Sáng ngày 01/3/2023, Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng long trọng tổ chức Lễ đón nhận Bằng công nhận Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, là Di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức Thế giới khu vực Châu Á – Thái Bình Dương vừa được UNESCO ghi danh.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Ngô Thị Kim Yến, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, cho biết Ma nhai là một hệ thống gồm 78 văn bản bằng chữ Hán và chữ Nôm được khắc trên vách đá và hang động của danh thắng Ngũ Hành Sơn, với nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, cùng nhiều thể loại văn học của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, trí thức, có niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thế kỷ XX.

Nguồn di sản tư liệu này có giá trị trên nhiều phương diện, phản ánh nhiều mặt của địa phương và đất nước Việt Nam dưới thời phong kiến như: lịch sử, địa lý, văn học, nghệ thuật, tôn giáo, ngôn ngữ, văn hóa – giáo dục. Đặc biệt, từ nội dung bia Ma nhai, chúng ta có thể tìm hiểu về quá trình giao lưu, tiếp xúc và tiếp biến kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các nước Đông Á từ thế kỷ XVII, biểu hiện cho tầm nhìn chiến lược biển, chính sách ngoại giao rộng mở, mềm dẻo của Việt Nam từ thời trung đại được kế thừa cho tới ngày hôm nay, cũng như các kỹ thuật chạm khắc đá truyền thống còn lưu truyền đến ngày nay.

Mỗi bia Ma nhai tuy có sự khác nhau về hình thức, nội dung nhưng tựu chung là một tác phẩm nghệ thuật có giá trị, hàm chứa những nội dung lịch sử, nhân văn quý báu, được ra đời trong sự kết hợp của tâm hồn, tài hoa của thi nhân và kinh nghiệm, kỹ nghệ của người nghệ nhân điêu khắc đá Non Nước.

“Ma nhai ở danh thắng Ngũ Hành Sơn mang nhiều giá trị vượt ra ngoài ranh giới của một quốc gia, và đây là lý do được vinh danh là Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương và thế giới”, bà Ngô Thị kim Yến nhấn mạnh.

Ông Hoàng Đạo Kính, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho biết di sản văn hóa là tài sản vô cùng quý báu, đóng vai trò quan trọng trong tiến trình lịch sử của mỗi quốc gia và của nhân loại. Trong đó, Di sản tư liệu phản ánh ký ức quốc gia và bản sắc của mỗi quốc gia đó. Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) được ghi danh Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2022, là kết quả của những nỗ lực và trách nhiệm cao của Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, Uỷ ban quốc gia Chương trình Ký ức thế giới Việt Nam, đặc biệt phải nói tới vai trò của cộng đồng người dân có di sản và sự quyết tâm bảo vệ di sản của thành phố Đà Nẵng.

Ông Hoàng Đạo Kính cũng khẳng định: “Bia Ma nhai là những tư liệu cực kỳ giá trị, chân xác và đặc sắc, thể hiện rõ tính giao thoa, hòa điệu về kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các quốc gia như Nhật Bản - Trung Hoa - Việt Nam tại Việt Nam từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX. Đây là các tác phẩm trên đá độc đáo ấn tượng - loại di sản tư liệu này có số lượng ghi danh khiêm tốn trong các Danh sách di sản tư liệu khu vực, thế giới và là đầu tiên ở Việt Nam, khởi đầu cho việc khai phá tiềm năng di sản tư liệu đặc biệt giá trị trong kho tàng di sản văn hoá Việt Nam và lan toả các giá trị Việt Nam còn đang tiềm ẩn đối với bạn bè, đồng nghiệp khu vực và trên thế giới”.

Thời gian tới, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đề nghị UBND TP. Đà Nẵng xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện kiểm kê di sản tư liệu có giá trị tiêu biểu trên toàn thành phố, lập đề án, dự án quản lý, tư liệu hoá, quảng bá di sản, tăng cường trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị Di sản tư liệu Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn nói riêng và di sản văn hoá nói chung góp phần vào sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Nhìn nhận được những giá trị lớn, quý hiếm, độc đáo của hệ thống di sản tư liệu này, bà Ngô Thị Kim Yến,  cho rằng đây là niềm vinh dự, tự hào của đất nước Việt Nam nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng. Thêm một di sản văn hóa vô giá mà cha ông ta đã sáng tạo, bồi đắp, gìn giữ, trao truyền lại cho cháu con được vinh danh; được cam kết giữ gìn, phát huy giá trị của Ma nhai để tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại. Đây đồng thời cũng là điểm nhấn giúp giới thiệu quảng bá các giá trị văn hoá dân tộc, điểm đến du lịch của địa phương đến cộng đồng trong nước và quốc tế.

“Thành phố đã chính thức giao trách nhiệm cho Sở Văn hóa Thể thao Đà Nẵng, UBND quận Ngũ Hành Sơn và các đơn vị có liên quan thực hiện các giải pháp và phương án quản lý, bảo tồn danh thắng Ngũ Hành sơn nói chung và Ma nhai Ngũ Hành Sơn nói riêng với định hướng bền vững, lâu dài và hiệu quả”, bà Ngô Thị Kim Yến khẳng định.

Ông Nguyễn Hòa, Chủ tịch UBND quận Ngũ Hành Sơn cam kết chính quyền và nhân dân quận Ngũ Hành Sơn sẽ phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu về hệ thống Ma nhai đến cộng đồng trong nước và quốc tế; thực hiện tốt nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới đầu tiên của Đà Nẵng mãi mãi trường tồn, ngày càng lan tỏa; góp phần xây dựng Đà Nẵng không chỉ là thành phố phát triển về kinh tế, mà còn là địa phương có ký ức và bề dày lịch sử - văn hóa.

Đồng thời thực hiện có hiệu quả Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Danh lam thắng cảnh Ngũ Hành Sơn sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ làm công tác bảo tồn, bảo tàng; Tổ chức, kiểm tra, giám sát và bảo vệ nghiêm ngặt các Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn.