Bà Gao Xiaoyu, nhà sáng lập một công ty vấn đất khu công nghiệp ở Jakarta, gần đây liên tục nhận được cuộc gọi từ các công ty Trung Quốc muốn mở rộng hoặc xây mới cơ sở sản xuất ở Indonesia. Một động lực cho sự dịch chuyển này là mong muốn tránh khỏi mức thuế quan cao khi xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mỹ.

Tổng thống Donald Trump áp thuế quan đối ứng 19% lên hàng hóa từ Indonesia, bằng mức thuế áp dụng với Malaysia, Philippines và Thái Lan, và chỉ thấp hơn một chút so với mức 20% đối với Việt Nam. Thuế suất đối với Trung Quốc hiện ở mức 30% trong thời gian “đình chiến” thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, Indonesia - nền kinh tế lớn nhất ở Đông Nam Á và là quốc gia đông dân thứ tư thế giới - có một lợi thế so với các nước láng giềng. Đó là thị trường tiêu dùng khổng lồ của nước này.

“Chúng tôi khá bận rộn vào những ngày này. Các cuộc gặp diễn ra từ sáng đến tối. Các khu công nghiệp cũng rất sôi động”, bà Gao nói với hãng tin Reuters.

Nền kinh tế Indonsia tăng trưởng 5,12% trong quý 2 năm nay, mức tăng mạnh hơn dự báo và tốt nhất trong 2 năm - theo số liệu thống kê chính thức công bố vào tuần trước.

“Nếu một doanh nghiệp thiết lập được sự hiện diện kinh doanh mạnh mẽ ở Indonesia, họ thực chất có được một nửa thị trường Đông Nam Á”, ông Zhang Chao - một nhà sản xuất Trung Quốc chuyên cung cấp đèn xe máy cho Indonesia, thị trường xe máy lớn thứ ba thế giới - phát biểu.

Thái Lan và Việt Nam là hai trong số những nước hưởng lợi chính trong làn sóng đầu tiên các công ty Trung Quốc đa dạng hóa sản xuất ra nước ngoài. Nhưng trong cuộc chiến thương mại lần này giữa Trung Quốc với Mỹ, các quốc gia láng giềng khác hưởng lợi nhiều hơn, trong đó phải kể đến Indonesia.

Vốn đầu tư từ Trung Quốc đại lục và Hồng Kông vào Indonesia trong 6 tháng đầu năm nay đạt 8,2 tỷ USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Indonesia trong 6 tháng đạt 26,6 tỷ USD, tăng 2,6%, và Chính phủ nước này kỳ vọng dòng vốn tiếp tục tăng trong nửa sau của năm nay.

Việc đầu tư vào Indonesia còn gặp không ít rào cản, bao gồm các trở ngại về pháp lý, tệ quan liêu, các hạn chế về quyền sở hữu, cơ sở hạ tầng còn yếu kém, và sự thiếu vắng một chuỗi cung ứng công nghiệp hoàn thiện - yếu tố quyết định giúp Trung Quốc giữ địa vị “công xưởng của thế giới” trong nhiều thập kỷ.

Nhưng ở khu công nghiệp Subang Smartpolitan rộng hơn 2.700 hectare thuộc Tây Java, các nhà điều hành đang bận rộn trả lời câu hỏi từ các nhà đầu tư Trung Quốc muốn tìm kiếm thông tin. “Điện thoại, email và tài khoản WeChat của chúng tôi liên tục nhận được câu hỏi từ khách mới và từ các đại lý muốn giới thiệu khách” kể từ khi thỏa thuận thương mại Mỹ - Indonesia được công bố vào tháng trước - Phó giám đốc phụ trách kinh doanh của Suryacipta Swadaya, công ty điều hành khu công nghiệp này, ông Abednego Purnomo, cho biết.

“Thật tình cờ là tất cả họ đều từ Trung Quốc”, ông nói.

Các doanh nghiệp từ nhà sản xuất đồ chơi, dệt may đến nhà sản xuất xe điện đang ráo riết tìm kiếm cơ sở hạ tầng, đặc biệt là ở Tây Java, tỉnh đông dân nhất Indonesia và là nơi có cảng biển nước sâu Patimban.

Theo bà Gao, nhu cầu của các công ty Trung Quốc đã đẩy giá bất động sản công nghiệp và kho bãi ở Tây Java tăng từ 15% đến 25% trong quý 1 năm so với cùng kỳ năm trước, mức tăng nhanh nhất trong 20 năm.

Ông Rivan Munansa, trưởng bộ phận dịch vụ công nghiệp và hậu cần tại chi nhánh Indonesia của công ty tư vấn bất động sản toàn cầu Colliers International, cho biết các công ty Trung Quốc rất muốn mở rộng ở Indonesia và Colliers đã nhận được yêu cầu từ doanh nghiệp Trung Quốc muốn tìm hiểu thông tin về đất công nghiệp ở Indonesia gần như mỗi ngày từ trước khi thỏa thuận thuế quan được ký kết.

“Hầu hết các công ty Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội mà họ có thể nắm bắt ngay lập tức. Vì vậy, họ muốn có đất và một tòa nhà tạm thời có thể sử dụng ngay luôn, giống như một chương trình cấp tốc vậy”, ông Rivan nói.

Ông Zhang cho biết ông đã đăng ký thuê một tòa nhà văn phòng tầng mới ở Jakarta vào tháng 5 với giá thuê hàng năm là 100.000 nhân dân tệ (13.936 USD/oz), tăng 43% so với năm ngoái - mức tăng cho thấy nhu cầu bị dồn nén.

“Mức thuế quan 19% mà Mỹ áp lên Indonesia là thấp hơn kỳ vọng của tôi. Tôi nghĩ mức thuế phải là 30%”, ông nói, và cho biết thêm rằng biên lợi nhuận ròng của ông ở Trung Quốc có thể chỉ đạt 3%. “Ở Indonesia, việc đạt được biên lợi nhuận ròng từ 20% đến 30% là tương đối dễ dàng”.

Và một sức hấp dẫn khác của Indonesia là số lượng người tiêu dùng ngày càng tăng, với chi tiêu hộ gia đình đóng góp hơn một nửa tổng sản phẩm trong nước (GDP) của nước này.

“Indonesia luôn nổi bật vì ngoài sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nước này còn có một thứ mà ít quốc gia nào trong khu vực có được. Đó là một thị trường nội địa rộng lớn”, ông Marco Foster, Giám đốc phụ trách khu vực ASEAN tại Dezan Shira & Associates, một công ty tư vấn đầu tư, nhận định.