Trong một thời gian dài, thời trang đã tụt lại phía sau trong cuộc chạy đua bền vững. Giờ đây, Liên minh Thời trang Châu Âu (EFA) — một nhóm gồm 29 hội đồng thời trang và các tổ chức khác - đã được thành lập vào năm 2022 để giải quyết lỗ hổng này. Ngày 7/6 vừa qua, EFA đã tổ chức bàn tròn chính trị đầu tiên tại Brussels. Sự kiện được khai mạc bởi Thierry Breton, Ủy viên EU về thị trường nội bộ và Tiến sĩ Christian Ehler, Thành viên của Nghị viện châu Âu. 

"Nếu có một ngành liên quan nhiều đến chuỗi cung ứng và tác động mạnh mẽ tới môi trường, thì đó là ngành thời trang. Chúng tôi sẽ cố gắng để tất cả hàng dệt may được bán trên thị trường châu Âu tồn tại lâu dài, có thể tái chế và tôn trọng các sáng kiến ​​​​của EU”, ông Thierry Breton nói. 

EFA đặt sự sáng tạo làm trọng tâm trong tham vọng của mình, công nhận nó là động lực đằng sau sức mạnh đổi mới của ngành. Bằng cách thúc đẩy một môi trường thể hiện và hỗ trợ sự sáng tạo, liên minh công nhận và hỗ trợ Quy định về thiết kế sinh thái cho sản phẩm bền vững và kêu gọi xem xét các đặc điểm độc đáo của các sản phẩm thời trang thiết kế sinh thái khả thi. 

Pascal Morand, Thành viên Hội đồng quản trị của Liên minh thời trang châu Âu và Chủ tịch điều hành của Fédération de la Haute Couture et de la Mode cũng tuyên bố: "EFA ủng hộ lệnh cấm tiêu hủy hàng hóa không bán được, nhưng điều này đòi hỏi phải xác định rõ ràng rằng những hàng hóa này phù hợp để tiêu dùng và bán. Bên cạnh đó, tái chế và tái chế nói chung không thể được coi là sự phá hủy đơn thuần vì chúng còn bao gồm các hoạt động đạo đức. Đây là một phần rất quan trọng của mô hình kinh doanh và tâm lý kinh tế tuần hoàn do các nhà thiết kế đổi mới và sáng tạo thể hiện".

Cụ thể hơn, Liên minh châu Âu đang nhắm đến lĩnh vực thời trang và dệt may như một phần của Thỏa thuận xanh, một sáng kiến ​​chính sách nhằm đưa nền kinh tế châu Âu phù hợp với tham vọng toàn cầu nhằm ngăn chặn những tác động xấu nhất của biến đổi khí hậu. Dệt may được coi là một trong những ngành gây ô nhiễm nhất của khối, chiếm tới 6% tổng tác động môi trường của nó, theo Trung tâm nghiên cứu chung của Ủy ban châu Âu.

Theo Vogue Business, chiến lược dệt may bền vững của EU nhằm mục đích chuyển đổi ngành công nghiệp vào cuối thập kỷ này, đưa ra các quy tắc mới về thiết kế để đảm bảo sản phẩm bền lâu hơn, dễ sửa chữa và tái chế hơn cũng như yêu cầu công bố thông tin nhiều hơn và chịu trách nhiệm về những gì xảy ra với những bộ quần áo không bán được hoặc không còn cần thiết nữa.

Tham vọng đi đôi với mục tiêu đã nêu của EFA là thúc đẩy tính bền vững trên khắp các thị trường châu Âu, nhưng vẫn có một số chi tiết khiến ngành công nghiệp này lo ngại. Kế hoạch yêu cầu các công ty tiết lộ thông tin về khối lượng hàng tồn kho chưa bán và bị loại bỏ cũng đồng nghĩa với việc công khai “dữ liệu rất nhạy cảm”. Thông thường, những thông tin như vậy nên được cung cấp riêng cho các quan chức.

