Bộ Giao thông Vận tải vừa phát đi thông tin về tình hình thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại trạm thu phí BOT Cai Lậy.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11 diễn ra hôm nay (1/12), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã giao Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể có báo cáo tổng hợp về BOT trình Thường trực Chính phủ, trong đó nhấn mạnh "đặc biệt là về công trình BOT Cai Lậy, Tiền Giang" để có đánh giá toàn diện. Thủ tướng nêu rõ không để kéo dài tình trạng này.

Buộc phải mở tuyến tránh

Văn bản từ Bộ Giao thông Vận tải cho biết, những ngày gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng có phản ánh một số nội dung liên quan đến trạm thu phí Cai Lậy để hoàn vốn cho dự án đầu tư xây dựng công trình quốc lộ 1 đoạn tránh thị xã Cai Lậy và tăng cường mặt đường đoạn km 1987 560 ÷ km 2014, tỉnh Tiền Giang, theo hình thức hợp đồng BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao).

Quá trình triển khai thực hiện dự án đã nhận được sự đồng thuận của Hội đồng Nhân dân, UBND, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang, được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương, trình tự thủ tục tuân thủ quy định pháp luật.

Về vị trí trạm thu phí, Bộ Giao thông vận tải cho biết đã nghiên cứu các phương án đầu tư tăng cường mặt đường nếu cần thiết, đồng thời nghiên cứu thêm phương án mở rộng quốc lộ 1 đoạn qua thị xã Cai Lậy từ 4 làn xe lên 6 làn xe, so sánh lựa chọn vị trí đặt trạm thu phí trên tuyến tránh và trên quốc lộ 1 hiện tại.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, phương án mở rộng quốc lộ 1 đoạn qua thị xã Cai Lậy từ 4 làn xe lên 6 làn xe có kinh phí đầu tư quá lớn, việc giải phóng mặt bằng các khu đông dân cư hai bên quốc lộ 1 sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, tốc độ khai thác nhỏ hơn 60 km/h do đi qua đô thị.

Với phương án này, tất cả các phương tiện đi trên quốc lộ 1 vẫn phải mất phí và tổng chi phí người dân phải trả sẽ lớn hơn. 

Trong khi đó, nếu đầu tư tuyến tránh kết hợp cải tạo, tăng cường mặt đường quốc lộ 1 hiện hữu thì tốc độ khai thác tuyến tránh cho phép đến 80 km/h.

Như vậy, chỉ còn phương án đầu tư riêng tuyến tránh, đặt trạm trên tuyến tránh và phương án đầu tư tuyến tránh kết hợp cải tạo, tăng cường mặt đường, đặt trạm trên quốc lộ 1 hiện hữu.

Đặt trạm tại quốc lộ 1 sẽ dẫn tới ùn tắc trong thị xã

Toàn cảnh trạm thu phí BOT Cai Lậy.

Cho biết đã có văn bản lấy ý kiến Hội đồng Nhân dân, UBND và Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang. Bộ Giao thông Vận tải cũng đã phân tích, so sánh phương án đặt trạm thu phí trên quốc lộ 1 hiện hữu với phương án đặt trạm trên tuyến tránh, cụ thể:

Phương án trạm thu phí đặt trên quốc lộ 1: Phạm vi dự án bao gồm xây dựng tuyến tránh và đầu tư cải tạo, tăng cường mặt đường, cầu, hệ thống thoát nước trên quốc lộ 1.

Với phương án này, sẽ đảm bảo thời gian hoàn vốn và hiệu quả tài chính cho dự án; mặt đường quốc lộ 1 hiện hữu được cải tạo, tăng cường; giảm ùn tắc, tai nạn giao thông trên quốc lộ 1 qua thị trấn Cai Lậy do lưu lượng xe được phân bổ cho cả hai tuyến quốc lộ 1 và tuyến tránh.

Phương án trạm thu phí đặt trên tuyến tránh: Phạm vi dự án chỉ đầu tư xây dựng tuyến tránh. Phương án này có ưu điểm là chỉ thu giá phương tiện tham gia lưu thông trên tuyến tránh (không thu giá các phương tiện đi vào nội thị thị xã Cai Lậy), nhưng nhược điểm là không hạn chế được phương tiện đi qua thị xã Cai Lậy trên quốc lộ 1 hiện hữu do các phương tiện sẽ tránh trạm thu phí bằng việc không sử dụng tuyến tránh.

