Bộ Giao thông vận tải vừa trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. 

Theo đánh giá của Bộ Giao thông vận tải, tính đến năm 2030, tổng nhu cầu vốn khoảng 240.000 tỷ đồng được huy động từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác. 

Tổng nhu cầu quỹ đất dành cho đường sắt đến năm 2030 đạt 16.419 ha, chiếm 7% nhu cầu quỹ đất toàn ngành. Trong đó, diện tích đã chiếm dụng khoảng 10.773 ha, nhu cầu diện tích cần bổ sung thêm khoảng 5.686 ha.

Trong đó, xây thêm 9 tuyến mới gồm tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm,
phường An Phú, đường đôi, khổ 1.435mm, dài khoảng 1.545km.

Tuyến Yên Viên - Lim - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân: từ ga Yên Viên Bắc đến ga Cái Lân, đường đơn, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng 129km...

Đáng chú ý, theo Bộ Giao thông vận tải, mạng lưới đường sắt quốc gia được hoạch định theo các hành lang chính có nhu cầu vận tải khối lượng lớn cả hành khách và hàng hóa, trên cơ sở phân bổ nhu cầu vận tải phù hợp ưu thế của từng phương thức, đảm bảo kết nối các đầu mối vận tải giữa các vùng, miền, kết nối mạng đường sắt quốc tế.

Dự thảo quy hoạch cũng đã nghiên cứu một số nội dung để định hướng kết nối, bảo đảm đồng bộ, thống nhất tại một số khu vực trọng điểm và với các phương thức, trong đó có đường sắt khu đầu mối Hà Nội.

Cụ thể, theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội, ga Hà Nội có diện tích dự kiến khoảng 15 ha, chỉ lập tàu khách và là ga trung tâm trung chuyển của đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị và hệ thống giao thông công cộng khác.

Quy hoạch chung xây dựng vùng Thủ đô Hà Nội cũng cho thấy quy hoạch đường sắt khu đầu mối thành phố Hà Nội dự kiến xây dựng tuyến đường sắt vành đai phía Đông để khép kín vành đai, tạo điều kiện nối thông đường sắt quốc gia qua địa bàn thành phố Hà Nội.

Theo đó sẽ hình thành các trung tâm tiếp vận nhằm phân phối và trung chuyển hành khách, hàng hóa giữa các loại hình vận tải đường sắt với đường bộ gắn với hệ thống ga đầu mối như: Ga Ngọc Hồi, ga Bắc Hồng, ga Cổ Bi, ga Tây Hà Nội.

Trên cơ sở đó, dự thảo quy hoạch Bộ Giao thông vận tải vừa trình Thủ tướng đề xuất đường sắt quốc gia không đi xuyên tâm qua ga Hà Nội như hiện nay mà đi theo tuyến Bắc Hồng - Văn Điển, hoặc tuyến vành đai phía Đông qua Ngọc Hồi - Lạc Đạo - Bắc Hồng.

Các ga chính kết nối đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị khu vực Hà Nội gồm: Ngọc Hồi, Lạc Đạo, Yên Viên, Bắc Hồng.

Sau khi hoàn thành đoạn tuyến đường sắt vành đai phía Đông (Ngọc Hồi - Lạc Đạo - Yên Viên - Bắc Hồng) sẽ chuyển đổi 2 đoạn Ngọc Hồi - Yên Viên và Gia Lâm - Lạc Đạo thành đường sắt đô thị và bàn giao cho UBND thành phố Hà Nội.

Dự thảo quy hoạch vừa trình Thủ tướng cũng đề xuất xây dựng tổ hợp ga Ngọc Hồi là điểm đầu cho tuyến đường sắt quốc gia Hà Nội – TP. HCM, có chức năng ga lập tàu của đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị, depot tàu đô thị - cơ sở toa xe, là nơi quản lý, dừng đỗ và bảo dưỡng sửa chữa toa tàu của hệ thống giao thông đường sắt đô thị. Ga Bắc Hồng có chức năng ga lập tàu hàng, thay thế cho ga Việt Hùng theo quy hoạch hiện nay.

Khi năng lực tuyến vành đai phía Đông không còn khả năng đáp ứng nhu cầu vận tải, sẽ hình thành đoạn tuyến đường sắt phía Tây, Ngọc Hồi - Thạch Lỗi để kết nối đường sắt liên vùng, dự kiến bố trí ga Tây Hà Nội...