“Nguy cơ Việt Nam bị áp thuế đối ứng là có thật. Tuy nhiên, nguy cơ này cũng hiện hữu với phần lớn đối tác thương mại của Mỹ trên toàn cầu. Tổng thống Donald Trump cho biết ông đang cân nhắc áp thuế đối với nhiều lĩnh vực với nhiều lý do khác nhau như đảm bảo an ninh quốc gia hay thúc đẩy các doanh nghiệp tăng cường đầu tư vào thị trường Mỹ. Tùy theo lĩnh vực và đối tác thác thương mại, mức thuế mới cho các mặt hàng cũng có thể được thay đổi sau quá trình đàm phán song phương.

Đây là một thời kỳ nhiều bất ổn trong quan hệ thương mại quốc tế. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều cơ hội mà chúng ta có thể tận dụng do cộng đồng doanh nghiệp Mỹ có niềm tin lớn vào nền kinh tế Việt Nam, được minh chứng bởi chuyến thăm của phái đoàn gồm hơn 60 doanh nghiệp Mỹ đến nước này.

Lãnh đạo Việt Nam đã rất thành công trong quan hệ với Mỹ ở nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump. Bên cạnh việc tăng cường đối thoại ngoại giao cấp cao, Việt Nam cũng chủ động ký các thỏa thuận thương mại lớn trong lĩnh vực năng lượng, hàng không, vận tải để giảm thâm hụt thương mại với Mỹ. Chính phủ Việt Nam cũng đã xóa bỏ và giảm bớt nhiều rào cản cho các doanh nghiệp Mỹ khi kinh doanh tại đây. Việt Nam có thể tận dụng những bài học từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump để thích ứng với những thay đổi trong chính sách của Mỹ. Chắc chắn sẽ có những thách thức trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump, nhưng Chính phủ Việt Nam có thể thích nghi và giảm bớt tác động thông qua việc ký kết các hợp đồng mua bán lớn để giảm thâm hụt thương mại với Mỹ, lắng nghe và giúp tháo gỡ những khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp Mỹ đang và mong muốn vào thị trường Việt Nam.

Chúng tôi rất tự tin vào tương lai của nền kinh tế Việt Nam, của mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Mỹ - Việt Nam cũng như hoạt động thương mại và kinh doanh giữa hai nước”.

“Đang có nhiều loại thuế khác nhau như thuế đối ứng, thuế theo lĩnh vực được Mỹ áp dụng với nhiều khu vực trên thế giới. Việt Nam là một trong những quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ, chỉ đứng sau Trung Quốc và Mexico. Chính phủ Việt Nam cần phải chủ động có những biện pháp làm giảm nguy cơ của những mức thuế mới mà Mỹ có thể áp dụng.

Việt Nam có thể ký các hợp đồng mua các mặt hàng giá trị lớn của Mỹ như khí hóa lỏng (LNG), máy bay dân sự và quân sự, các sản phẩm nông nghiệp như đậu nành, hoa quả để cân bằng cán cân thương mại.

Trong chuyến thăm Mỹ gần đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký kết các thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng. Bên cạnh đó, trong cuộc gặp với quan chức Mỹ, ông cũng đã chia sẻ những chính sách mà Chính phủ Việt Nam sẵn sàng áp dụng để mở cửa thị trường đối với hàng hóa của nước này.

Quyết định giảm bớt thuế quan với nông sản Mỹ sẽ giúp tạo ra một sân chơi công bằng hơn. Theo chiều ngược lại, hàng hóa Việt Nam cũng sẽ có thêm cơ hội để thâm nhập vào thị trường Mỹ.

Ngoài ra, Chính phủ Việt Nam cũng nên áp dụng các biện pháp để đảm bảo không có quốc gia thứ ba nào lợi dụng nước này làm nơi trung chuyển hàng hóa sang Mỹ. Một tin tốt là Việt Nam đã có sự chủ động trong vấn đề này và cam kết sẽ thắt chặt các quy định về xuất xứ và chuyển tải hàng hóa trong hoạt động xuất khẩu sang Mỹ.

Việc Việt Nam hợp tác với các cơ quan hải quan và lực lượng bảo vệ biên giới Mỹ cũng là một tín hiệu tích cực, cho thấy Việt Nam sẵn sàng làm việc với Mỹ để đảm bảo minh bạch trong hoạt động động xuất nhập khẩu hàng hóa”.

“Nguy cơ Việt Nam bị đánh thuế từ Chính phủ Mỹ là có thật và chúng ta cần chủ động xử lý vấn đề này trước khi mức thuế quan mới được áp dụng. Có thể thấy rằng Việt Nam có thặng dư thương mại rất lớn với Mỹ, khiến chúng ta trở thành đối tượng bị nhắm đến. Gần đây, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một khái niệm mới là thuế đối ứng. Theo đó, mức thuế mà Mỹ áp lên hàng hóa nhập khẩu từ một quốc gia sẽ tương xứng với mức thuế mà quốc gia này áp lên hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa biết được mức thuế mới này sẽ áp dụng cho từng mặt hàng hay toàn bộ lượng thuế. Nếu tính trung bình các mặt hàng, mức thuế Việt Nam áp dụng cho hàng hóa từ Mỹ không lệch quá nhiều so với mức thuế Mỹ áp dụng lên hàng hóa của Việt Nam, lần lượt là 3,3% và 3,1%. Hàn Quốc có mức chênh lệch lớn hơn nhiều khi áp thuế 13,6% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trong khi chỉ chịu mức thuế 1,9% khi xuất khẩu sang Mỹ. Các quốc gia khác như Ấn Độ, Thái Lan, Philippines, Malaysia đều có mức chênh lệch lớn hơn so với Việt Nam.

