Giữa tháng 8, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chỉ định BA.2.86 là “biến thể đang được giám sát”, khuyến khích các quốc gia theo dõi và báo cáo các trình tự gen mà họ tìm thấy. Một biến thể đang “được giám sát” nếu như gây bệnh thể năng hơn, hay có thể trốn tránh hệ miễn dịch và các phương pháp điều trị hiện có, có thể được nâng hạng thành biến thể “cần quan tâm” hoặc “đáng lo ngại”. Hiện danh sách các biến thể “cần quan tâm” gồm có XBB.1.5, XBB.1.16 và EG.5. WHO vẫn đang bỏ trống dang sách biến thể “đáng lo ngại”.

Ngày 6/9, hai hãng dược phẩm của Mỹ là Moderna và Pfizer đều đã công bố các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng, khẳng định rằng vaccine ngừa Covid-19 phiên bản cải tiến của mình có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa biến thể phụ BA.2.86 có tính đột biến cao. Theo Moderna, dữ liệu thử nghiệm lâm sàng cho thấy mũi tiêm tạo ra lượng kháng thể trung hòa chống lại BA.2.86 (còn gọi là Pirola) cao gấp 8,7 lần. Hãng đã gửi kết quả này đến một tạp chí chuyên môn được bình duyệt và chia sẻ nó đến các cơ quan quản lý.

"Những dữ liệu này xác nhận vaccine Covid-19 bản cập nhật sẽ tiếp tục là một công cụ quan trọng để bảo vệ cộng đồng khi bước vào đợt tiêm chủng mùa thu", chủ tịch Moderna, Stephen Hoge, tuyên bố. Vaccine mới được gọi là vaccine "hai giá trị", đã được điều chỉnh để phù hợp với chủng virus ban đầu cũng như biến chủng phụ của Omicron là BA.1. Thử nghiệm cho thấy vaccine khi sử dụng làm liều tăng cường có thể kích hoạt "phản ứng miễn dịch mạnh mẽ", chống lại cả BA.1 và virus gốc xuất hiện từ năm 2020.

Theo CNBC, tuyên bố của Moderna đưa ra dựa trên dữ liệu từ các phòng thí nghiệm độc lập trên khắp thế giới. Các thí nghiệm của Đại học Bắc Kinh ở Trung Quốc, Viện Karolinska Thụy Điển và Đại học Harvard cho thấy tất cả loại vaccine hiện nay đều có "mức độ bảo vệ nhất định" trước virus. Báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho thấy vaccine thế hệ mới cũng có thể làm giảm nguy cơ nhiễm biến chủng phụ XBB. Vaccine giúp giảm 48% nguy cơ mắc triệu chứng nhẹ ở người 18 đến 49 tuổi từ hai đến ba tháng sau tiêm. Tỷ lệ hiệu quả ở người từ 50 đến 64 tuổi là 38%, người 65 tuổi trở lên là 42%.

Bà Jacqueline Miller, người phụ trách bộ phận nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm tại Moderna, tự tin cho biết: "Chúng tôi nghĩ đây là tin tức mà mọi người sẽ muốn nghe trong bối cảnh chuẩn bị đến thời điểm tiêm các mũi nhắc lại". Theo bà Miller, kết quả này cũng sẽ giúp trấn an các cơ quan quản lý y tế tại Mỹ.

Trong khi đó, Pfizer tuyên bố, loại vaccine cải tiến mà hãng này phối hợp phát triển cùng đối tác BioNTech (Đức) cũng tạo ra phản ứng kháng thể mạnh mẽ chống lại BA.2.86 trong một nghiên cứu tiền lâm sàng đối với chuột.

Trước đó, ơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) ngày 30/8 đã phê duyệt phiên bản mới của vaccine ngừa Covid-19 do hãng Pfizer và BioNTech điều chế. Đây được xem là bước đi quan trọng trong nỗ lực đối phó với biến thể phụ Omicron XBB.1.5 khi mùa đông đang đến gần. Theo thông báo, EMA “đã khuyến nghị cấp phép cho một loại vaccine Comirnaty mới được cập nhật để nhắm vào biến thể phụ Omicron XBB.1.5”.

Được biết đến với tên gọi là Comirnaty Omicron XBB.1.5, vaccine sử dụng công nghệ mRNA sẽ được dùng để ngăn ngừa Covid-19 ở người lớn và trẻ em từ 6 tháng tuổi. EMA cho rằng người lớn và và trẻ em trên 5 tuổi cần tiêm một mũi duy nhất, “bất kể lịch sử tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 trước đây”, trong khi trẻ nhỏ hơn có thể tiêm “một hoặc ba liều tùy thuộc vào việc đã hoàn thành phác đồ tiêm chủng cơ bản hay từng tiêm vaccine ngừa Covid-19”.

CDC Mỹ đánh giá, BA.2.86 là biến thể có nguy cơ cao gây tái nhiễm cho những người đã từng bị Covid-19 hoặc đã tiêm vaccine ngừa bệnh này trước đây. Là nhánh phụ của biến thể Omicron, BA.2.86 có trên 35 đột biến, nhiều hơn so với XBB.1.5, biến thể chiếm ưu thế kể từ đầu năm đến nay và là mục tiêu nghiên cứu cho các loại vaccine cải tiến.

Các đột biến của BA.2.86 bao gồm những thay đổi ở những phần chính của virus, khiến cho biến thể này có thể tăng khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch của con người. Theo giới chức WHO, BA.2.86 hiện đã được phát hiện ở Thụy Sĩ và Nam Phi cũng như Israel, Đan Mạch, Mỹ, Anh.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến hối thúc người dân tiêm mũi tăng cường phòng ngừa Covid-19 vào mùa thu năm nay nhằm ứng phó một làn sóng lây nhiễm mới, tuy nhiên đa phần giới chức nước này tỏ ra lo ngại rằng sẽ có không nhiều người còn muốn tiêm, ngay cả khi số ca nhập viện do Eris đang gia tăng. Lý do hàng đầu mà những người tiêm vaccine đưa ra trong bản khảo sát KFFF hồi đầu năm là do họ tin rằng bản thân đã được bảo vệ từ các mũi tiêm trước đó hoặc việc bị nhiễm virus trước đó.

Các nhà sản xuất vacine Covid-19 cũng đã hạ thấp kỳ vọng đối với chiến dịch tiêm chủng mùa xuân này. Pfizer vừa cảnh báo rằng họ có thể cắt giảm nhân sự nếu không bán được nhiều vaccine. Đối thủ lớn nhất của Pfizer, Moderna, thừa nhận nhu cầu có thể chỉ chừng 50 triệu liều. Năm ngoái, Pfizer và Moderna thu được 50 tỷ USD tiền bán vaccine trên toàn thế giới; các nhà phân tích dự tính họ chỉ đạt doanh thu khoảng 20 tỷ USD vào năm nay.

Nhà phân tích của Jefferies, Michael Yee nói rằng ông không kỳ vọng chiến dịch tiêm chủng mùa thu năm nay sẽ đạt con số của năm ngoái. “Hãy nhìn điều gì đã xảy ra vào năm ngoái, chỉ có 50 triệu liều tiêm nhắc lại ở Mỹ hoặc có thể còn thấp hơn thế. Trong khi có ít lo ngại hơn về Covid-19 hơn vào năm nay so với năm ngoái,” ông Yee nói.