Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu nếu rút bảo hiểm xã hội một lần.

TIẾC NUỐI KHI RÚT BẢO HIỂM XÃ HỘI MỘT LẦN

Ở tuổi 60, nhưng cô Hoàng Thị Lan (Hoàng Mai, Hà Nội) ngày nào cũng dậy từ sáng sớm để kịp đồ xôi mang ra chợ bán. Không có lương hưu, trợ cấp, mọi khoản chi tiêu đều trông chờ hết vào nghề bán xôi này.

Trước đây, cô Lan từng có thời gian làm công nhân rồi chọn nghỉ việc theo chế độ 176 (nghỉ việc nhận các chế độ trợ cấp một lần). Khoản tiền mấy chục triệu cô nhận về khi đó chỉ đủ mua bộ bàn ghế và một chiếc xe đạp cho gia đình.

Giờ đây chật vật mưu sinh, cô Lan tiếc nuối quãng thời gian đã từng đóng bảo hiểm xã hội trước đó. “Giờ tuổi cao, đáng lẽ được nghỉ hưu an nhàn thì ngày ngày vẫn phải lo làm kiếm sống. Lúc khoẻ đã vậy, chỉ sợ lúc ốm đau lại không có đồng ra đồng vào. Nhìn sang bà hàng xóm lĩnh lương hưu hằng tháng mà mình lại thèm muốn, giá như hồi đó suy nghĩ sâu xa, không lựa chọn rút trợ cấp một lần“, cô Lan ngậm ngùi.

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, việc người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần không chỉ gây thiệt thòi lớn về quyền lợi của chính họ, mà còn tạo hệ lụy cho an sinh xã hội quốc gia khi dân số nước ta đang bắt đầu già hóa. Các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu.

Thứ nhất, người lao động không còn trong hệ thống bảo hiểm xã hội được Nhà nước bảo hộ, mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng – nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già. Người tham gia bảo hiểm xã hội khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế. 

Thứ hai, người lao động mất đi cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già.

Thứ ba, thân nhân của người lao động không được hưởng chế độ tử tuất khi không may người lao động qua đời. Bởi nếu người đang hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng sẽ được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần.

Thứ tư, số tiền người lao động nhận bảo hiểm xã hội một lần thiệt hơn so với số tiền đã đóng vào Quỹ bảo hiểm xã hội. Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Trong đó, bảo hiểm xã hội đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội hằng năm bằng 2,64 tháng lương.

Nếu người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014, và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Như vậy, nếu lĩnh bảo hiểm xã hội một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội trước năm 2014, và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội sau năm 2014.

Thứ năm, khi không rút bảo hiểm xã hội một lần, khoản tiền đóng vào Quỹ bảo hiểm xã hội là “của để dành” quý giá của người lao động, nó không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan Bảo hiểm xã hội quản lý và đầu tư tăng trưởng.

CÓ THỂ BẢO LƯU THỜI GIAN ĐÓNG

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, trong trường hợp, với những khó khăn trước mắt do mất việc làm, giảm sút thu nhập gây nên, người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, hoặc bảo hiểm xã hội tự nguyện. Hiện tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, với các mức hỗ trợ 10%-25%-30% tính trên chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn với 3 nhóm đối tượng khác nhau.

Ngoài ra, trong giai đoạn bảo lưu thời gian đóng, nếu không may người lao động qua đời, gia đình được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con), hoặc hưởng đến khi qua đời (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở). Trường hợp nhận trợ cấp tuất một lần thì mức trợ cấp được tính như bảo hiểm xã hội một lần.

Nhằm khuyến khích người lao động ở lại hệ thống bảo hiểm xã hội, tránh những thiệt hại bất lợi khi hưởng bảo hiểm xã hội một lần, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) lần này đã bổ sung nhiều quy định nhằm mở rộng, gia tăng lợi ích cho người lao động để có thêm cơ hội được hưởng lương hưu.

Cũng theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong thực tế đã có rất nhiều trường hợp khi đã nhận bảo hiểm xã hội một lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia cho đủ điều kiện hưởng lương hưu, nhưng pháp luật về bảo hiểm xã hội chưa quy định về trường hợp này.

Vì vậy, cơ quan này khuyến cáo người lao động nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Cách hữu hiệu nhất để có tuổi già an yên, không phụ thuộc vào con cháu là có nguồn tài chính ổn định qua lương hưu hằng tháng khi về già, và được cấp thẻ bảo hiểm xã hội để chăm sóc sức khỏe trong suốt thời gian hưởng lương hưu.

Trong thời điểm này, nếu không may bị thất nghiệp, người lao động nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề để vượt qua khó khăn với các quyền lợi hưởng như: Được hưởng trợ cấp thất nghiệp; chế độ bảo hiểm y tế; hỗ trợ học nghề; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề…