11:30 22/07/2019

"Nghiện" nước tăng lực có hậu quả gì?

Hoài Phương

Cơ thể con người không cần caffeine – chất không có giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên, chất này có khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm giảm cảm giác mệt mỏi.


Gần đây, các cơ quan an toàn thực phẩm nhiều nước, đặc biệt là Tổ chức Y tế thế giới, đã đánh giá việc lạm dụng nước tăng lực và xem đây là nguy cơ rất lớn làm tổn hại sức khỏe cộng đồng. Nước tăng lực tùy công ty sản xuất có công thức "bí quyết" riêng nhưng thành phần thường chứa nhiều nhất là đường (sẽ chuyển hóa thành glucose cung cấp năng lượng), kế đó là caffeine, inositol, taurine, adenosine, màu thực phẩm, chất bảo quản và đặc biệt là một số loại vitamin.Có thứ cần phải cảnh giác là nước tăng lực chứa quá nhiều đường. Gọi "tăng lực" là nhờ lượng đường chứa rất nhiều làm thứ nước này uống rất ngọt. Những người uống nhiều nước tăng lực do chứa nhiều đường mà vẫn ăn nhiều sẽ có nguy cơ cao bị béo phì hay bị tiền đái tháo đường (rất dễ chuyển thành đái tháo đường).Nước tăng lực thường có chứa lượng lớn caffeine. Một số người không "hạp" caffeine có thể bị mất ngủ (do caffeine gây kích thích) hoặc tim đập nhanh (caffeine làm tăng nhịp tim) gây khó chịu, rất mệt hoặc tăng dịch vị dạ dày gây xót ruột. Hiện nay, châu Âu bắt buộc nhà sản xuất nước tăng lực phải ghi trên nhãn, bao bì: "Sản phẩm chứa hàm lượng cao caffeine. Không khuyến cáo trẻ con, phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú dùng sản phẩm này". Còn Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) từ năm 2012 đã yêu cầu các nhà sản xuất báo cáo thường kỳ về phản ứng có hại của nước tăng lực.
Nghiện nước tăng lực có hậu quả gì? - Ảnh 1.
Cảnh báo phổ biến nhất chính là, caffeine có thể gây ra các phản ứng phụ như tăng nhịp tim, tạo cảm giác lo lắng, buồn bã, làm rối loạn giấc ngủ, gây bứt rứt và run rẩy. Khi dùng ở mức thấp, bạn có thể cảm thấy có năng lượng và hoạt bát hơn, nhưng theo thời gian, việc uống quá nhiều caffeine có thể gây ra các triệu chứng như cai nghiện khi không sử dụng.Theo Cục Kiểm soát Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), mức caffeine khoảng 400 mg một ngày là hạn an toàn cho người trưởng thành khỏe mạnh, tương tương 4 cốc cà phê hoặc một lon nước tăng lực. Ở Australia, có sự giới hạn lượng caffeine chặt chẽ trong các thức uống có gas và nước tăng lực. Lượng caffeine vừa phải không ảnh hưởng tới sức khỏe của người trưởng thành bình thường, đặc biệt là người có chế độ tập luyện và ăn uống lành mạnh.Việc dùng nước tăng lực không đúng cách, không đúng thời điểm do không ý thức rằng đang "nạp" một lượng caffeine đáng kể vào cơ thể chính là nguyên nhân dẫn đến biến chứng. Không như nhiều người lầm tưởng, nước tăng lực hoàn toàn "chống chỉ định" đối với hoạt động thể thao. Loại nước này khác với những thức uống dinh dưỡng, cân bằng huyết thanh, vốn có nồng độ đường và muối tương đương với nồng độ huyết thanh của chúng ta nên sẽ giúp máu hấp thụ dễ dàng hơn, phù hợp dùng sau khi mất nhiều mồ hôi do vận động với cường độ cao.
Nghiện nước tăng lực có hậu quả gì? - Ảnh 2.
Ngược lại, caffeine trong nước tăng lực làm cơ thể thoát nhiệt kém, đẩy nhanh quá trình mất nước, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả tập luyện. Theo nhiều nghiên cứu, khi mất lượng nước tương đương 1% trọng lượng cơ thể, năng lực vận động của vận động viên sẽ giảm 10%. Ngoài ra, nước còn góp phần "bôi trơn" các sợi gân, dây chằng nên tình trạng thiếu nước có thể dẫn đến nguy cơ chấn thương (như viêm gân, bong gân, giãn dây chằng).Kế đến, việc "uống cà phê trong vô thức" khi dùng nước tăng lực sẽ làm bạn khó kiểm soát lượng caffeine đã hấp thụ, dễ vượt ngưỡng an toàn (khoảng 6 tách expresso/ngày). Đây là chất kích thích hệ thần kinh trung ương, hệ tim mạch, giúp giảm cảm giác buồn ngủ, tăng khả năng tập trung, nhưng khi dùng quá liều sẽ gây ảnh hưởng xấu như đã liệt kê.
Nghiện nước tăng lực có hậu quả gì? - Ảnh 3.
Đặc biệt, hậu quả có thể cực kỳ nghiêm trọng với những người mắc bệnh tim bẩm sinh nhưng dạng nhẹ, không có triệu chứng rõ rệt nên không biết về bệnh tình "tiềm ẩn" của mình. Ngoài ra, phụ nữ mang thai nên hết sức thận trọng khi dùng nước tăng lực vì nạp nhiều caffeine có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Tương tự, ANSES cũng khuyến cáo phụ huynh không nên để trẻ em dưới 10 tuổi dùng loại nước này.