Những tín hiệu vui của điện ảnh Việt Nam
Điện ảnh Việt Nam trong những năm gần đây đã chứng kiến những chuyển biến tích cực. Lượng phim sản xuất gia tăng với nhiều thể loại phong phú, từ những tác phẩm nghệ thuật giàu bản sắc đến các dự án thương mại đáp ứng thị hiếu khán giả…

Trong 3 ngày đầu khởi chiếu (từ ngày 7 đến 9/3/2025), bộ phim kinh dị Quỷ nhập tràng đã thu về hơn 45 tỷ đồng với 516.421 vé bán ra cùng số suất chiếu rất cao, 9.848 suất chiếu. Theo Box Office Vietnam, cộng với doanh thu các suất chiếu sớm, tính đến 8 giờ sáng 10/3, phim hiện có doanh thu tổng gần 62 tỷ đồng.
Tương tự, dù sức hút đã giảm nhưng Nhà gia tiên vẫn có doanh thu cao. Phim có thêm gần 18 tỷ đồng doanh thu, với hơn 190.000 vé đã bán ra. Hiện phim có doanh thu tổng vượt mốc 220 tỷ đồng, vượt qua Nụ hôn bạc tỷ để trở thành phim Việt có doanh thu cao thứ 2 trong năm 2025, xếp sau Bộ tứ báo thủ.
Như vậy, chỉ tính riêng trong quý 1/2025, điện ảnh Việt đã có 4 bộ phim vượt mốc doanh thu trăm tỷ đồng, gồm: Bộ tứ báo thủ (hơn 330 tỷ đồng), Nụ hôn bạc tỷ (hơn 207 tỷ đồng), Đèn âm hồn (hơn 105 tỷ đồng). Trong đó có 3 bộ phim vượt doanh thu 200 tỷ đồng và có mặt trong tốp 10 phim Việt doanh thu cao nhất mọi thời đại.

Trước đó, năm 2024, thị trường điện ảnh Việt Nam chứng kiến sự bùng nổ doanh thu khi nhiều phim ra rạp với lợi nhuận khổng lồ. Box Office Vietnam công bố tổng doanh thu phòng vé từ ngày 1/1 đến 31/12/2024 đạt gần 4.700 tỷ đồng. Đây là con số cao nhất từ trước đến nay.
Dù doanh thu mùa phim Tết 2025 chưa vượt năm 2024, nhưng thị trường phim Tết sôi động đầu năm nay cũng cho thấy xu hướng các nghệ sỹ “kiêm nhiệm” nhiều vai trò trong một bộ phim. Từ các nghệ sỹ như Trấn Thành, Lý Hải, NSƯT Vũ Thành Vinh,… cho đến Huỳnh Lập, Thu Trang đều đảm nhận những vai trò khác nhau như nhà đầu tư, biên kịch, đạo diễn, diễn viên, nhà sản xuất.
Theo giới chuyên gia, khi nhiều nghệ sỹ đảm nhận đa vai trò trong dòng phim thương mại, tác phẩm của họ có thể thực hiện nhanh hơn so với dòng phim độc lập, nghệ thuật mà vẫn có dấu ấn riêng, đậm nét cá nhân. Ví dụ, nhắc đến phim của Trấn Thành, người ta nghĩ đến ngay sự ồn ào với nhiều câu nói đạo lý, "bắt trend", lời thoại và diễn xuất tự nhiên.
Phim của Lý Hải thì khai thác sâu tình cảm gia đình, chân thật, đời thường. Phim của Huỳnh Lập khai thác vấn đề tâm linh, thờ cúng tổ tiên... Việc một người đảm nhận nhiều vai trò cũng sẽ giúp tác phẩm nhất quán do được kiểm soát, mọi khía cạnh của kịch bản được thể hiện một cách trọn vẹn nhất.

