Theo Thương vụ Việt Nam tại Anh, trong năm 2020, khối lượng gạo nhập khẩu vào Anh đã tăng thêm 13,5%, từ 671.601 tấn (năm 2019) lên 762.526 tấn. Trong đó, gạo nhập từ Việt Nam tăng từ 1.296 tấn (trị giá 1.295.000 USD) lên 3.396 tấn (trị giá 2.670.000 USD) trong cùng thời gian.

Như vậy, xuất khẩu gạo Việt Nam sang Anh năm 2020 đã tăng ngoạn mục 116% về lượng và 106% về trị giá so với năm 2019. Tuy nhiên, thị phần gạo Việt Nam tại Anh chỉ chiếm 0,43% năm 2019 và 0,45% năm 2020.

Hiện nay, gạo Việt Nam được bán tại Anh quốc với các thương hiệu: Longdan, Golden Lotus, Buffalo (của Longdan Supermarket), Green Dragon (của Westmill UK) và Red Ant (của MediFood). 

Ông Nguyễn Cảnh Cường, Thương vụ Việt Nam tại Anh cho rằng, tất cả các sản phẩm gạo này của Việt Nam đều mang thương hiệu của nhà phân phối mà không mang thương hiệu của nhà sản xuất. Đây là một trong những tập quán kinh doanh thông thường tại Anh được luật pháp cho phép.

"Lý do phần lớn gạo Việt Nam tại Anh mang thương hiệu của nhà phân phối mà không mang thương hiệu của vùng trồng lúa hay thương hiệu của nhà xuất khẩu là vì nhà xuất khẩu chưa làm thương hiệu, hoặc nhà phân phối sở tại cho rằng thương hiệu riêng của họ có hiệu quả marketing hơn thương hiệu của nhà xuất khẩu Việt Nam. Nhất là khi thương hiệu gạo Việt Nam không được người tiêu dùng sở tại biết đến", ông Cường phân cho biết thêm.

Hơn nữa, trong môi trường cạnh tranh có lợi cho người nhập khẩu sở tại hơn người xuất khẩu nước ngoài, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam thường sẵn sàng chấp thuận xuất gạo không có thương hiệu và để cho nhà phân phối sử dụng thương hiệu riêng của họ.   

Do đó, để có thể tạo ra đột phá thị trường lớn hơn nữa và tăng cường vị thế bền vững cho hạt gạo Việt Nam trên thị trường Anh cũng như các thị trường lớn khác, ông Cường kiến nghị, ngành lúa gạo Việt Nam cần triển khai một chiến lược thương hiệu phù hợp với từng thị trường.

Theo đó, chương trình thương hiệu quốc gia cần lựa chọn một số chủng loại gạo chất lượng cao có sản lượng lớn để đặt tên theo hướng đơn giản, dễ nhớ, dễ phát âm và gắn với địa danh nơi trồng lúa (ví dụ: gạo Sóc Trăng Việt Nam) hay tên người tạo ra giống lúa (như gạo Ông Cua) để có thể đăng ký bảo hộ thuận lợi tại nước ngoài.

Một dẫn chứng dễ nhận thấy, hiện gạo ST25 Việt Nam tuy đã được giải thưởng là gạo ngon nhất Thế giới năm 2019, nhưng rất ít người dân Anh biết đến và không có nhiều hiệu quả marketing trên thị trường Anh.