Ngày 6/7/2023, Trung tâm Hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS - đơn vị trực thuộc Hội Thủy sản Việt Nam) phối hợp với nhãn hàng JAPIFoods của Công ty cổ phần WinEco Việt Nam tổ chức Lễ ra mắt Chương trình “Blue Ocean – Blue Foods” – Hành trình xây dựng bể chứ carbon ngành thủy sản.

Chương trình sẽ được triển khai với mục tiêu giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện môi trường biển và phát triển sinh kế cộng đồng.

RONG BIỂN LÀ NGUYÊN LIỆU XANH, GIÚP GIẢM PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH

Ông Đinh Xuân Lập, Phó Giám đốc ICAFIS cho biết Việt Nam là một trong 6 quốc gia trên thế giới chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Năm 2022, Việt Nam phát thải 344 triệu tấn CO2/năm, xếp thứ 17 trên toàn cầu.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Việt Nam có hơn 887 loài rong biển, trong đó có 90 loài có giá trị kinh tế. Năm 2023, diện tích trồng rong biển đạt khoảng 16.500 ha, với sản lượng 150.000 tấn rong tươi. Nghề nuôi rong biển và hàu đang phát triển như một ngành kinh doanh sinh lời ở các tỉnh ven biển - được nuôi để làm thực phẩm, chế biến thực phẩm, mỹ phẩm và thuốc.

Trong khi đó, tốc độ phát triển của rong biển cao gấp 30-60 lần so với các loài thực vật trên đất liền, vì vậy có thể hấp thụ khí CO2 nhiều gấp 2,4 lần so với cây cối trên đất liền. Ngoài ra, các chuỗi phân tử dài trong rong biển là rất lý tưởng để sản xuất các hợp chất thay thế nhựa và hiện nay một số loại nhựa sinh học đã có trên thị trường.

Theo ông Lập, rong biển và hàu có thể được trồng mà không cần đầu vào bên ngoài, loại bỏ các chất dinh dưỡng phú dưỡng khỏi nước và biến chúng thành protein, dầu, nguyên liệu hóa học xanh có giá trị và nhiều loại sản phẩm công nghiệp.

Sản xuất hàng loạt rong biển và hàu làm thực phẩm cho người, thức ăn chăn nuôi và phụ gia, dược phẩm và y tế, phân bón và phụ gia thực phẩm có thể là một sự thay đổi mang tính biến đổi trong phương trình an toàn, an ninh lương thực toàn cầu. Bên cạnh đó, rong biển dễ dàng canh tác xen ghép với các loại hình nuôi thuỷ sản khác trên biển như nuôi hàu, cá biển, tôm hùm và giúp tạo môi trường sinh thái cho các loài này phát triển ổn định.

Ông Đinh Xuân Lập cho hay Chương trình “Blue Ocean- Blue Foods” hướng đến mục tiêu nhằm thúc đẩy sự tham gia có trách nhiệm của các bên liên quan trong giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu, cải thiện môi trường biển và sinh kế cộng đồng; nâng cao nhận thức cộng đồng ven biển về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường biển.

Đồng thời, thúc đẩy chương trình đồng hành cùng doanh nghiệp trong bảo vệ môi trường biển “Blue Ocean”; thúc đẩy chuỗi kinh tế tuần hoàn, có trách nhiệm, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu vùng ven biển “Blue Foods” và thúc đẩy liên minh thực phẩm thủy sản có trách nhiệm “Blue Foods Alliance”.

Chương trình sẽ triển khai nhiều hoạt động; trong đó tập trung vào 3 hoạt động chính.

Thứ nhất, truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường biển.

Chương trình sẽ phối hợp với các trường học ven biển triển khai chương trình “Đại sứ biển xanh – Blue OceanKid Hero”. Phối hợp với các địa phương ven biển, Hội thuỷ sản tỉnh, Hội phụ nữ, đoàn thanh niên, các trường ven biển triển khai chương trình “Làm sạch bờ biển – Clean Up Ocean”. Huy động sự tham gia của các đơn vị Báo chí, truyền thông chia sẻ nhân rộng câu truyện, hoạt động của chương trình dự án.

