“Đồ nội thất nhanh” cũng nguy hiểm như thời trang nhanh?

Trào lưu quay clip ngắn quá trình tự trang trí không gian sống trên Tiktok đã đẩy mạnh những giao dịch được thực hiện mà không cần cân nhắc nhiều, chỉ để thỏa mãn mong muốn tức thời về một sản phẩm theo xu hướng. Người tiêu dùng Gen Z giờ đây không mua đồ nội thất đắt tiền vì họ đang thuê nhà, thay vào đó họ thích thay đổi thường xuyên bộ ga giường, phụ kiện trang trí và đồ nội thất nhỏ giá rẻ… để khoe trên mạng xã hội.

Theo Mintel, doanh số bán đồ nội thất đạt mức cao kỷ lục là 17,2 tỷ bảng tại Vương quốc Anh vào năm ngoái và trong số đó có 13,3 tỷ bảng Anh là đồ gia dụng. Đó là một con số cao đáng sợ. Rất nhiều thứ này sau đó bị vứt đi - khung ảnh, tranh treo tường, đèn bàn, ghế và bàn gấp... Rất nhiều đồ gia dụng không thể tái chế - chúng được làm từ vật liệu tổng hợp - và cuối cùng sẽ bị chôn lấp.

Tại Australia, xu hướng "đồ nội thất nhanh" đang được cổ súy mạnh mẽ trên mạng xã hội, tương tự như thời trang nhanh. Những món đồ nội thất giá rẻ, thiết kế bắt mắt, dễ mua - đặc biệt thu hút giới trẻ với mục đích trang trí và đăng hình trên Instagram hay TikTok - đang ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, tuổi thọ ngắn và chất lượng thấp khiến chúng sớm bị loại bỏ, trở thành rác thải cồng kềnh tại các bãi rác đô thị.

Bà Laura McCusker, một nhà thiết kế nội thất theo phong cách thủ công truyền thống tại thành phố Hobart, Australia, cho biết các sản phẩm của chị được tạo ra với mục đích có thể tồn tại hàng trăm năm. Là người ủng hộ "phong trào thiết kế chậm", bà McCusker nhấn mạnh vai trò của thiết kế bền vững trong bối cảnh thị trường tràn ngập đồ sản xuất hàng loạt từ vật liệu kém chất lượng.

"Nếu tạo ra thứ gì đó bằng tất cả hiểu biết và công nghệ, rồi chăm sóc nó đúng cách, thì không có lý do gì nó không thể tồn tại lâu như vậy - nếu không muốn nói là lâu hơn nữa", bà chia sẻ.

Các nhà nghiên cứu cho biết từ năm 2020, số lượng đồ nội thất bị vứt bỏ tại các bãi rác ở Hobart đã gia tăng đáng kể. Bà Fiona McAlpine từ Hội đồng thành phố Hobart cảnh báo nhiều vật liệu trong những sản phẩm này rất khó tái chế, so với đồ gỗ nguyên khối truyền thống.

Về mặt hành vi tiêu dùng, Tiến sĩ Lin Yang, giảng viên cao cấp về tiếp thị tại Australia, cho rằng người tiêu dùng trẻ tuổi thường bị ảnh hưởng bởi mạng xã hội và có xu hướng chọn các món đồ bắt mắt thay vì bền vững. Mặc dù họ có mong muốn tiêu dùng có trách nhiệm, nhưng rào cản về tài chính khiến họ buộc phải chọn phương án giá rẻ.

Các chuyên gia và chính quyền địa phương đang kêu gọi người dân cân nhắc kỹ hơn khi mua sắm. Bà McAlpine nhấn mạnh có rất nhiều phương án thay thế, từ mua đồ cũ đến chia sẻ qua các chợ trực tuyến - những cách góp phần giảm thiểu rác thải và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

Thực tế, không có lý do gì mà nội thất không thể theo nền kinh tế tuần hoàn. Cũng giống như ngành thời trang đã chấp nhận cho thuê và mượn quần áo, nội thất cũng đang dần chuyển sang một thị trường tương tự. Ở Anh, trang web Harth Space giới thiệu đồ nội thất và đồ gia dụng của nhiều nhà sản xuất, cùng với đó là các bộ sưu tập cho thuê với giá tương đương 7% giá bán lẻ cho mỗi tháng.

