Tại hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2023 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn là xu thế không thể đảo ngược. Chẳng hạn như ở Tứ Kỳ, Hải Dương, nông dân sản xuất lúa - rươi - cáy, ba tầng giá trị. Nông dân thu nhập bán rươi nhiều hơn bán lúa, nhưng không có lúa thì sẽ không có hai sản phẩm kia.

ĐÃ ĐẾN LÚC PHẢI THAY ĐỔI TƯ DUY

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, chúng ta phải tư duy lại, trồng lúa không chỉ bán lúa mà bán các sản phẩm khác từ tro, trấu, rơm rạ... Nông dân và các hợp tác xã cũng phải tư duy lại và gia tăng chế biến, tận dụng các phụ phẩm của lúa để làm các sản phẩm khác nhằm tăng thu nhập cho người trồng lúa.

“Trong bối cảnh giá vật tư đầu vào tăng, những mô hình trên sẽ giúp nông dân giảm chi phí. Khi giá sản phẩm không tăng, nhưng chi phí giảm thì lợi nhuận của nông dân vẫn tăng. Do đó, ngành nông nghiệp cũng cần lan tỏa những mô hình như vậy, đó là xu hướng nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái thuận theo tự nhiên. Mọi sự thay đổi đều khó khăn, nhưng nếu không thay đổi sẽ khó khăn hơn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Lấy Đồng bằng sông Cửu Long làm ví dụ điển hình, Bộ trưởng cho biết nơi đây có lợi thế, có nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái, như mô hình tôm ôm lúa, lúa - cá ở Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, đã lan tới Bến Tre, Trà Vinh. Đây chính là nông nghiệp tuần hoàn. 

Phát triển nông nghiệp sinh thái cũng là giải pháp để thích ứng với những quy định mới tại thị trường EU, trong đó có Quy định chống mất rừng (EUDR) và Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh Châu Âu. Để chuẩn bị tốt nhất cho việc thực thi quy định này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cùng Hiệp hội cà phê ký chương trình hành động cụ thể, trợ giúp và đồng hành cùng nông dân trồng cà phê ở Tây Nguyên hiểu để đáp ứng đúng quy định này, để chuyển đổi canh tác cà phê bền vững, giảm phát thải, không gây mất rừng.

Thông tin thêm, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết chúng ta đang trong quá trình đàm phán với EU và chúng ta vẫn còn thời gian để hoàn thiện. Tuy nhiên, chúng ta cần chuẩn bị sẵn sàng tâm thế thích ứng với những điều kiện ngày càng khắt khe của châu Âu không chỉ với cà phê mà với nhiều loại nông sản khác.

NÔNG DÂN CẦN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ SẢN XUẤT XANH

Liên quan đến câu hỏi của một số nông dân về việc Chính phủ sẽ có chính sách hỗ trợ như thế nào đối với nông dân, hợp tác xã tham gia sản xuất xanh, giảm phát thải, tiến tới được cấp phát tín chỉ xanh, Bộ trưởng Bộ Lê Minh Hoan cho biết Chính phủ đã phê duyệt “Đề án Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Hiện, Bộ đang hỗ trợ và xây dựng mô hình sản xuất lúa bán tín chỉ carbon tại một số tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Sau đó sẽ nhân rộng ra nhiều tỉnh khác.

“Nông nghiệp là ngành vừa phát thải, vừa hấp thu. Hấp thu thì có rừng, phát thải có trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản. Hiện, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang cùng các chuyên gia đo lường phát thải trong trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi, từ đó xây dựng lại cấu trúc phát thải của tất cả các ngành liên quan”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan thông tin.

Bộ trưởng cũng cho biết giải pháp hỗ trợ nông dân sản xuất nông nghiệp bền vững là đưa doanh nghiệp đến với nông dân cùng xây dựng liên kết theo chuỗi giá trị. Để hiện thực hóa được khát vọng nông nghiệp bền vững, nông nghiệp sinh thái, cần nhìn nhận đúng, nâng cao và phát huy được vai trò, sứ mệnh của doanh nghiệp, doanh nhân đối với ngành nông nghiệp.

Theo Bộ trưởng, nông nghiệp vốn là ngành rủi ro nhiều, sinh lời ít, thu hồi vốn chậm, nhưng chúng ta cũng đã nhìn thấy những doanh nghiệp rất tâm huyết với nông nghiệp. Họ đầu tư không chỉ để làm giàu cho doanh nghiệp mình, mà còn chung khát vọng tạo cú hích, đưa ngành nông nghiệp Việt Nam vươn xa.

Những sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đạt tầm cỡ khu vực, toàn cầu minh chứng cho tài năng, trí tuệ của một cộng đồng doanh nghiệp luôn năng động, đầy tâm huyết, giàu khát vọng, từng bước chinh phục những điều tưởng rằng như không thể.

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong việc dẫn dắt tái cơ cấu ngành nông nghiệp là kiên trì khơi gợi, tạo cảm hứng, đồng hành với bà con, phải tạo ra được hệ sinh thái, tạo ra giá trị để giúp người nông dân cùng đi với mình xa hơn, khăng khít hơn.

"Nếu chỉ chạy theo lợi ích đơn thuần có thể làm cho môi trường bị suy thoái, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học thì sẽ không bền vững. Nếu phân chia lợi ích kinh tế chỉ cho một nhóm thiểu số, cộng đồng người nông dân thấy rằng họ bị tổn thương thì sẽ tạo ra khoảng cách", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 02-2024 phát hành ngày 08-1-2024. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam