Huyện Quỳ Hợp nơi được xem như "thủ phủ" khoáng sản tỉnh Nghệ An. Hiện nay, trên địa bàn huyện Quỳ Hợp có 80 mỏ được cấp phép còn hạn, trong đó, 14 mỏ được cấp giấy phép khai thác quặng thiếc, 34 mỏ được cấp giấy phép khai thác đá hoa trắng, 30 mỏ được cấp giấy phép khai thác đá xây dựng, 1 giấy phép khai thác nước khoáng, 1 mỏ cát sỏi. Không ít doanh nghiệp khai thác khoáng sản tại đây bị "điểm mặt, chỉ tên" khi vi phạm đất đai trong thời gian qua.

Chỉ riêng trong năm 2022, huyện này xử phạt hơn 20 trường hợp trong lĩnh vực hoạt động khai thác khoáng sản với tổng số tiền gần 3 tỷ đồng. Trong đó, ngoài các vi phạm về bảo vệ môi trường thì việc lấn chiếm đất tại các mỏ cũng xảy ra phổ biến. Cụ thể, Công ty TNHH Phú Thắng bị xử phạt gần 55 triệu đồng vì lấn chiếm đất đồi núi chưa sử dụng tại xã Châu Hồng; Công ty CP Khoáng sản Nghệ An bị phạt 158 triệu đồng vì lấn chiếm đất đồi núi chưa sử dụng tại xã Châu Tiến...

Mới đây, UBND huyện Quỳ Hợp tiếp tục ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Thành Trung, trụ sở tại xóm Cầu Đá, xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp.

Công ty này bị xử phạt do lấn chiếm đất trong quá trình khai thác khoáng sản. Theo đó, công ty đã đổ đất, đá thải, làm bãi tập kết đá trên khu vực chưa được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất theo quy định trên diện tích 1,97 ha tại khu vực giáp ranh với mỏ của công ty tại bản Kèn, xã Châu Lộc, trong suốt 3 năm qua.

Với hành vi này, Công ty TNHH Thành Trung bị xử phạt 100 triệu đồng và buộc phải thực hiện tiếp thủ tục giao đất, thuê đất theo quy định đối với diện tích 1,97 ha, trong thời hạn 180 ngày. Buộc phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính với số tiền hơn 47 triệu đồng.

Nghiêm trọng hơn, công ty còn có hành vi lấn chiếm gần 1 ha đất rừng sản xuất. Cụ thể, công ty này đã đổ đất, đá thải, làm bãi tập kết sản phẩm, xây dựng lán trại tạm cho công nhân trên khu vực chưa được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất theo quy định. Với hành vi này, Công ty TNHH Thành Trung cũng bị xử phạt 100 triệu đồng và 22 triệu đồng khoản lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm. Như vậy, tổng số tiền Công ty TNHH Thành Trung bị phạt là gần 270 triệu đồng.

Cũng trong đợt kiểm tra này, UBND huyện Quỳ Hợp còn xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền gần 220 triệu đồng đối với Công ty cổ phần Khai thác và Chế biến khoáng sản Quang Sơn vì những vi phạm tương tự. Công ty này do ông Trần Quý Minh Thắng làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị, có trụ sở tại Khu Công nghiệp thị trấn Quỳ Hợp.

Theo đó, Công ty cổ phần Khai thác và Chế biến khoáng sản Quang Sơn đã có hành vi lấn chiếm hơn 1,5 ha đất chưa sử dụng. Cụ thể, công ty đã đổ đất, đá thải, đào ao chứa nước phục vụ sản xuất, dựng lán tạm cho công nhân ở trên khu vực hơn 1,5 ha đất chưa được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất theo quy định tại Thung Sa Nhân, xã Châu Lộc.

Ngoài ra, công ty này còn có hành vi lấn chiếm 0,62 ha đất rừng sản xuất tại khu vực nông thôn. Cụ thể, công ty đã đổ đất, đá thải trên diện tích là 0,62 ha tại Thung Sa Nhân, mà chưa được Nhà nước giao đất, cho thuê đất theo quy định. Ngoài bị phạt tiền, công ty này bị buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm đối với các diện tích đã lấn chiếm.

Trước đó, thời điểm tháng tháng 9/2022, UBND tỉnh Nghệ An cũng ban hành Quyết định 118 về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Tổng công ty 36 - CTCP về các hành vi: Lấn chiếm đất rừng sản xuất khi chưa được cấp có thẩm quyền cho thuê đất; khai thác khoáng sản vượt công suất; khai thác vượt ra ngoài ranh giới khu vực được cấp phép.....tại khu vực lèn Trốt, xã Tân Thắng, huyện Quỳnh Lưu để làm trạm trộn, văn phòng, bãi tập kết.

Trong đó, diện tích hơn 15.000m2, thời gian vi phạm là 5 năm và diện tích 8.400m2 thời gian vi phạm là 1 năm, nằm ngoài diện tích cấp phép khai thác mỏ, diện tích lấn chiếm chưa được UBND tỉnh cho chủ trương thuê đất. Đồng thời, Quyết định 118 của UBND tỉnh Nghệ An cũng đình chỉ hoạt động khai thác mỏ đối với đơn vị này trong thời gian 105 ngày.

Tháng 11/2023, Công ty CP khoáng sản Đông Á cũng bị UBND huyện Tân Kỳ ban hành Quyết định xử phạt gần 400 triệu đồng vì lấn, chiếm đất cũng đặt ra nhiều vấn đề về quản lý nhà nước từ cấp cơ sở địa phương.

Doanh nghiệp này đã có hành vi lấn chiếm hơn 1ha đất đồi núi chưa sử dụng tại khu vực nông thôn để phục vụ mục đích hoạt động khoáng sản như làm đường, làm bãi tập kết sản phẩm, bãi thải khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Chưa kể, doanh nghiệp này cũng chiếm 2.560 m2 đất đồi núi chưa sử dụng tại khu vực nông thôn để làm Văn phòng mỏ, nhà ở cán bộ, công nhân của Công ty nhưng chưa được Nhà nước cho thuê đất theo quy định.