Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/ VnEconomy, dưới góc nhìn của một tổ chức tài chính quốc tế, ông Srini Nagarajan, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Đầu tư quốc tế Anh (BII), đã chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng của việc đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng để đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam đã đặt ra, cũng như hướng tới một nền kinh tế xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Việt Nam hiện đang được đánh giá là một trong những nền kinh tế mới nổi năng động nhất ở châu Á. Dưới góc nhìn của một tổ chức tài chính quốc tế, ông đánh giá như thế nào về bức tranh phát triển kinh tế của Việt Nam gắn với các mục tiêu phát triển xanh mà quốc gia đang hướng tới?

Chính phủ Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, cùng với các mục tiêu cụ thể về năng lượng sạch vào năm 2030. Đặc biệt, với mục tiêu tăng trưởng 6,5 - 8,5% mỗi năm, nhu cầu năng lượng của Việt Nam cần tăng khoảng 10% để đáp ứng đà phát triển này. Điều đó đòi hỏi Việt Nam phải mở rộng nhanh chóng hạ tầng năng lượng sạch, vừa bảo đảm tăng trưởng kinh tế, vừa đáp ứng cam kết về môi trường.

Việt Nam hiện đang là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước các tác động của biến đổi khí hậu. Ngành năng lượng của Việt Nam trong nhiều năm qua vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, dẫn đến lượng phát thải lớn, bên cạnh phát thải từ nông nghiệp, công nghiệp và rác thải. Chính vì vậy, việc Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu phát triển lĩnh vực năng lượng tái tạo chắc chắn sẽ mở ra triển vọng thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ vào các dự án xanh cũng như các dự án về khí hậu trong thời gian tới.

Đặc biệt, trong mục tiêu tăng trưởng kinh tế và phát triển xanh của Việt Nam, Chính phủ Anh cùng với nhiều quốc gia khác đang tích cực hỗ trợ Việt Nam trong nỗ lực đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 thông qua Đối tác Chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Trên cơ sở định hướng hỗ trợ này, mục tiêu của BII cũng hoàn toàn phù hợp với chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam.

Tại khu vực Đông Nam Á, chúng tôi tập trung đầu tư vào hai lĩnh vực trọng điểm là khí hậu và hạ tầng. Vì vậy, chiến lược đầu tư của chúng tôi ưu tiên các thị trường mà nguồn vốn đầu tư có thể có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, đóng vai trò chất xúc tác để thu hút thêm các dòng vốn thương mại của các quốc gia. Trong đó, quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam chính là một trong những ưu tiên mà BII đặc biệt chú trọng đầu tư trong thời gian tới.

Chính phủ Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số cho giai đoạn 2026 – 2030. Theo ông, Việt Nam cần làm gì để đạt được mục tiêu này?

Đây là mục tiêu rất ấn tượng của Việt Nam và đòi hỏi một niềm tin và sự quyết tâm lớn từ phía Chính phủ. Không những vậy, mục tiêu này cũng phần nào truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ tại Việt Nam và cho thấy đất nước đang hướng tới một tầm nhìn lớn trong tương lai.

Tuy nhiên, để đạt được tăng trưởng hai con số, bất kỳ quốc gia nào cũng cần thực hiện các chiến lược phát triển đồng bộ. Trong đó, tăng trưởng kinh tế phải song hành với tăng trưởng năng lượng để đáp ứng nhu cầu phát triển. Nếu như không đẩy mạnh tăng trưởng năng lượng, không thể có tăng trưởng bền vững.

Đặc biệt, tăng trưởng năng lượng trong tương lai không thể tiếp tục dựa vào các nguồn truyền thống, mà phải chuyển dịch mạnh mẽ sang năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời... Quá trình chuyển đổi này sẽ đóng vai trò chìa khóa giúp Việt Nam vừa đạt được mục tiêu phát triển kinh tế, vừa đảm bảo sự bền vững về môi trường. Đây cũng là nền tảng để Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao và xa hơn là nhóm các quốc gia thu nhập cao trong tương lai.

