Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2022, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã thông tin về quyết định tạm thời chưa tước giấy phép có thời hạn với 5 doanh nghiệp đầu mối xăng dầu.

Theo ông Hải, ngày 15/2, Bộ Công Thương ban hành Quyết định thanh tra số 192/QĐ-BCT thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu của một số thương nhân kinh doanh xăng dầu. Đây cũng là hành động của Bộ Công Thương thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ là kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm của các doanh nhân, doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu cũng như các hệ thống của họ là các thương nhân, tổng đại lý…

Trên cơ sở các biên bản vi phạm hành chính, giải trình của các đơn vị, ngày 31/8, Chánh Thanh tra Bộ Công Thương ký ban hành 18 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu đối với 11 thương nhân đầu mối và các công ty con của các thương nhân đầu mối này.

Theo đó, xử phạt các đơn vị này 13 tỷ 343 triệu đồng. Ngoài hình thức phạt tiền thì có 5 quyết định xử phạt áp dụng hình phạt bổ sung là tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu với 5 thương nhân đầu mối bao gồm: Công ty cổ phần Thương mại Dầu khí Đồng Tháp; Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Xăng dầu Tín Nghĩa; Công ty TNHH MTV Dầu khí TPHCM; Công ty TNHH Xăng dầu Hùng Hậu và Công ty cổ phần Dầu khí Đông Phương.

"Lỗi của các doanh nghiệp trên chủ yếu do không đáp ứng được điều kiện về hệ thống phân phối theo quy định hiện hành. Và chắc chắn việc khi 5 doanh nghiệp này nếu đã bị tước quyền theo Điều 9 của Nghị định 83 thì họ không còn 19 quyền lợi, quyền hạn để họ thực hiện, kể cả việc không được mua xăng dầu từ các nhà máy lọc dầu trong nước, không được bán xăng dầu cho các thương nhân khác…", ông Hải nhấn mạnh.

Ông Hải cũng thông tin thêm, Bộ Công Thương cũng đã có báo cáo tại cuộc họp Chính phủ thường kỳ về hướng xử lý. Theo đó, trước mắt là phạt hành chính, còn hình thức tước giấy phép trong một thời hạn thì vẫn áp dụng nhưng sẽ áp dụng trong một thời điểm phù hợp. Bởi lẽ, có ba nguyên tắc xử lý quan trọng nhất.

Thứ nhất, xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật, dù là thương nhân đầu mối hay các công ty của họ.

Thứ hai, cần lưu ý đến những khó khăn của các doanh nghiệp hiện nay nhất là trong đại dịch vừa qua.

Thứ ba, phải bảo đảm được nguồn cung xăng dầu cho các doanh nghiệp sử dụng xăng dầu làm đầu vào cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

"Chúng tôi đang xử lý, hy vọng tìm được biện pháp phù hợp nhất, tốt nhất trong thời điểm hiện nay", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

Liên quan tới việc giá dầu bán lẻ trong nước lần đầu cao hơn xăng, lãnh đạo Bộ Công Thương cho hay, chủ yếu do giá mặt hàng này trên thế giới biến động mạnh.

Cụ thể, từ đầu năm 2022 đến nay, sau xung đột Nga - Ukraine, nguồn cung khí đốt cho châu Âu và Mỹ giảm nên cầu về dầu diesel, dầu hỏa tăng. Ngoài ra, nhu cầu người dân chuyển sang dùng khí đốt sang dầu tại châu Âu, Mỹ khi mùa đông tới gần, cũng khiến giá mặt hàng này tăng vọt, cao hơn giá xăng. Hiện, bình quân mỗi thùng xăng trên thị trường thế giới ở mức 105 USD, còn dầu là 143 USD.

Tại châu Âu, hầu như các nước đều có giá dầu cao hơn xăng. Còn ở Mỹ, giá xăng đang được bán ở mức 4,5 USD một gallon, còn dầu là 5,059 USD một gallon. Với giá bán lẻ các mặt hàng này trong nước, ông Hải cho hay, trong cơ cấu tính giá cơ sở, mức thuế áp dụng với xăng cao hơn dầu. Chẳng hạn, thuế nhập khẩu dầu 0-0,12%; xăng là 9,7%. Thuế tiêu thụ đặc biệt của dầu là 0%, còn xăng 8-10%. Nên giá bán lẻ xăng trong nước thường cao hơn dầu.

Tại kỳ điều hành ngày 5/9, do biến động lớn từ giá thế giới, giá dầu cao hơn 30-50 USD/thùng, nên giá bán lẻ dầu trong nước lần đầu cao hơn xăng. Ông Hải nói chia sẻ với những đối tượng sử dụng dầu diesel, như vận tải, ngư dân đánh bắt thuỷ hải sản.

"Giá xăng dầu theo kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Ngoài sử dụng các công cụ điều hành như Quỹ bình ổn giá xăng dầu để có mức hợp lý, tăng thấp hơn đà tăng thế giới, còn có những biện pháp khác hỗ trợ các đối tượng bị tác động", ông Hải nêu.

Thực tế, thị trường xăng dầu trong nước từ sau kỳ điều hành ngày 22/8 đến nay có nhiều xáo trộn, khi nguồn cung hàng khan hiếm cục bộ, loạt cây xăng treo biển hết hàng, đóng cửa. Đại diện các cửa hàng lý giải là doanh nghiệp đầu mối không cấp hàng hoặc cấp số lượng ít; chiết khấu 0 đồng trên mỗi lít xăng dầu khiến họ thua lỗ. Trước tình trạng này, Bộ Công Thương đã lập 3 đoàn công tác do 3 thứ trưởng phụ trách, kiểm tra tình hình xăng dầu tại các địa phương.