10:00 13/08/2016

Vì sao Putin bất ngờ sa thải “cánh tay phải”?

Bình Minh

Một số ý kiến cho rằng Ivanov được xem có thể trở thành một đối thủ quyền lực đối với Putin

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và ông Sergei Ivanov, người mới bị chuyển vị trí khỏi chức chánh thư ký của&nbsp; Putin - Ảnh: CNBC.<br>
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và ông Sergei Ivanov, người mới bị chuyển vị trí khỏi chức chánh thư ký của&nbsp; Putin - Ảnh: CNBC.<br>
Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 12/8 bất ngờ chuyển Sergei Ivanov, người giữ cương vị chánh thư ký và được xem là “cánh tay phải” của ông, sang một vị trí kém quan trọng hơn trong nội các.

Một số chuyên gia cho rằng động thái này của Putin không quá gây ngạc nhiên, nhưng vẫn đủ để làm dấy lên những đồn đoán về những gì đang diễn ra ở điện Kremlin.

“Việc thường làm

Theo tin từ CNBC, ông Ivanov, một người từng được xem là có khả năng trở thành Tổng thống Nga trong tương lai, đã phục vụ đắc lực cho Putin trong hơn 4 năm. Theo những tuyên bố mà điện Kremlin đưa ra, ông Ivanov bị chuyển sang một công việc thấp hơn, là bởi chính ông muốn thế.

Nhà báo chuyên mục Vladimir Frolov làm việc cho tạp chí Nga Slon nói rằng việc ông Putin bổ nhiệm ông Anton Vaino - một người phó của Ivanov - thay thế Ivanov là do Vaino không có tham vọng lớn và không có quan hệ thân cận với giới tài phiệt Nga vốn có ảnh hưởng mạnh trên chính trường nước này.

Vaino “là một người kiệm lời, một công chức mẫn cán không có những kế hoạch chính trị của riêng mình và không giao du với giới tài phiệt”, ông Frolov nói. Vaino “làm việc để thực thi các quyết định của Putin, chứ không can dự vào việc ra chính sách”.

Ông Frolov cũng cho rằng ông Vaino hầu như không có ảnh hưởng chính trị ngoài việc ông làm việc bên cạnh nhà lãnh đạo Nga.

Một số nguồn tin khác từ Nga thì nói rằng thay đổi nhân sự là việc mà Putin vẫn thường hay làm, rằng ông chủ điện Kremlin đã quen với việc điều chỉnh nội các của mình trước mỗi kỳ bầu cử Quốc hội Nga. Cuộc bầu cử Quốc hội tiếp theo ở Nga sẽ diễn ra vào tháng 9/2016.

Tuy nhiên, ông Timothy Ash, trưởng bộ phận chiến lược thị trường mới nổi tại Nomura International xem động thái của Putin là một phần trong một xu hướng lớn hơn.

Ông Ash nhấn mạnh việc Putin hồi tháng 4 năm nay thành lập lực lượng an ninh mang tên Vệ binh Quốc gia (National Guard). Theo ông Ash, nhiệm vụ được công bố của Vệ binh Quốc gia là chống tội phạm và khủng bố, nhưng lực lượng này cũng có thể hoạt động giống như một “quân đội riêng” của Putin.

“Việc chuyển công tác của Ivanov là một việc lớn, bởi ông ấy được xem có thể trở thành một đối thủ quyền lực đối với Putin”, Ash nói. “Sự tập trung quyền lực về an ninh và kiểm soát nội bộ này trong tay Putin thật là một điều khó tin”.

“Điều chỉnh hệ thống

Ông Donald Jensen, chuyên gia cấp cao thuộc Center for Transatlantic Relations tại Đại học Johns Hopkins, gọi quyết định thay thế Ivanov là một điều ngạc nhiên. Tuy nhiên, ông Jensen nói chưa thể biết rõ nguyên nhân của sự ra đi này.

Ông Jensen nhắc đến bất ổn kinh tế Nga hiện nay: nền kinh tế Nga đã và đang chịu sức ép lớn từ sự trừng phạt của phương Tây và giá dầu thô sụt giảm. Ngoài ra, có thể niềm tin vào Ivanov đã suy giảm, khiến Putin phải hành động để tăng cường kiểm soát nội bộ.

“Có vẻ như Putin đang điều chỉnh hệ thống giới tinh hoa Nga”, Jensen nói. “Ông ấy đã đưa nhiều người mới lên và tổ chức lại lực lượng an ninh, mà trong đó Ivanov có thể không được ủng hộ”.

Nhà phân tích Lauren Goodrich thuộc Stratfor nhận định, việc “loại” Ivanov không gây ngạc nhiên, và đó là một dấu hiệu cho thấy Putin đang nỗ lực đẩy những quan chức mạnh nhất của Nga ra xa nhằm bảo vệ bản thân ông từ bất kỳ mối nguy nào mà những người này có thể tạo ra trên chính trường, đặc biệt là từ Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB).

Bà Goodrich nói vấn đề hiện nay là liệu Putin có động thái nào đối với các lãnh đạo quyền lực nhất của FSB hay không.

“Cuộc giằng co giữa FSB và Putin cùng những người trung thành với ông ấy sẽ ảnh hưởng tới mọi lĩnh vực ở Nga: các doanh nghiệp lớn, chính sách năng lượng, chính sách đối ngoại, và thậm chí cuộc bầu cử vùng và Quốc hội sắp tới”, bà Goodrich phát biểu.