Thị trường chứng khoán toàn cầu bán tháo trong phiên giao dịch ngày thứ Hai (27/1) vì nhà đầu tư lo ngại một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) giá rẻ đang nổi lên của Trung Quốc sẽ đe dọa sự thống trị của những cái tên đang dẫn đầu trong lĩnh vực này như Nvidia. Mối lo này khiến giá trị vốn hóa thị trường của Nvidia “bốc hơi” 593 tỷ USD chỉ trong một phiên - kỷ lục trên thị trường chứng khoán Mỹ.

Giá dầu thô cũng sụt khoảng 2% do ảnh hưởng tâm lý bi quan từ thị trường chứng khoán, cộng thêm mối lo về sự ảm đạm của kinh tế Trung Quốc và những lời đe dọa thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo hãng tin Reuters, vào tuần trước, startup công nghệ DeepSeek của Trung Quốc trình làng một trợ lý AI miễn phí, nói rằng mô hình này sử dụng ít dữ liệu hơn và tiêu tốn chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình hiện có. Đến ngày thứ Hai, trợ lý AI của DeepSeek đã vượt qua đối thủ Mỹ ChatGPT về số lượng lượt tải từ gian ứng dụng AppStore của Apple.

Thông tin này khiến chỉ số Nasdaq của chứng khoán Mỹ sụt 3,1% trong phiên ngày thứ Hai. Trong đó, Nvidia là cổ phiếu gây áp lực giảm mạnh nhất lên Nasdaq, ghi nhận mức giảm xấp xỉ 17% và đi vào lịch sử của Phố Wall với tư cách cú giảm vốn hóa thị trường lớn nhất trong 1 ngày - theo dữ liệu của LSEG. Mức giảm vốn hóa phiên này của Nvidia lớn gấp đôi so với kỷ lục trước đó, do chính Nvidia thiết lập vào tháng 9 năm ngoái.

Gây áp lực giảm nhiều thứ hai lên Nasdaq phiên này là Broadcom, một cổ phiếu chip khác, với mức giảm 17,4%. Tiếp theo là Microsoft - công ty hậu thuẫn ChatGPT - với mức giảm 2,1% - và Alphabet giảm 4,2%.

Chỉ số Philadelphia Semiconductor Index, một thước đo cổ phiếu chip, giảm 9,2% - cú giảm mạnh nhất từ tháng 3/2020. Trong chỉ số này, mức giảm mạnh nhất 19,1% rơi vào cổ phiếu Marvell Technology.

Chỉ số S&P 500 giảm 1,46%, còn 6.012,28 điểm. Riêng chỉ số Dow Jones tăng 289,33 điểm, tương đương tăng 0,65%, đóng cửa ở mức 44.713,58 điểm, nhờ các cổ phiếu Apple, Johnson & Johnson và Apple đi ngược xu thế giảm của thị trường.

Phiên bán tháo này của chứng khoán Mỹ diễn ra sau phiên “đỏ lửa” tại thị trường châu Á. Tại Nhật Bản, cổ phiếu công ty đầu tư công nghệ SoftBank sụt 8,3% trong phiên đầu tuần, trong khi cổ phiếu chip ASML niêm yết tại châu Âu sụt 7%.

“DeepSeek có khả năng gây đảo lộn câu chuyện AI vốn là động lực của thị trường trong 2 năm qua. Điều đó có thể đồng nghĩa nhu cầu chip ít hơn, nhu cầu năng lượng để phục vụ các mô hình AI sẽ không lớn như ước tính ban đầu, và nhu cầu đối với các trung tâm dữ liệu lớn cũng giảm bớt”, nhà kinh tế trưởng Brian Jacobsen của công ty Annex Wealth Management nhận định với hãng tin Reuters.

Cơn sốt AI đã hút một lượng vốn khổng lồ vào thị trường chứng khoán ở Mỹ và nhiều quốc gia khác trong 18 tháng qua, đẩy định giá cổ phiếu lên cao và đưa các chỉ số thiết lập kỷ lục mới. Hôm thứ Tư tuần trước, cổ phiếu AI ở Mỹ tăng mạnh sau khi Tổng thống Donald Trump công bố một kế hoạch đầu tư của khu vực tư nhân có tên liên doanh Stargate mà ông nói sẽ là vụ đầu tư 500 tỷ USD vào hạ tầng AI ở Mỹ. Sau đó, SoftBank đưa ra cam kết đầu tư 19 tỷ USD vào Stargate - liên doanh còn có sự tham gia của các công ty có tiếng về AI hiện nay như OpenAI và Oracle. Phiên ngày thứ Hai, cổ phiếu Oracle sụt gần 14%.

Trong cuộc tháo chạy khỏi các tài sản rủi ro trong phiên ngày thứ Hai, nhà đầu tư tìm kiếm sự trú ẩn ở trái phiếu chính phủ và các đồng tiền có độ an toàn cao. Điều này khiến lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm còn 4,53%, trong khi đồng yên Nhật Bản và đồng franc Thụy Sỹ đều tăng giá mạnh so với USD.

Trên thị trường năng lượng, giá dầu thô Brent giao sau tại London giảm 1,42 USD/thùng, tương đương giảm 1,81%, còn 77,08 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York giảm 1,49 USD/thùng, tương đương giảm 2%, còn 73,17 USD/thùng.

Bên cạnh áp lực bán tháo từ thị trường chứng khoán, phiên giảm đầu tuần của giá dầu còn liên quan đến số liệu thống kê công bố vào cuối tuần cho thấy lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc suy giảm trong tháng 12. Ngoài ra, nhà đầu tư tiếp tục lo lắng về chính sách thuế quan của ông Trump, nhất là sau khi ông dùng thuế quan để buộc Columbia phải nhận lại người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ bị cơ quan chức năng Mỹ trục xuất.

Nhận xét về mô hình AI của DeepSeek, nhà đầu tư vốn mạo hiểm Marc Andreessen ở Silicon Valley nhận định đây là “khoảnh khắc Sputnik” - một sự so sánh với việc Liên Xô phóng thành công vệ tinh, khởi đầu cuộc đua vào vũ trụ hồi thập niên 1950.

Tuy nhiên, nhà quản lý danh mục cấp cao Daniel Morgan của công ty Synovus Trust Company, cho rằng cuộc bán tháo ngày thứ Hai là một phản ứng thái quá của thị trường. Ông Morgan nhấn mạnh việc mô hình Ai của DeepSeeek được dùng cho điện thoại di động và máy tính cá nhân thay vì trung tâm dữ liệu, nên mô hình này cạnh tranh với ChatGPT, MetaPlatforms và Gemini của Alphabet.

Trong khi đó, “tiền đầu tư thực sự trong lĩnh vực AI là tiền rót vào con chip dành cho trung tâm dữ liệu từ những cái tên như Nvidia, AMD và Broadcom. Nói chung, tôi cho rằng việc bán tháo cổ phiếu AI ngày hôm nay là cơ hội để mua vào các cổ phiếu công nghệ chất lượng cao”, ông Morgan nói với Reuters.