Thứ hai, gắn kết chương trình ESG doanh nghiệp trong bảo vệ môi trường biển.

Chương trình sẽ huy động sự tham gia của các doanh nghiệp trong các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, chương trình làm sạch bờ biển, phát triển sinh kế vùng ven biển gắn với giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Thứ ba, thúc đẩy chuỗi kinh tế toàn hoàn, có trách nhiệm, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu vùng ven biển “Blue Foods”.

Chương trình sẽ huy động sự tham gia của doanh nghiệp trong chuỗi nuôi trồng thuỷ sản gắn với phát triển trồng rong biển tại Việt Nam. Từ đó, hình thành chuỗi kinh tế tuần hoàn Đầu tư – Nuôi trồng – Chế biển tiêu thụ rong biển Việt Nam. Cùng với đó, sẽ thúc đẩy hình thành liên minh thực phẩm thuỷ sản các trách nhiệm “Blue Foods Alliance”.

PHÁT TRIỂN NGÀNH HÀNG RONG BIỂN, GẮN VỚI TÍN CHỈ CARBON

Tiến sĩ Nguyễn Thị Sâm, Giám đốc JAPIFoods chia sẻ sản phẩm mà JAPIFoods đang sản xuất và kinh doanh là những “món quà của biển” với nguyên liệu từ bàn tay nông dân khắp miền biển Việt Nam. Chương trình mà ICAFIS, Hội Thủy sản Việt Nam phát động là một chương trình hết sức ý nghĩa với môi trường - xã hội - cộng đồng và doanh nghiệp.

“Đồng hành với chương trình, JapiGoods cam kết đóng góp 10% trên tổng doanh thu cho chương trình và cam kết luôn kề vai, sát cánh cùng chương trình. Chúng tôi sẽ cùng ICAFIS cung cấp giống rong biển miễn phí cho cộng đồng ngư dân ven biển và thu mua sản phẩm rong biển để tạo ra một chuỗi kinh tế tuần hoàn toàn diện và có trách nhiệm””, bà Sâm khẳng định.

Chia sẻ tại sự kiện, TS Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhận định Chương trình sẽ có ý nghĩa rất thiết thực, không chỉ giúp nâng cao sinh kế cho người dân, thúc đẩy phát triển nghề trồng rong dưới biển, mà còn giúp giảm biến đổi khí hậu.

Theo Cục trưởng Cục Thủy sản, tại một số địa phương đang có sự chồng lấn giữa các điểm du lịch và khu vực trồng rong nho của bà con. Du lịch đến đâu, thì thủy sản mất đi đến đó.

"Đây là vấn đề Bộ trưởng Lê Minh Hoan rất sốt ruột, đã có công văn đề nghị các địa phương phải làm thủy sản gắn với du lịch. Vừa rồi, quy hoạch không gian biển mới được thông qua. Tuy vậy, hầu hết trong các quy hoạch kinh tế của các địa phương, mới có phần cho nuôi trồng thủy sản nói chung, chứ chưa có quy hoạch riêng cho trồng rong", ông Trần Đình Luân băn khoăn.

Ông Luân cho biết dọc biển miền trung có rất nhiều khu vực có thể phát triển nuôi rong. Do đó, nếu làm tín chỉ carbon cho cây rong để bán tín chỉ carbon, thì giá trị kinh tế của cây rong sẽ tăng lên. Đồng thời cần kết hợp nuôi rong với hàu, nuôi rong với bào ngư.

“Trồng rong phải dụng công chăm sóc, nhưng đem lại ích lợi đa chiều, giúp hấp thu khí carbon dưới biển. Có giống rong hấp thu khí CO2 gấp 20 lần. Có giống rong, sau khi chiết xuất các chất quan trọng rồi, phần bã làm thức ăn cho bò sữa rất tốt. Đó là những thứ chúng tôi đang ấp ủ. Tuy nhiên, chúng ta đang đi chậm, nhìn sang các nước xung quanh, như Indonesia đã có những doanh nghiệp nhanh chân hơn đang đầu tư vào ngành nuôi rong và chế biến rong. Tương lai ngành rong sẽ phát triển rất mạnh”, ông Trần Đình Luân nhấn mạnh.