Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển vừa công bố, giải thưởng Nobel kinh tế 2012 thuộc về hai giáo sư kinh tế người Mỹ là Alvin E. Roth thuộc Đại học Harvard) và Lloyd Shapley thuộc Đại học California.

Hai giáo sư trên đã có công lao nghiên cứu về việc làm sao gắn kết được các yếu tố kinh tế khác nhau một cách hiệu quả nhất, như sinh viên cho trường học, người hiến và nhận nội tạng, được gọi chung là "Học thuyết về việc phân phối ổn định và thực tiễn về việc tạo dựng thị trường"

Đại diện ban tổ chức giải cho biết, giáo sư Lloyd Shapley đã dùng thuyết trò chơi để so sánh nhiều phương pháp lắp ghép khác nhau, đảm bảo các ghép nối đó có thể được mọi thành phần tham gia chấp thuận. Shapley đã đưa ra thuật toán riêng để đảm bảo bền vững cho các ghép nối.

Sau đó, Roth nhận ra rằng các kết quả mang tính lý thuyết của Shapley có thể làm sáng tỏ việc vận hành của các thị trường quan trọng thực tế. Qua thực nghiệm, Roth nhận thấy, sự ổn định chính là chìa khóa cho việc nhận thức thành công của việc thành lập những thị trường đặc thù.

Sau đó, giáo sư kinh tế Roth đã chứng minh kết luận này của mình bằng các thí nghiệm một cách có hệ thống trong phòng lab. Ông cũng giúp thiết kế lại các tổ chức đã tồn tại để kết hợp các bác sĩ mới với bệnh viện, sinh viên và trường học, giữa những người hiến tạng và bệnh nhân...

Mặc dù hai chuyên gia kinh tế này làm việc độc lập với nhau, nhưng sự kết hợp giữa lý thuyết nền tảng của Shapley và các điều tra mang tính thực tiễn, các thí nghiệm và thiết kế thực tế của Roth đã mở ra một lĩnh vực nghiên cứu rực rỡ và cải thiện sự vận hành của rất nhiều thị trường.

Kinh tế là giải cuối cùng được trao trong mùa Nobel năm nay. Không như những giải khác, Nobel kinh tế về mặt kỹ thuật không phải là giải Nobel do không thuộc năm giải trong di chúc của nhà sáng lập Alfred Nobel. Giải được Ngân hàng Trung ương Thụy Điển sáng lập năm 1968.

Năm ngoái, giải Nobel Kinh tế đã được Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao cho hai nhà khoa học người Mỹ khác là Thomas Sargent và Christopher Sims vì những nghiên cứu của họ về mối quan hệ giữa chính sách kinh tế vĩ mô và tác động của chúng lên nền kinh tế. Ít nhất trong 10 năm qua, người Mỹ chiếm đại đa số các giải Nobel kinh tế.

Cho tới nay, có 70 giải Nobel kinh tế được trao cho các nhà khoa học thuộc lĩnh vực này, tính từ 1901 tới 2011. Chỉ có duy nhất một nhà khoa học nữ được nhận giải thưởng trong hạng mục này vào năm 2009, đó là Elinor Ostrom, nhà kinh tế học người Mỹ. Bà mất tháng 6/2012.

Như thường lệ, hai giáo sư người Mỹ sẽ nhận được phần thưởng có giá trị 8 triệu crown Thụy Điển (tương đương 1,2 triệu USD).