Trong trường hợp mức thuế được tính trung bình với tất cả hàng hóa thì Việt Nam sẽ chỉ chịu thuế thêm 0,2%. Tuy nhiên, Mỹ cũng có thể sẽ bao gồm mức chênh lệch trong thuế giá trị gia tăng. Trong trường hợp này, chênh lệch về thuế giữa Việt Nam và Mỹ có thể sẽ lên đến 3,2%. Tuy nhiên, đây chỉ là một số kịch bản có thể xảy ra và chúng ta cần theo dõi thêm những động thái từ chính quyền Tổng thống Trump để biết được mức thuế mới sẽ được tính như thế nào.

Mặc dù vậy, trong mọi trường hợp, Việt Nam nên tăng mua hàng hóa từ Mỹ. Do việc mua bán hàng hóa giữa các doanh nghiệp có thể mất thời gian do cần thiết lập quan hệ và tìm đối tác, Việt Nam có thể nhanh chóng giảm mức thâm hụt thương mại thông qua các hợp đồng của Chính phủ, mua các sản phẩm năng lượng như LNG, vũ khí hay máy bay dân dụng.

Chính quyền của Tổng thống Trump, giống như các chính quyền trong quá khứ, đều cần sự ủng hộ và lá phiếu của người dân. Việt Nam nên lựa chọn mua những mặt hàng có thể giúp Tổng thống Donald Trump nhận được thêm sự ủng hộ từ cử tri Mỹ. Bên cạnh đó, Việt Nam có thể mua hàng hóa phù hợp với nhu cầu tại các bang có sự cạnh tranh giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa để tạo được ấn tượng với chính quyền của ông Trump, đồng thời giúp cân bằng quan hệ thương mại giữa hai nước. Đây là những giải pháp mà Chính phủ Việt Nam đã tính tới.

Việt Nam cũng cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Mỹ để ngăn ngừa tình trạng quốc gia khác sử dụng Việt Nam làm địa điểm trung chuyển, thay đổi xuất xứ hàng hóa để xuất khẩu sang Mỹ. Việt Nam cũng đã có kinh nghiệm hợp tác với Mỹ trong vấn đề này. Với sự quyết tâm của Chính phủ thì Việt Nam có thể thích ứng với những thay đổi về chính sách của Mỹ”.

“Cộng đồng doanh nghiệp Mỹ đang theo dõi chặt chẽ thông tin về việc Mỹ chuẩn bị áp thuế đối ứng lên các quốc gia có quan hệ thương mại với nước này kể từ đầu tháng 4/2025. Việt Nam có thể sẽ là một trong những quốc gia phải chịu ảnh hưởng từ chính sách mới này do có mức thuế nhập khẩu hàng hóa Mỹ cao hơn so với mức thuế Mỹ đang áp dụng vào hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam. Bên cạnh đó, Mỹ cũng có mức thâm hụt thương mại lớn đối với Việt Nam.

Cho đến nay, các chính sách thuế quan của Mỹ mới chỉ nhắm đến những thị trường lớn hàng đầu như Trung Quốc, EU cũng như các quốc gia láng giềng là Canada và Mexico. Tuy nhiên, chúng tôi dự báo Việt Nam cũng sẽ có khả năng bị áp thuế đối ứng trong thời gian tới. Các doanh nghiệp sẽ cần phải theo dõi sát sao những thay đổi trong chính sách thuế quan của Mỹ.

Chính phủ Việt Nam cho đến nay đã có một cách tiếp cận thực tế và tính toán hơn tới lợi ích kinh tế của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Một trong những ví dụ của cách tiếp cận này chính là phái đoàn của Bộ Công Thương Việt Nam tới Mỹ vừa qua. Mặc dù phái đoàn của Việt Nam không gặp được Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, song họ đã có buổi làm việc với Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR). Các doanh nghiệp của hai nước cần chia sẻ kế hoạch của mình với Chính phủ Mỹ và Việt Nam để đảm bảo hoạt động kinh doanh của họ không bị ảnh hưởng đáng kể từ chính sách mới.

Việt Nam quyết định mua thêm hàng hóa do Mỹ sản xuất mặc dù không có tác động quá lớn đến mức thâm hụt thương mại giữa hai nước do chênh lệch về quy mô kinh tế, là một hành động mang ý nghĩa biểu tượng. Những thỏa thuận mua sản phẩm trị giá hàng tỷ USD được ký kết trong chuyến thăm vừa qua của phái đoàn Việt Nam sẽ giúp tạo cái nhìn thiện cảm hơn về nước này trong mắt Chính phủ mới của Mỹ.

Mặc dù vậy, trong thời gian tới, Việt Nam cần theo dõi thêm những động thái mới của Mỹ, do trong quá khứ thường rất khó dự đoán các quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump”.

VnEconomy 25/03/2025 06:00

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 12-2025 phát hành ngày 24/3/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:  

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1308