Trong điều kiện mặt đường quốc lộ 1 hiện hữu không được cải tạo, tăng cường, phương án này sẽ gây ùn tắc và tai nạn giao thông trên quốc lộ 1 qua thị xã Cai Lậy, không đảm bảo hiệu quả đầu tư và hiệu quả tài chính dự án rất thấp, không thu hút được nhà đầu tư.

Theo quy định của pháp luật, Bộ Giao thông Vận tải quyết định đặt trạm thu phí khi đảm bảo cự ly 70 km, trường hợp không đảm bảo cự ly này, Bộ sẽ thống nhất với địa phương và Bộ Tài chính quyết định.

Đối với dự án này, trạm thu phí nằm trong phạm vi dự án, tuân thủ quy định pháp luật, đã đảm bảo khoảng cách >70 km nên thuộc thẩm quyền quyết định của Bộ Giao thông Vận tải. Tuy nhiên, để tăng thêm tính công khai, minh bạch, Bộ Giao thông Vận tải cho biết đã lấy ý kiến và nhận được sự đồng thuận của Hội đồng Nhân dân, UBND và Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang, Bộ Tài chính.

Mức phí tại trạm được xây dựng trên cơ sở khung mức giá quy định tại Thông tư 159/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, tương đồng với các dự án BOT khác trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên.

Sẽ có biện pháp đảm bảo an ninh trật tự

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã giao Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể có báo cáo tổng hợp về BOT trình Thường trực Chính phủ, trong đó nhấn mạnh "đặc biệt là về công trình BOT Cai Lậy, Tiền Giang" để có đánh giá toàn diện. Thủ tướng nêu rõ không để kéo dài tình trạng này.

Cũng theo văn bản của Bộ Giao thông Vận tải, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về việc rà soát, xử lý bất cập trong việc thu giá dịch vụ các dự án BOT, thời gian qua, Bộ đã phối hợp với chính quyền các địa phương, các cơ quan liên quan xử lý bất cập tại các trạm như: trạm Lương Sơn, trạm Bến Thủy, trạm Cầu Rác, trạm Biên Hòa...

Đối với trạm Cai Lậy, Bộ Giao thông Vận tải đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị giảm giá dịch vụ tại trạm: giảm 30% cho tất cả các phương tiện qua trạm; giảm tối đa (100%) cho các phương tiện loại 1 và loại 2 của tại 4 xã lân cận.

Dự án đã hoàn thành giai đoạn đầu tư, tổ chức thu giá dịch vụ từ ngày 1/8/2017. Tuy nhiên, tình hình thu giá dịch vụ tại trạm Cai Lậy mất an ninh trật tự do tài xế dùng tiền lẻ qua trạm, đồng thời trên các phương tiện thông tin đại chúng có nhiều ý kiến khác nhau về quá trình triển khai dự án, nên nhà đầu tư phải tạm dừng thu giá dịch vụ từ ngày 14/8/2017.

Để tránh hệ lụy xấu phá vỡ phương án tài chính của dự án do không được thu giá hoàn vốn, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với tỉnh Tiền Giang, nhà đầu tư hoàn chỉnh các công việc cần thiết, đã tiến hành giảm giá dịch vụ cho các phương tiện như trên và đến ngày 30/11/2017 đã tiến hành thu giá dịch vụ trở lại để hoàn vốn cho dự án.

Tuy nhiên, ngay sau khi thu giá dịch vụ trở lại, nhiều phương tiện vẫn tiếp tục sử dụng tiền lẻ, gây mất an ninh trật tự qua trạm thu phí, nhà đầu tư phải nhiều lần xả trạm để tránh ùn tắc giao thông và có nguy cơ tiếp tục phải dừng thu giá.

Liên quan đến việc đảm bảo an ninh trật tự tại các trạm thu phí, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ đã có văn bản số 1410-CV/BCĐTNB ngày 12/9/2017 đề nghị các địa phương có biện pháp đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn giao thông khu vực trạm thu phí dịch vụ.

Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng đã có chỉ đạo tại Thông báo số 483/TB-VPCP ngày 13/10/2017, trong đó có đề nghị: "Bộ Công an chỉ đạo công an địa phương phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Giao thông vận tải và các địa phương liên quan xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng để gây rối an ninh, trật tự tại các trạm thu phí dịch vụ để chống ùn tắc giao thông, bảo đảm trật tự an toàn xã hội".

Bộ Giao thông Vận tải cho biết, đang tích cực phối hợp với Bộ Công an, địa phương và các cơ quan liên quan tổ chức việc thu giá tại trạm để hoàn vốn cho dự án và có biện pháp để đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông; đồng thời, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng để gây rối an ninh, trật tự tại trạm Cai Lậy.