Bộ Y tế đã thông tin về công tác kiểm tra, kiểm soát chất lượng thực phẩm, cũng như khuyến cáo người tiêu dùng đảm bảo an toàn thực phẩm trong những ngày Tết.

NHU CẦU TIÊU DÙNG THỰC PHẨM NGÀY TẾT TĂNG CAO

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Hùng Long, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cho biết vào mùa Tết Nguyên đán cũng như lễ hội Xuân, nhu cầu tiêu dùng thực phảm tăng lên gấp nhiều lần so với trong năm. Những mặt hàng chủ yếu tăng lên trong dịp này là thực phẩm tiêu dùng trong dịp Tết như các loại thịt, bánh mứt kẹo, đồ uống…

Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương cũng đã chỉ đạo là bảo đảm an toàn thực phẩm trong sản xuất, chế biến và kinh doanh cũng như sử dụng thực phẩm nói chung, tập trung vào những cơ sở sản xuất kinh doanh. Từ đó, tăng cường kiểm soát, ngăn chặn kịp thời việc sản xuất kinh doanh thực phẩm giả, kém chất lượng và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng cũng như phòng chống ngộ độc thực phẩm.

Cục An toàn thực phẩm cũng xác định những sản phẩm thực phẩm trọng tâm để đi kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh như bánh kẹo, miến, thịt, gạo và các loại đồ uống… trong dịp Tết này.

Ông Long thông tin, năm nay, Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương đã ban hành Kế hoạch số 1540 ngày 13/12/2023 về triển khai công tác bảo đảm an toàn thực phẩm Tết Nguyên Đán Giáp Thìn và mùa lễ hội Xuân 2024.

Về chỉ đạo của Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, cũng như vai trò các Bộ, ngành, cơ quan quản lý, cơ quan thanh tra về an toàn thực phẩm trong cả nước không phải chỉ đến Tết mới quan tâm, mà việc này là xuyên suốt cả năm.

Cơ quan chức năng cũng thường xuyên kiểm soát, kiểm tra, thanh tra, vi phạm xử lý và đưa những vi phạm này lên các phương tiện thông tin đại chúng, để người dân biết và cảnh báo cho người dân về những cơ sở có vi phạm.

“Tôi cũng cho rằng vai trò của người dân là rất lớn trong vấn đề để đảm bảo an toàn thực phẩm chung. Trong luật cũng đã quy định rất rõ là vai trò, trách nhiệm của người tiêu dùng là phải tuân thủ theo tất cả những hướng dẫn của nhà sản xuất về tiêu dùng thực phẩm. Ví dụ, thực phẩm người ta hướng dẫn là phải bảo quản điều kiện 5 độ C chẳng hạn, nhưng mua về lại để bên ngoài, khiến bị ôi thiu, mốc… Ăn vào thì gây ngộ độc. Việc đấy không có cơ quan nào giúp chúng ta xử lý cả”, ông Long lưu ý và cho rằng bất cứ thành phần nào cũng quan trọng, từ sự quản lý của cơ quan chức năng đến ý thức tự bảo quản, tự bảo vệ chính mình của người tiêu dùng thì mới có thể đảm bảo được một cái Tết an toàn, yên ấm cho mọi gia đình.

TẬP TRUNG THANH TRA, KIỂM TRA NHÓM THỰC PHẨM CÓ NGUY CƠ CAO

Đối với những khó khăn đang đặt ra trong công tác thanh tra, kiểm tra an toàn thực phẩm trong dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán, đại diện Cục An toàn thực phẩm cho hay, trước hết là về thanh tra, kiểm tra về an toàn thực phẩm là thường nhật chứ không chỉ Tết, còn vào dịp Tết lại càng khó khăn hơn.

“Đó là lực lượng của ta rất mỏng. Một tỉnh chỉ có một chi cục hoặc thậm chí chỉ là một phòng trong sở. Còn của ngành y tế thì cũng chỉ có nhiều là hơn một chục người. Tuyến huyện có vài người, tuyến xã, phường thì vài cán bộ y tế làm kiêm nhiệm. Trong khi, tổng số cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm trên toàn quốc khoảng 700.000 cơ sở lớn nhỏ. Với lực lượng như thế làm sao mà đi kiểm soát hết được”, ông Long nêu thực tế.

Vì vậy, vấn đề trọng tâm vẫn là tuyên truyền để người sản xuất, người tiêu dùng tuân thủ theo quy định; kiểm tra để xác định những nơi nào là nhóm thực phẩm nguy cơ, cơ sở nào có phản ánh của người dân không tốt sẽ tập trung kiểm tra ưu tiên.

Về chế tài xử lý hiện nay, ông Long cho rằng mức xử phạt không phải là thấp. Bởi vì những cơ sở nhỏ có khi bị phạt đến mấy chục triệu. Những vi phạm của doanh nghiệp lớn sản xuất số lượng nhiều, khi vi phạm có thể bị phạt đến hàng tỷ đồng và đã có doanh nghiệp bị phạt mức này. Do đó, chế tài phạt không phải là không có tính chất răn đe, bởi phạt nhiều thì cơ sở kinh doanh có thể phá sản, không thể sản xuất được nữa.

Mặc dù vậy, đại diện cục An toàn thực phẩm thừa nhận thực tế vẫn có những thành phần cố tình lách luật để làm những sản phẩm không đạt yêu cầu, lưu thông kiếm lợi bất chính. Vì thế, dù chế tài xử phạt đến đâu thì vẫn sẽ có những người vi phạm.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm đối với người dân trong việc bảo quản, chế biến thực phẩm ngày Tết, ông Long nhấn mạnh, nguyên tắc đầu tiên là thực phẩm nên ăn chín. Nấu xong không để quá 4 giờ mới ăn.

“Đặc biệt là đừng làm nhiều quá, để ăn không hết lưu trữ ngày này sang ngày khác. Lúc đó, chúng ta bảo quản để lạnh thế nào, nó vẫn cứ bị ảnh hưởng đến chất lượng và sự an toàn. Đó là lưu ý đầu tiên là trong khâu chế biến và sử dụng”, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo.

Bên cạnh đó, đối với thực phẩm mua sẵn, cần lưu ý về nhãn mác đầy đủ và tuân thủ theo hướng dẫn về vận chuyển, bảo quản của người sản xuất. Ngoài ra, cần sử dụng đầy đủ, vừa phải thực phẩm chứ không nên lạm dụng quá nhiều.

“Đây là một vài thông tin cơ bản để chúng ta có thể lưu ý trong quá trình mua, chế biến, bảo quản và sử dụng thực phẩm trong dịp Tết”, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Hùng Long chia sẻ.