Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ có đợt tăng lãi suất với bước nhảy 0,75 điểm phần trăm lần thứ tư liên tiếp vào tuần tới và Fed sẽ không dừng tăng lãi suất cho tới khi lạm phát ở Mỹ giảm còn một nửa so với mức hiện nay - các chuyên gia kinh tế dự báo trong một cuộc khảo sát do hãng tin Reuters thực hiện.

Chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay nhất của Fed trong nhiều thập kỷ trở lại đây đang đặt ra nguy cơ suy thoái kinh tế lớn hơn đối với Mỹ. Cuộc khảo sát cho thấy khả năng kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái trong vòng 1 năm nữa là 65%, từ mức 45% đưa ra trong lần khảo sát tháng trước.

Nhưng mặc rủi ro suy thoái, phần đông các chuyên gia trong cuộc khảo sát, 86/90 người, dự báo Fed sẽ nâng lãi suất quỹ liên bang (fed fund rate) thêm 0,75 điểm phần trăm trong cuộc họp vào ngày 2/11, lên mức 3,75-4%. Đó là do lạm phát vẫn ở mức cao và tỷ lệ thất nghiệp vẫn đang gần mức đáy thiết lập trước đại dịch Covid-19.

Kết quả của cuộc khảo sát phù hợp với các dự báo thể hiện qua các hợp đồng lãi suất tương lai ở Mỹ. Chỉ có 4 chuyên gia trong cuộc khảo sát dự báo Fed sẽ nâng lãi suất với bước nhảy 0,5 điểm phần trăm trong lần họp tới.

“Việc thắt chặt chính sách đến thời điểm này là nhằm mục đích đưa lãi suất quỹ liên bang thực lên trạng thái dương vào đầu năm 2023”, chiến lược gia trưởng Jan Groen của TD Securities nhận định. Lãi suất thực là lãi suất danh nghĩa sau khi tính đến yếu tố lạm phát.

“Theo quan điểm của chúng tôi, thay vì đưa ra một sự xoay trục chính sách trong cuộc họp tháng 12, Fed sẽ phát tín hiệu rằng họ sẽ dịch chuyển từ việc thắt chặt mạnh tay sang tốc độ tăng lãi suất chậm rãi hơn”, ông Groen dự báo.

Phần đông chuyên gia kinh tế trong cuộc khảo sát của Reuters cho rằng Fed sẽ áp dụng bước nhảy lãi suất 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 12, đưa lãi suất lên mức 4,25-4,5% vào cuối năm. Mức lãi suất như vậy là phù hợp với dự báo mà chính các nhà hoạch định chính sách của Fed đã đưa ra.

Hơn một nửa số chuyên gia dự báo lãi suất đạt đỉnh ở mức 4,5-4,75% vào quý 1/2023, nhưng khả năng nghiêng về lãi suất sẽ tăng cao hơn.

Đến thời điểm hiện tại, các quan chức Fed đã bắt đầu tính đến việc lúc nào thì họ cần giảm tốc độ tăng lãi suất, vì các đợt nâng lãi suất phải mất nhiều tháng mới phát huy tác dụng - một độ trễ có thể dẫn tới tình trạng thắt chặt quá đà, dễ gây tổn thất không cần thiết cho tăng trưởng kinh tế.

Khi được hỏi về mức lạm phát bền vững mà ở đó Fed nên dừng tăng lãi suất, các chuyên gia được khảo sát cho rằng đó là mức 4,4%. Tháng 9 vừa qua, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ tăng hơn 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, các chuyên gia cho rằng để Fed tạm dừng nâng lãi suất, lạm phát phải giảm gần một nửa.

Thước đo lạm phát mà Fed coi trọng hơn so với CPI là chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE), nhưng cuộc khảo sát tin rằng việc lạm phát giảm một nửa so với hiện tại mới mang đến một bước ngoặt cho đường đi chính sách của Fed. Chỉ số PCE được dự báo sẽ còn cao hơn mục tiêu của Fed cho tới ít nhất năm 2025.

Cuộc khảo sát dự báo tốc độ tăng CPI phải đến quý 2/2023 mới giảm một nửa, và sẽ bình quân tương ứng 8,1%; 3,9%; và 2,5% trong các năm 2022, 2023 và 2024.

“Giới chức Fed đã phát tín hiệu rằng lãi suất chỉ có thể dừng tăng sau khi có những bằng chứng ‘rõ ràng và thuyết phục’ rằng lạm phát đã suy yếu”, theo chuyên gia kinh tế cấp cao Brett Ryan của Deutsche Bank.

“Với việc Fed tiếp tục thắt chặt mạnh tay để chống lại lạm phát cao dai dẳng, chúng tôi dự báo một cuộc suy thoái vừa phải sẽ bắt đầu trong quý 3 năm tới vì tăng trưởng thực sẽ chuyển âm và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng mạnh”.

Cũng theo kết quả khảo sát, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ chỉ tăng trưởng 0,4% trong năm 2023. Trong các cuộc khảo sát hàng tháng của Reuters, dự báo về tăng trưởng kinh tế Mỹ đã liên tục giảm kể từ khi Fed bắt đầu nâng lãi suất vào tháng 3. Về năm nay, cuộc khảo sát dự báo nền kinh tế sẽ đạt mức tăng 1,7%.

Tỷ lệ thất nghiệp được dự báo bình quân 3,7% trong năm nay trước khi tăng lên 4,4% trong năm 2023 và 4,8% trong năm 2024. Các mức dự báo này đã tăng so với cuộc khảo sát tháng trước, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với thực tế trong các cuộc suy thoái mà kinh tế Mỹ từng trải qua trước đây.