Trải qua hơn một thập kỷ tổ chức, MB Economic Insights đã trở thành nơi hội tụ của những góc nhìn sắc sảo, những dự báo kinh tế cập nhật và các giải pháp hành động thực chất, góp phần định hướng chiến lược dài hạn cho cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam. Năm nay, diễn đàn thu hút gần 400 doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng đầu, cùng các chuyên gia kinh tế trong nước và quốc tế, khẳng định vị thế của MB là đơn vị tiên phong kết nối tri thức và giải pháp tài chính cho doanh nghiệp Việt Nam.
Nhận định về triển vọng tăng trưởng, lạm phát và việc làm tại các khu vực trọng điểm như Mỹ, châu Âu và Đông Nam Á trong năm 2026, ông Sacha Dray, Chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Việt Nam vẫn duy trì tiềm năng tăng trưởng tích cực nhờ nền tảng vĩ mô ổn định, song cần tiếp tục nâng cao năng suất và khả năng thích ứng của khu vực tư nhân”.
Thông tin về xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu và diễn biến thương mại quốc tế, TS. Nguyễn Xuân Thành, giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, đánh giá: Việt Nam đang ở thời điểm cần “tận dụng dư địa chính sách để kích thích tăng trưởng mà vẫn kiểm soát được rủi ro lạm phát và nợ công”.
Tâm điểm của MB Economic Insights 2025 là hai phiên thảo luận chuyên đề, với sự tham gia của các chuyên gia kinh tế hàng đầu trong và ngoài nước, cùng lãnh đạo MB và đại diện cộng đồng doanh nghiệp.
Phiên thảo luận 1, với chủ đề “Tác động của thuế quan thương mại và đầu tư công đến hoạt động của doanh nghiệp”, các chuyên gia đã phân tích sâu các kịch bản điều chỉnh thuế quan và tác động đến từng nhóm ngành xuất nhập khẩu chủ lực, đồng thời nhấn mạnh vai trò của đầu tư công như một động lực tăng trưởng then chốt. Nhiều đề xuất cải cách thể chế cũng được đưa ra nhằm thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn.
Phiên thảo luận 2 với chủ đề “Thị trường tiền tệ, ngoại hối và các giải pháp đề xuất cho doanh nghiệp”, nội dung thảo luận tập trung vào dự báo kinh tế vĩ mô năm 2026, bao gồm các kịch bản tăng trưởng GDP, biến động CPI, cũng như tác động của tỷ giá, lãi suất và chính sách tài khóa đến hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu. Các diễn giả đưa ra khuyến nghị nhằm giúp doanh nghiệp chủ động phòng vệ rủi ro tỷ giá và lãi suất, đồng thời tận dụng chính sách hỗ trợ tài chính để phục hồi bền vững.
Cũng tại sự kiện, từ góc nhìn của ngân hàng, ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc MB đã đưa ra những dự báo về thị trường tài chính trong năm 2026 đối với tỷ giá và lãi suất từ trong nước tới quốc tế. Theo đó, MB đã chủ động tối ưu chi phí, duy trì lãi suất cho vay ổn định và hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn bằng các gói tín dụng ưu đãi, sản phẩm phòng ngừa rủi ro tỷ giá và tư vấn mở rộng thị trường xuất nhập khẩu. Trên tinh thần “Chủ động thích ứng – Tạo đà bứt phá”, MB tập trung dự báo xu hướng ngành nghề, xây dựng chính sách phù hợp và phát triển mạnh mẽ nền tảng số BIZ MBBank, giúp doanh nghiệp dễ dàng thực hiện giao dịch, vay vốn và thanh toán quốc tế trực tuyến. Chiến lược này giúp MB duy trì tăng trưởng tín dụng ổn định, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội trong năm 2026.
Các đại biểu doanh nghiệp đánh giá cao tính thực tiễn của sự kiện. Ông Đào Tiến Thịnh, Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Nhựa gỗ Châu Âu, nhận định: “MB Economic Insights luôn là nơi giúp doanh nghiệp chúng tôi cập nhật xu hướng thị trường, hiểu rõ rủi ro và có cơ sở xây dựng chiến lược phát triển dài hạn. Năm nay, các nội dung bàn luận về tỷ giá và chính sách tài khóa đặc biệt hữu ích cho ngành xuất nhập khẩu”.
Tương tự, bà Phan Hồng Huê, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Intimex, chia sẻ: “Những dự báo và khuyến nghị từ diễn đàn đã hỗ trợ chúng tôi hoạch định chiến lược tài chính và sử dụng hiệu quả các công cụ phòng vệ phái sinh mà MB cung cấp”.
Một trong những nội dung trọng tâm và thiết thực nhất của diễn đàn MB Economic Insights 11th là phần phân tích của bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), về vai trò của quy tắc xuất xứ (rules of origin) trong bối cảnh xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng.
