Phái đoàn Nhật rời Mỹ, chưa có thỏa thuận thương mại nào

Đoàn quan chức cấp cao của Nhật Bản tới Mỹ để đàm phán thương mại trong tuần này chuẩn bị lên đường về nước mà chưa có một thỏa thuận nào, dù đã có cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump nhằm thuyết phục ông dỡ bỏ thuế quan.

Hôm thứ Tư, ông Trump đã tiếp Bộ trưởng Bộ Phục hồi kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa tại Nhà Trắng và sau cuộc gặp, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng đã có “bước tiến lớn” trong đàm phán thương mại giữa hai quốc gia đồng minh. Nhật Bản đang nỗ lực để trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên đạt được thỏa thuận với Mỹ về hạ thuế quan đối ứng và đây cũng là kỳ vọng của giới quan sát, xét tới mối quan hệ gần gũi giữa Tokyo và Washington.

Giới chức Nhật bản cho biết cuộc gặp giữa ông Trump và ông Akazawa là ngoài dự kiến và đó có thể là dấu hiệu cho thấy ông chủ Nhà Trắng sẵn sàng đi đến thỏa thuận thương mại với các nước đồng minh, nhất là khi Trung Quốc cũng đang cố gắng tăng cường các mối quan hệ thương mại của nước này trên toàn cầu.

Sau khi hoàn tất vòng đàm phán thương mại đầu tiên với giới chức Mỹ, ông Akazawa ngày 17/4 nói với báo giới rằng hai bên đã nhất trí sẽ tổ chức cuộc gặp thứ hai trong tháng này và tìm kiếm một giải pháp nhanh cho vấn đề thuế quan. Ông gọi thuế quan của Mỹ là “vô cùng đáng tiếc” và hối thúc Chính phủ Mỹ đi đến một thỏa thuận mang lại sức mạnh cho cả hai nền kinh tế - tờ Financial Times đưa tin.

Ông Akazawa cũng nói ông “rất biến ơn” việc ông Trump đã dành thời gian tiếp đoàn quan chức Nhật trước khi đoàn tiến hành đàm phán với Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent và đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer.

Bên phía Nhật Bản, ông Akazawa là nhà đàm phán cấp cao nhất trong các cuộc đàm phán thương mại lần này với Mỹ. Bên phía Mỹ, ông Bessent được chỉ định là nhà đàm phán cấp cao nhất.

Các đối tác thương mại của Mỹ dành sự quan tâm lớn cho đàm phán thương mại Mỹ - Nhật, diễn biến và kết quả của cuộc đàm phán này có thể nói lên nhiều điều về chiến lược của ông Trump trong cuộc chiến thương mại mà ông khởi xướng sau khi bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai.

Tuy Nhật Bản là đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở châu Á, đồng thời là nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ nhiều trái phiếu kho bạc Mỹ nhất, ông Trump đã không miễn trừ nước này khỏi thuế quan 25% mà ông áp lên ô tô, thép và nhôm nhập khẩu. Ngoài ra, ông còn áp thuế quan đối ứng 24% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản.

Trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2025, Nhật Bản có thặng dư thuơng mại 63 tỷ USD vào Mỹ - theo dữ liệu do Bộ Tài chính Nhật công bố ngày 17/4. Mức thặng dư này đã giảm 1,3% so với tài khóa trước.

Phát biểu trước báo giới tại Tokyo sáng ngày 17/4, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba nhấn mạnh lợi thế tiềm tàng của của nước này khi được ông Trump đưa vào vị trí ưu tiên hàng đầu trong đàm phán thương mại. “Dĩ nhiên, các cuộc đàm phán sẽ không dễ dàng”, ông Ishiba nói thêm.

Trước khi diễn ra vòng đàm phán vừa rồi, ông Trump đã phát tín hiệu sẽ đưa ra vấn đề Nhật Bản nên chia sẻ thêm gánh nặng tài chính của việc quân đội Mỹ đóng quân ở Nhật. Ông cũng đã nhiều lần nói rằng hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật là “không công bằng”. Mới tuần trước, ông nói Mỹ “phải trả hàng trăm tỷ USD để bảo vệ họ, mà họ chẳng chi đồng nào”.

Trong khi đó, số liệu từ phía Nhật cho thấy nước này chi khoảng 1,4 tỷ USD mỗi năm để hỗ trợ việc quân đội Mỹ hiện diện ở nước này.

Ông Akazawa cho biết vòng đàm phán vừa diễn ra không bao gồm vấn đề tỷ giá hối đoán đồng yên. Một đồng yên yếu vốn là một vấn đề mà chính quyền Mỹ rất quan tâm vì được xem là yếu tố mang lại lợi thế thương mại cho Nhật Bản.

Theo ông Akazawa, vấn đề tỷ giá sẽ được thảo luận riêng giữa ông Bessent và Bộ trưởng Bộ Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato. Sau đó, ông Akazawa nhắc lại lập trường của Nhật Bản rằng nước này không thao túng thị trường với mục đích làm mất giá đồng yên.