Sáng 22/8, Bộ Y tế đã thông tin chính thức liên quan đến tổ chức dựa vào cộng đồng có tên là Bông hồng đen – Cầu vồng đen triển khai xét nghiệm HIV cho học sinh tại Quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.

NHÓM "BÔNG HỒNG ĐEN" ĐÃ XÉT NGHIỆM CHO HƠN 204 NGƯỜI 

Trên cơ sở nhận được báo cáo của địa phương, Cục phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế cho biết, nhóm Bông hồng đen – Cầu vồng đen là một nhóm tự lực thường được gọi là tổ chức dựa vào cộng đồng, được hình thành trên cơ sở tự nguyện của các thành viên và tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8/2011.

Nhóm hiện đang triển khai hoạt động của dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tại Việt Nam” tại phường Hải Sơn, Quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng theo Thoả thuận hợp tác số 53-12/2022/HĐTN-SCDI của Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) – Đơn vị Chủ dự án và nhóm Bông hồng đen – Cầu vồng đen.

Dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tại Việt Nam” Do SCDI triển khai với nguồn tài trợ từ Tổ chức Expertise France của Pháp. Dự án đã được Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phê duyệt tại Quyết định số 1379/QĐ-LHHVN ngày 16/12/2020 triển khai tại 7 tỉnh, thành phố trong đó có Hải Phòng.

Ngoài ra, nhóm còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét tài trợ giai đoạn 2021-2023.

Các hoạt động của nhóm liên quan đến Dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tại Việt Nam” bao gồm: Tiếp cận và can thiệp khách hàng là người sử dụng ma tuý trong độ tuổi từ 16 đến 24 tham gia nghiên cứu, với các hoạt động: Sàng lọc hành vi các khách hàng đăng ký tham gia nghiên cứu; tư vấn và xét nghiệm HIV cho khách hàng.

Chuyển gửi khách hàng của dự án nhận hỗ trợ theo từng gói can thiệp phù hợp nhu cầu của khách hàng bao gồm: Khám và điều trị các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục, điều trị methadone, xét nghiệm HIV định kỳ, xét nghiệm và điều trị viêm gan C, Lao, sức khoẻ tâm thần...

Các hoạt động của nhóm liên quan đến Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu tài trợ giai đoạn 2021-2023 bao gồm: Tiếp cận khách hàng nhóm có hành vi nguy cơ cao như người quan hệ tình dục đồng giới, người bán dâm, người tiêm chích ma túy để truyền thông về kiến thức và dịch vụ HIV/AIDS, xét nghiệm HIV tại cộng đồng hoặc cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm, giới thiệu khách hàng xét nghiệm HIV âm tính đến các dịch vụ dự phòng.

Nhóm có 5 thành viên, trong đó có một thành viên đã tham gia lớp tập huấn về Tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng.

Theo báo ban đầu của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng và Tổ chức SCDI, từ ngày 1/1/2023-18/8/2023, số khách hàng được tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV là 204 người và đều có kết quả xét nghiệm âm tính.

TẠM DỪNG HOẠT ĐỘNG NHÓM BÔNG HỒNG ĐEN ĐỂ XÁC MINH THÊM THÔNG TIN

Theo Bộ Y tế, việc xét nghiệm sớm và điều trị sớm HIV là một trong giải pháp quan trọng để chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Người có hành vi nguy cơ cao khi được tư vấn xét nghiệm HIV sớm nếu âm tính (không nhiễm HIV) sẽ được tư vấn các biện pháp dự phòng để không bị lây nhiễm HIV.

Nếu xét nghiệm HIV có phản ứng (nghi ngờ) sẽ được tư vấn và chuyển gửi đến cơ sở y tế được công nhận xét nghiệm khẳng định và nếu nhiễm HIV sẽ được điều trị HIV sớm.

Dịch HIV ở Việt Nam đang là dịch tập trung, tức chủ yếu trong nhóm người nghiện chích ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới, bạn tình của các nhóm trên.

Những nhóm này dễ bị kỳ thị và phân biệt đối xử, do đó chỉ có tổ chức cộng đồng mới có lợi thế để tiếp cận, triển khai các hoạt động truyền thông và cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV cho nhóm này bởi họ cũng chính là người trong nhóm cộng đồng này nên họ hiểu về cộng đồng của họ, đồng cảm và dễ dàng tiếp cận…

Tại Việt Nam, theo báo cáo của các địa phương từ năm 2019 trở lại đây, nhóm cộng đồng đã đóng góp xét nghiệm phát hiện ca nhiễm HIV khoảng 30-50% số ca phát hiện mới hằng năm, các tỉnh trọng điểm về HIV thì mức đóng góp cao hơn tới 50-70%. Như vậy các tổ chức cộng đồng có vai trò rất lớn trong việc tìm ca nhiễm mới HIV.

Ngoài ra các tổ chức cộng đồng còn trực tiếp cung cấp các dịch vụ phòng, chống khác can thiệp giảm hại (cấp phát và hướng dẫn sử dụng bơm kim tiêm sạch, bao cao su, chất bôi trơn), và giới thiệu khách hàng đến cơ sở y tế để nhận các dịch vụ điều trị dự phòng lây nhiễm HIV, hoặc điều trị ARV nếu khách hàng nhiễm HIV.

Với vai trò đó có thể khẳng định nhóm cộng đồng đã có đóng góp quan trọng trong kiểm soát dịch HIV tại Việt Nam.

Đánh giá sơ bộ, Cục Phòng, chống HIV/AIDS thấy rằng việc nhóm Bông hồng đen triển khai cung cấp một số dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng là phù hợp với chủ trương đã nêu tại Chiến lược quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV từ người xét nghiệm HIV sang người được xét nghiệm HIV.

Tuy nhiên, Cục thống nhất kiến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng về việc tạm dừng hoạt động của nhóm Bông hồng đen để thu thập thông tin xác minh sự việc xảy ra vừa qua.

Đồng thời, đề nghị Sở Y tế và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, quy trình chuyên môn, xét nghiệm đúng đối tượng cơ hành vi nguy cơ trên nguyên tắc tự nguyện.