Khi dòng phim thương mại Việt chứng kiến sự tăng trưởng về doanh thu, thì dòng phim nghệ thuật cũng có những bước tiến mới. Vừa qua, tại trung tâm thủ đô Washington D.C đã diễn ra sự kiện chiếu phim mở màn Những ngày phim Việt Nam tại Mỹ nhân dịp kỷ niệm 30 năm quan hệ Việt Nam - Mỹ. Sự kiện do Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, Hiệp hội Điện ảnh Mỹ (MPA) và Hiệp hội Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) đồng chủ trì.
Trong phát biểu chào mừng, TS. Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA), khẳng định thời gian qua, điện ảnh Việt Nam ghi dấu ấn trên trường quốc tế, trong đó phim Mưa trên cánh bướm đạt giải thưởng tại Liên hoan phim Venice 2024. TS, Ngô Phương Lan bày tỏ mong muốn có nhiều phim Việt Nam được công chiếu tại Mỹ hơn nữa và mời các hãng phim, khán giả Mỹ tới Liên hoan phim châu Á tại Đà Nẵng vào tháng 6/2025.
Trong sự kiện mở màn, khán giả quốc tế đã dành sự quan tâm lớn đến điện ảnh Việt Nam, đồng thời đánh giá cao nội dung và thủ pháp nghệ thuật của phim Mưa trên cánh bướm. Ông Ralph E. Winnie, Phó Chủ tịch Phát triển toàn cầu, Trung tâm Âu - Á, cho biết: "Tôi nghĩ ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam đang phát triển. Việc có những bộ phim Việt Nam ra mắt tại Mỹ như hôm nay thực sự sẽ cho người xem thấy được những góc nhìn khác về văn hóa, xã hội của Việt Nam mà trước đó nhiều người không thực sự biết đến".

Tương tự, sắp tới lần đầu tiên điện ảnh hoạt hình nước nhà đón nhận 4 dự án hoạt hình 100% “make in Vietnam” ra rạp vào tháng 4/2025, gồm: Chiến binh gốm (Blank Blank), Wolfoo và cuộc đua tam giới, Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu và Zombie mắt lác. Đây cũng là những đại diện của điện ảnh Việt Nam tham dự Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy - liên hoan phim hoạt hình lớn nhất thế giới, diễn ra tại Pháp tháng 6/2025.
Không chỉ mang tới một góc nhìn đa dạng khi bốn dự án được sản xuất từ các công nghệ khác nhau: 3D Animation, 2D Frame-by-Frame, tới công nghệ sản xuất Stopmotion, các dự án phim hoạt hình còn gây ấn tượng mạnh bởi đội ngũ sản xuất người Việt trẻ với chất lượng không thua kém các nhà sản xuất quốc tế, theo thông tin được chia sẻ trong Tọa đàm “Đầu tư và thương mại hóa hoạt hình” vừa diễn ra tại Việt Nam.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng vẫn còn những tồn tại cần khắc phục. Một trong những hạn chế lớn nhất là sự thiếu hụt kịch bản hay, sáng tạo, có chiều sâu. Nhiều bộ phim vẫn khai thác đề tài cũ, mô típ quen thuộc, hoặc chạy theo thị hiếu tầm thường, gây tranh cãi trong dư luận. Nhiều tác phẩm chỉ có doanh thu vài trăm triệu đồng, thậm chí vài chục triệu đồng khi ra rạp, cho thấy người Việt cũng rất khắt khe trong việc chọn phim, đặc biệt là các bộ phim nội địa.
Bên cạnh đó, các nhà sản xuất phim đánh giá khó khăn cốt lõi của điện ảnh Việt Nam hiện nay chính là sự thiếu hụt trầm trọng về nhân lực trong lĩnh vực sáng tạo. Đạo diễn, nhà sản xuất phim Võ Thanh Hòa bày tỏ: “Điểm yếu lớn của phim Việt là tình trạng thắt cổ chai ở những vị trí quan trọng như đạo diễn, biên kịch, diễn viên… Làm phim là công việc không dễ và đòi hỏi sự góp sức của một tập thể giỏi. Để mặt bằng chung phim Việt có chất lượng cao đều hơn, chứ không chỉ có vài phim ăn khách và chất lượng phim luôn trồi sụt, vẫn phải đầu tư phát triển nhân lực”.

Ngoài ra, việc phân phối và quảng bá, hệ thống rạp chiếu phim còn tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn, chưa đáp ứng được nhu cầu của khán giả ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Công tác quảng bá phim còn yếu, chưa tạo được sự chú ý của công chúng, khiến phim Việt khó cạnh tranh với các “bom tấn” nước ngoài, đặc biệt là từ Hollywood.
Một trong những mục tiêu trong thực hiện chiến lược phát triển điện ảnh đến năm 2030 được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung là phát triển điện ảnh vừa là ngành nghệ thuật, vừa là ngành kinh tế. Đặc biệt, từng bước phấn đấu xây dựng ngành điện ảnh Việt Nam trở thành ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo vị thế trên trường quốc tế. Để đạt được điều này, ngành đang cần thêm những động lực để bứt phá.