Theo bà Hiền, trong bối cảnh thuế quan đang bao phủ thương mại quốc tế, có những mặt hàng thoạt nhìn tưởng gặp khó khăn, nhưng thực tế đang trong quá trình thích ứng với các tiêu chuẩn cao hơn để tiếp cận thị trường quốc tế. Do đó, thách thức ngắn hạn hoàn toàn có thể trở thành cơ hội dài hạn nếu doanh nghiệp xây dựng chiến lược phù hợp.
Ví dụ, với các mặt hàng xuất khẩu sang các quốc gia đã ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam, thuế quan ưu đãi là yếu tố then chốt để mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để được hưởng mức thuế này, hàng hóa phải đáp ứng quy tắc xuất xứ và các quy tắc này khác nhau tùy từng FTA.
Chẳng hạn, cùng một mặt hàng dệt may, nếu xuất sang EU phải tuân thủ quy tắc “từ vải trở đi”, tức là công đoạn từ dệt, hoàn thiện vải đến may hoàn chỉnh sản phẩm phải được thực hiện trong khối. Trong khi đó, xuất sang CPTPP yêu cầu “từ sợi trở đi”, nghĩa là cả công đoạn xe sợi cũng phải nằm trong khu vực hiệp định.
Doanh nghiệp cần coi chứng từ xuất xứ (certificate of origin) không chỉ là thủ tục mà là công cụ chiến lược. Ví dụ, bít tất dệt kim xuất khẩu sang CPTPP nếu không có chứng từ xuất xứ thì chịu thuế MFN 18%, còn nếu có, thuế là 0%. Như vậy, thay vì giảm giá bán, doanh nghiệp nên tập trung vào việc đáp ứng điều kiện để được hưởng ưu đãi thuế quan.
Theo bà Hiền, ban đầu, nhiều doanh nghiệp có thể gặp khó khăn do chưa nắm rõ hoặc chưa cập nhật đầy đủ các quy định liên quan đến xuất xứ. Tuy nhiên, nếu có sự chuẩn bị phù hợp và kế hoạch sản xuất bài bản, hàng hóa sẽ đủ điều kiện để hưởng ưu đãi không chỉ tại một mà tại nhiều thị trường. Ví dụ, tỷ lệ mặt hàng da giày có chứng nhận xuất xứ và được hưởng ưu đãi theo EVFTA hiện đạt trên 90%, thậm chí gần 100%; thủy sản trên 80%; trong khi dệt may mới chỉ đạt 30–40%.
Tại Hoa Kỳ, doanh nghiệp cũng cần lưu ý nguy cơ bị điều tra gian lận xuất xứ. Để hưởng ưu đãi và tránh rủi ro, hàng hóa phải thực sự đáp ứng tiêu chí về nguồn gốc. Hiện nay, Việt Nam và Hoa Kỳ đã có tuyên bố chung về đàm phán thuế quan, và các trao đổi sâu hơn sẽ được triển khai. Tuy nhiên, nếu hàng hóa không đáp ứng quy tắc xuất xứ, thì mức thuế 0% cũng trở nên vô nghĩa.
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu nhấn mạnh: “Nếu không đáp ứng quy tắc xuất xứ, thì những con số về mức thuế chỉ là công bố trên giấy, không mang lại lợi ích thực chất. Doanh nghiệp cần chủ động nắm rõ thông tin, xây dựng năng lực sản xuất phù hợp để tận dụng hiệu quả các FTA và tránh bị loại khỏi các thị trường chiến lược”.
Trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động và các quy tắc xuất xứ ngày càng siết chặt, các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh: “Doanh nghiệp Việt Nam phải cấp tốc tái định hình chiến lược để duy trì đà tăng trưởng”. Theo TS Nguyễn Xuân Thành, các doanh nghiệp nên đẩy mạnh tiếp cận các thị trường như Trung Quốc, EU, Hàn Quốc và Nhật Bản để duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu trong năm 2026. Ngược lại, thị trường ASEAN, dù gần gũi nhưng có thể trở thành “điểm nghẽn”, do sự cạnh tranh gay gắt từ hàng Trung Quốc giá rẻ đang chiếm lĩnh khu vực, khiến các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó trong việc mở rộng thị phần.
Đồng tình, ông Sacha Dray cũng cho rằng thị trường EU với tiêu chuẩn cao, cùng khu vực châu Á với tốc độ tăng trưởng tiêu dùng nhanh, là hai hướng đi khả thi cho doanh nghiệp xuất khẩu trong những năm tới.
Đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng; tăng hàm lượng nội địa; đồng thời đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp FDI chất lượng cao là những bước đi không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tổn thương trong ngắn hạn, mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng tự chủ trong dài hạn.
