Ngày 31/1/2024, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tổ chức Hội nghị toàn thể thường niên Các Nhóm đối tác công - tư ngành nông nghiệp (PSAV) với chủ đề: “Doanh nghiệp với chuyển đổi xanh và đổi mới sáng tạo trong ngành nông nghiệp”.

VIỆT NAM ĐANG NỖ LỰC HƯỚNG TỚI NỀN NÔNG NGHIỆP SINH THÁI

Đồng chủ trì hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Trung, cho biết thực hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam về việc phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam đang nỗ lực chuyển đổi, hướng tới phát triển nền nông nghiệp sinh thái, trung hòa carbon bên cạnh mục tiêu an ninh lương thực.

Báo cáo kết quả hoạt động của Nhóm Đối tác công – tư (PPP) ngành rau quả trong năm 2023, Lãnh đạo công ty PepsiCo Việt Nam cho biết Nhóm công tác đã tập trung vào phát triên chuỗi giá trị nông sản, tăng cường năng lực nông dân.

Cụ thể, PepsiCo phối hợp với GDA-USAID và Công ty Syngenta áp dụng công nghệ (máy quan trắc thời tiết, drone, sổ tay nông hộ điện tử), hệ thống tưới chính xác, giải pháp đảm bảo sức khỏe đất, giải pháp quản lý sâu bệnh. Nhờ đó, năng suất khoai tây tăng gấp 3 lần, trung bình đạt 23-26 tấn/ha (cao nhất 52 tấn), giảm chi phí thuốc trừ sâu 2 triệu đồng/ha, giảm gần 3.800m3 nước/ha.

Công ty UNIDO-SECO hỗ trợ xây dựng và triển khai áp dụng quy trình thao tác chuẩn hóa sản xuất và xuất khẩu xoài, bưởi, nâng cao chất lượng mở rộng 5 thị trường mới hiện đại, áp dụng công nghệ xử lý, bảo quản tăng thời gian bảo quản cho xoài l40 ngày, bưởi 120 ngày (35%), giảm tổn thất sau thu hoạch từ 25-30% còn 15-20%. 

Nhóm công – tư ngành rau quả cũng đào tạo tăng cường năng lực nông dân trong canh canh tác dứa, đậu cô-ve, rau cải, dưa chuột. Chương trình SfTW (NAEC, Care, PepsiCo) hỗ trợ 7.724 nông dân (90% đồng bào thiểu số), các mô hình canh tác mới đã giúp tiết kiệm 30-40% nước tưới, tăng thu nhập 10-15 triệu đồng/hộ/vụ.

Báo cáo về kế quả hoạt động của Nhóm PPP ngành hàng lúa gạo trong năm 2023, Lãnh đạo Công ty Bayer Việt Nam cho hay, trong năm vừa qua, đã chuyển giao kiến thức và kỹ thuật canh tác tốt nhất tới các hợp tác xã, doanh nghiệp và nông dân liên kết với Bayer, với 2.000 nông dân tham gia. Nhóm đã thu thập và nhập dữ liệu để thực hiện báo cáo giảm phát thải đối với ngành lúa gạo.

TS. Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết “Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam” (FIH-V) đã được thành lập ngày 19/12/2023 theo Quyết định số 5430/QĐ-BNN-HTQT.

FIH-V có nhiều chức năng: (i) Hỗ trợ xây dựng quan hệ hợp tác và đối tác đa bên cho mục tiêu đổi mới sáng tạo chuỗi lương thực, thực phẩm; (ii) Xác định và chia sẻ các giải pháp công nghệ cho các vấn đề phát sinh trong chuỗi lương thực, thực phẩm; (iii) Huy động và quản lý các nguồn lực cho các giải pháp công nghệ; (iv) Nắm bắt và truyền tải các vấn đề khó khăn về công nghệ trong chuỗi lương thực, thực phẩm và tìm các giải pháp tháo gỡ; (v) Tham mưu, đề xuất điều chỉnh các chính sách liên quan; (vi) Hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong chuỗi lương thực, thực phẩm; (vii) Thúc đẩy việc áp dụng và nhân rộng các công nghệ mới và đổi mới sáng tạo thông qua các nghiên cứu điển hình, mô hình trình diễn, hỗ trợ kỹ thuật; (viii) Kết nối, mở rộng quan hệ hợp tác với các mạng lưới trong khu vực và quốc tế.