EFA cũng cho rằng các yêu cầu về độ bền cũng đặt ra một thách thức đối với các nhãn hàng xa xỉ, những nhãn hàng có sản phẩm quần áo thường không được thiết kế để chịu được các bài kiểm tra giặt nghiêm ngặt thường được sử dụng để đo thời gian quần áo có thể tồn tại. Theo EFA, các số liệu mới có tính đến những thứ như chăm sóc người tiêu dùng, chất lượng, khả năng tái sử dụng và khả năng sửa chữa là cần thiết để đo lường độ bền theo cách “toàn diện” hơn.

Lệnh cấm được đề xuất về việc tiêu hủy các sản phẩm không bán được cũng đã gây căng thẳng vì các nhãn hiệu cao cấp trước đây thường thích đốt các mặt hàng không bán được và bị hư hỏng hơn là phơi bày hình ảnh độc quyền của họ trước những rủi ro đi kèm như giảm giá mạnh, bán hàng chợ đen và hàng giả. Theo EFA, nên tập trung vào việc thúc đẩy việc sử dụng các vật liệu có tác động thấp khác “hơn là thực hiện các yêu cầu vô lý”.

Hiện các thương hiệu như Decathlon, Uniqlo và H&M đang làm việc với các nhà cung ứng châu Á, chuẩn bị thích ứng với các quy định mới từ Brussels. Tất nhiên, không phải ai cũng hào hứng. “Điều này có thể gây ra nhầm lẫn và giao hàng trễ. Sản xuất ở đây tất cả chỉ là rẻ và nhanh”, một nhà thầu ở Quảng Châu chuyên làm hàng cho các thương hiệu lớn nói với Nikkei Asia.

Những người trong ngành ủng hộ kế hoạch của EC thì cho rằng quy định mới sẽ khiến sân chơi công bằng hơn. Pernilla Halldin, phụ trách quan hệ công chúng của hãng H&M, cho biết: “Các chính sách trong toàn ngành sẽ hỗ trợ các công ty giảm tốc độ tăng trưởng chỉ dựa vào tài nguyên thô sơ”. Bà hoan nghênh “các quy định chi tiết” trong kế hoạch của EC, bao gồm các mặt hàng dệt may khác, từ giày dép đến thảm. Bà cho biết tất cả các sản phẩm của H&M sẽ được thiết kế để tái chế từ năm 2025.

Uniqlo cho biết đã tổng hợp dữ liệu, bao gồm cả về lượng khí thải carbon và khả năng truy xuất nguồn gốc. Hãng mẹ của Uniqlo là Fast Retailing đang theo các đề xuất của EC và sẽ làm việc với các nhà cung cấp châu Á. Chiến lược này tập trung vào các yếu tố môi trường, nhưng EC nói sẽ kết hợp với các sáng kiến xã hội, như loại bỏ các vấn đề về lao động trẻ em và lao động cưỡng bức.

Trước đó, hồi tháng 5 cũng tại Brussels, các bộ trưởng của 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã bày tỏ ủng hộ với đề xuất Quy định Thiết kế Sinh thái mới, trong đó gồm lệnh cấm tiêu hủy các mặt hàng tồn kho và yêu cầu gắn mã kỹ thuật số đối với các mặt hàng được bán trên thị trường. Quy định mới nhằm mục tiêu thúc đẩy sản xuất bền vững, trong khi tạo ra một khuôn khổ chặt chẽ hơn đối với hầu hết các loại hàng hóa nhập khẩu vào thị trường EU. 

Quy định Thiết kế Sinh thái mới cũng cho phép các doanh nghiệp có khoảng thời gian để thích nghi, tối thiểu là 18 tháng, sau khi quy định mới có hiệu lực. Các quốc gia thành viên EU cũng có 2 năm để điều chỉnh cách thức áp dụng quy định chung và bổ sung thêm các biện pháp riêng đối với mỗi quốc gia, có thể bao gồm những biện pháp giám sát thị trường và phạt tiền. Giới phân tích cho biết quy định mới chủ yếu sẽ nhằm hạn chế ngành thời trang nhanh (fast fashion), vốn trở thành xu hướng khi thương mại điện tử ngày càng phát triển mạnh mẽ, song lại có tác động nghiêm trọng tới môi trường.