Hiện nay, BII đã cam kết sẽ dành ít nhất 30% tổng vốn đầu tư mới trong 5 năm tới cho tài chính khí hậu. Trong khi đó, Việt Nam cũng đang nỗ lực mạnh mẽ để thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0. Với sự tương đồng này, BII dự định sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác với Chính phủ Việt Nam, đồng thời mở rộng hỗ trợ trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo như thế nào trong thời gian tới, thưa ông?

Việt Nam đã và đang đẩy mạnh sự phát triển của năng lượng tái tạo và điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng của BII. Năng lượng tái tạo không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao, với chi phí sản xuất thấp và khả năng cung cấp điện ổn định nhờ các hệ thống lưu trữ. Đây chính là lý do khiến việc thúc đẩy sự phát triển của năng lượng tái tạo trở thành một lựa chọn tất yếu trên toàn thế giới và điều này hoàn toàn phù hợp với chiến lược phát triển xanh mà Việt Nam cũng như BII cùng hướng tới.

Đáng chú ý, năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời, hiện đang là một trong những nguồn năng lượng rẻ nhất nhờ giá tấm pin ngày càng giảm. Đồng thời, lĩnh vực điện gió cũng đang trở nên cạnh tranh hơn khi giá tuabin giảm, trong khi công nghệ lưu trữ năng lượng như pin và thủy điện tích năng cũng liên tục được cải tiến với chi phí ngày càng thấp. Vì vậy, đây chính là điều kiện sẽ giúp cho Việt Nam phát triển nguồn năng lượng tái tạo hơn nữa trong tương lai.

Để đồng hành cùng Việt Nam, chúng tôi đang triển khai nhiều kênh đầu tư để đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình phát triển bền vững. Thông qua việc đầu tư vào các quỹ khu vực, trong đó Việt Nam là thị trường trọng điểm, chúng tôi gián tiếp cấp vốn cho các dự án xanh tại Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng thực hiện đầu tư trực tiếp bằng vốn cổ phần vào những doanh nghiệp đang dẫn dắt quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.

Chúng tôi cũng luôn nỗ lực thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư có cùng chí hướng khi hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi xanh. Điển hình là vừa qua, BII đã hỗ trợ khoản vay trị giá 50 triệu USD cho Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank).

Khoản vay này nằm trong gói vay 350 triệu USD do Ngân hàng Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) điều phối, với sự tham gia của Tổ chức Tài chính xuất khẩu Australia (EFA), Tổ chức Tài chính phát triển Canada (FinDev Canada) và Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Nguồn vốn mới này sẽ góp phần hỗ trợ các mục tiêu quốc gia của Việt Nam về phát triển kinh tế bao trùm, tăng trưởng xanh và phát triển hạ tầng trọng yếu, đặc biệt là hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn.

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đang là nền tảng của nền kinh tế, tạo ra nhiều việc làm nhất và đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng của mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Chính vì vậy, việc hỗ trợ các doanh nghiệp này tiếp cận nguồn vốn là vô cùng cần thiết, nhất là trong quá trình chuyển đổi sang phát triển xanh. Quốc gia nào càng hỗ trợ tốt doanh nghiệp nhỏ và vừa trong hành trình chuyển đổi xanh thì càng có lợi thế bền vững. Tất cả những gì chúng tôi đang thực hiện, dù trực tiếp hay gián tiếp, đều hướng tới việc hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang gặp phải một số khó khăn khi triển khai các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Theo ông, Việt Nam cần làm gì để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư cũng như thu hút nguồn vốn vào lĩnh vực năng lượng tái tạo trong tương lai?

Đối với bất kỳ nhà đầu tư nào khi cân nhắc rót vốn vào một thị trường mới nổi, có bốn yếu tố luôn được đặt lên hàng đầu.

Thứ nhất, một môi trường chính sách ổn định, minh bạch và có thể dự đoán được.

Thứ hai, quá trình triển khai dự án cần được thuận lợi, với các rào cản hành chính được giảm thiểu tối đa...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 31-2025 phát hành ngày 04/08/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://premium.vneconomy.vn/dat-mua/an-pham/tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-28.html