THÚC ĐẨY HỢP TÁC CÔNG TƯ ĐỂ PHÁT TRIỂN NỀN NÔNG NGHIỆP XANH

Ông Binu Jacob, Giám đốc Nestle Việt Nam, Đồng Chủ trì PSAV, đại diện khối Tư nhân cho rằng thiên tai, dịch bệnh, xung đột địa chính trị đã và đang gây thiệt hại nặng nề về sức khỏe, kinh tế, an sinh xã hội ở quy mô toàn cầu. Tài nguyên cho sản xuất nông nghiệp ngày càng khan hiếm, đặc biệt là tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đã và đang là những thách thức lớn trong đảm bảo an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng cho 7,9 tỷ dân trên toàn thế giới.

“Để giải quyết các vấn đề này, hệ thống lương thực thực phẩm cần phải đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng suất và tính bền vững trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Trong đó, thúc đẩy hợp tác công tư để phát triển nền nông nghiệp xanh, đổi mới sáng tạo và gia tăng giá trị là rất cần thiết, từ đó thu hút vốn đầu tư từ khu vực tư nhân để tái cơ cấu, chuyển đổi lĩnh vực nông nghiệp theo hướng sinh thái và bền vững”, ông Binu Jacob khẳng định.

Đại diện các đối tác trong phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam, bà Beverley Postma, Giám đốc Điều hành Tổ chức Tăng trưởng Châu Á, cho biết với mạng lưới kết nối với 600 đối tác ở nhiều quốc gia trong đó có nhiều tổ chức đang hoạt động tại Việt Nam, Tổ chức Tăng trưởng Châu Á cùng với nguồn quỹ hỗ trợ cho các hoạt động và những tác nhân tham gia chuỗi giá trị trong nông nghiệp sẽ góp phần đảm bảo hành động của các quốc gia trong phát triển nông nghiệp một cách bền vững.

"Nguồn quỹ của chúng tôi đóng vai trò như là những cơ chế mang tính kết nối giữa khối công – tư. Chúng tôi đang hợp tác với nhiều đối tác khác tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để có thể triển khai những quỹ này một cách chiến lược và xác định những ưu tiên cấp bách cần cung cấp cho người nông dân”, bà Bà Beverley Postma nói.

Đại diện Viện Chính sách Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) nhận định: Doanh nghiệp và khối tư nhân tham gia thực hiện NDC giảm phát thải khí nhà kính sẽ có nhiều cơ hội và thách thức. Cơ hội trước hết là đang có những nguồn tài chính từ Ngân hàng thế giới và các định chế tài chính quốc tế hỗ trợ cho giảm phát thải.

Ngành lâm nghiệp đã có sẵn các phương pháp, kinh nghiệm từ các dự án giảm phát thải và bán tín chỉ carbon.

Ngành chăn nuôi đã có kinh nghiệm từ chương trình khí sinh học từ chất thải chă nuôi và sử dụng làm năng lượng.

Ngành trồng có những kinh nghiệm từ  quản lý nước, giảm phân bón, xử lý phế phụ phẩm. Tuy vậy, cho đến nay ngành trồng trọt vẫn có rất it dự án tín chỉ carbon được thực hiện.

Ngành thủy sản có tiềm năng giảm phát thải lớn nhất thông qua sử dụng nhiên liệu trong đánh bắt và nuôi trồng, chế biến và bảo quản it phát thải (đông lạnh và ướp muối). Tuy vậy, ngành thủy sản vẫn chưa có phương pháp tính toán/ước lượng giảm phát thải được đưa ra.

Viện IPSARD cho rằng cần đầu tư vào công nghệ, tiến bộ kỹ thuật nhằm giảm phát thải trong ngành nông nghiệp. Đối với sản xuất, chế biến “xanh”, cần những tiến bộ công nghệ để chế biến đa dạng hóa sản phẩm, chế biến phụ phẩm, cải thiện khả năng phục hồi môi trường và chuỗi cung ứng lương thực thực phẩm thông minh. Đối với an toàn thực phẩm, cần những công nghệ nâng cao chất lượng và thời gian bảo quản; đóng gói và truy suất nguồn gốc, ứng dụng công nghệ chuyển đổi số vào giám sát an toàn thực phẩm.