Tác động môi trường của ngành công nghiệp thời trang nhanh đã được ghi chép đầy đủ, nhưng ngành công nghiệp “đồ nội thất nhanh” cũng gây ra nhiều nguy cơ không kém. Một báo cáo mới, do các tổ chức Zero Waste France, Les Amis de la Terre và Réseau National des Ressourceries et Recycleries của Pháp công bố, đã chỉ trích ngành công nghiệp “đồ nội thất nhanh” vì đi theo cùng một mô hình kinh doanh như những gã khổng lồ thời trang nhanh: sản xuất khối lượng lớn các sản phẩm giá rẻ.

Theo Barb de Corti, Tổng giám đốc điều hành của ENJO, báo cáo này là báo cáo đầu tiên tập trung vào những tác động tiêu cực của ngành. Ông Barb giải thích: “Đồ nội thất, đồ trang trí, đồ gia dụng, sản phẩm vệ sinh rất cồng kềnh, tốn nhiều tài nguyên để sản xuất, vận chuyển, bán và thải bỏ, và phần lớn chúng không được tái chế đúng cách”.

Báo cáo lưu ý rằng nhu cầu đối với những mặt hàng này được thúc đẩy bởi đại dịch Covid-19 và giờ là trào lưu làm việc tại nhà và mạng xã hội. Thật không may, lượng rác thải đồ nội thất cũng tăng lên, đạt mức gấp đôi trong giai đoạn 2014 - 2022.

Ông Barb cho biết: “Những chuỗi cửa hàng lớn như Zara Home, Kmart, Shein và H&M là nguồn cung cấp đồ decor nhanh lớn và họ thường tận dụng những ngày lễ để bán nhiều sản phẩm giá rẻ, chất lượng thấp và số lượng lớn cho người tiêu dùng. Mạng xã hội cũng đóng vai trò kích thích người tiêu dùng mua nhiều hơn và kết quả là một lượng lớn sản phẩm bị đưa đến bãi rác”.

Điều này cho chúng ta biết về quy mô lớn của tình trạng tiêu thụ quá mức đang tràn ngập hành tinh. Cách duy nhất chúng ta có thể giảm thiểu tác động của điều đối với ngân sách cá nhân và hành tinh là tiêu thụ ít hơn. “Chúng ta cần suy nghĩ thật kỹ xem những món đồ có mang lại niềm vui lâu dài hay không và liệu chúng có thực sự có giá trị hay không. Chỉ vì chúng có giá cả phải chăng không có nghĩa là chúng đáng mua,” ông Barb nói. 

Mặc dù không phải ai cũng có thể cắt giảm hoàn toàn các món “đồ nội thất nhanh”, nhưng chúng ta đều có thể chủ động hơn một chút khi mua sắm.

• Áp dụng tư duy “ít hơn là nhiều hơn”: Hãy chú ý đến những gì bạn mang về nhà và áp dụng nguyên tắc cũ là mua những món đồ chất lượng tốt hơn và bền hơn.
• Giảm thiểu các vật dụng dùng một lần: Từ các sản phẩm vệ sinh như khăn lau ướt, hóa chất và cây lau nhà bằng nhựa rẻ tiền đến đồ trang trí theo mùa, việc giảm thiểu các vật dụng dùng một lần sẽ giúp ngôi nhà của chúng ta gọn gàng và dễ bảo trì.
• Lựa chọn phong cách cổ điển: Lựa chọn những món đồ vượt thời gian, không bao giờ lỗi mốt theo sự thay đổi của xu hướng.
• Tái sử dụng: Tái chế có trách nhiệm bằng cách kiểm tra các trang web trao đổi đồ của địa phương và cung cấp các mặt hàng có thể sử dụng cho những người khác trước khi vứt bỏ. Thay vì mua đồ mới, hãy cân nhắc mua đồ cũ hoặc sửa chữa và tái sử dụng các mặt hàng hiện có.