Khái cho biết, số đơn khiếu nại về lĩnh vực đất đai tiếp tục chiếm đa số trong tổng số đơn khiếu nại (61,8%). Trong đó tập trung vào vấn đề thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tranh chấp đất đai, việc chuyển đổi mô hình chợ truyền thống, khiếu kiện, tranh chấp tại các dự án bất động sản,…; khiếu nại trong lĩnh vực tư pháp chiếm 4,6%, về chính sách, chế độ cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chiếm 7,4%, còn lại là các lĩnh vực khác.

Về tố cáo, so với năm 2017 tăng 41,1% số đơn và 16,3% số vụ việc. Nội dung chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái trong quản lý, thực thi công vụ; bao che cho cấp dưới gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và Nhà nước. 

Một số trường hợp người khiếu nại chuyển sang tố cáo, chủ yếu là do kết quả giải quyết khiếu nại chưa đáp ứng được nguyện vọng của người khiếu nại. Trong tổng số đơn tố cáo, nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 59%, tăng 5,6% so với năm 2017; tố cáo trong lĩnh vực tư pháp chiếm tỉ lệ 4%, chủ yếu là tố cáo cán bộ các cơ quan tiến hành tố tụng thiếu khách quan trong giải quyết các vụ án, tố cáo cán bộ, công chức có hành vi tham nhũng chiếm tỉ lệ 2,2%, giảm 1,9% so với năm 2017...

Chính phủ đánh giá, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân từ cuối năm 2017 đến nay nhìn chung còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Tình trạng công dân tụ tập đông người lên Trung ương khiếu kiện gia tăng, trong đó, một số đoàn đông người và công dân khiếu kiện dài ngày mang theo băng rôn, khẩu hiệu đến trụ sở các cơ quan Trung ương và nhà riêng các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, có thái độ quá khích, hành vi manh động, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự. 

Các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai, trong đó có những vụ việc đã được nhiều cơ quan giải quyết nhưng công dân không đồng ý, tiếp tục khiếu nại với thái độ bức xúc.

Đáng chú ý là một số thế lực đã lợi dụng tình hình khiếu nại, tố cáo để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân, ông Khái nhấn mạnh.

Còn sách nhiễu, vụ lợi

Xem xét nguyên nhân, Chính phủ cho rằng công tác quản lý nhà nước và việc thực thi pháp luật của cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước có thiếu sót, vi phạm. Một số công chức thiếu trách nhiệm khi thi hành công vụ, khi làm việc, tiếp xúc, giải quyết công việc với công dân, thậm chí gây phiền hà, sách nhiễu, vụ lợi cá nhân, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, dẫn đến công dân bức xúc, phát sinh khiếu nại, tố cáo.

Trong lĩnh vực đất đai, công tác quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch và lập kế hoạch sử dụng đất còn nhiều hạn chế, yếu kém. Việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không đúng trình tự, thủ tục, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thực hiện.

Ông Khái nêu rõ, còn có tình trạng lạm dụng quy định nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng để thu hồi đất thay vì phải thỏa thuận với người sử dụng đất, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất chưa thỏa đáng, thiếu công khai, minh bạch, công bằng. Một số dự án thực hiện chậm, có dự án sau khi thu hồi nhưng không sử dụng, để đất đai hoang hoá, lãng phí nên công dân khiếu nại bức xúc.

Một số địa phương quá chú trọng việc thu hút đầu tư để giao đất cho doanh nghiệp mà thiếu quan tâm, thậm chí có nơi xem nhẹ lợi ích của người dân. Việc rà soát, sắp xếp lại các công ty nông, lâm nghiệp còn chậm, hạn chế, chưa phát huy được nguồn lực đất đai, dẫn đến nhiều tác động xấu, ông Khái báo cáo.

Nguyên nhân nữa là thủ trưởng cơ quan hành chính ở một số nơi chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.